مصوب کنفرانس عمومی سازمان آموزشی ،علمی و فرهنگی ملل متحد در١٠ دسامبر۱۹۲۶ (زمان به اجرا درآمدن:۲۴ اکتبر۱۹۸۶،مطابق ماده ۲۴ ) کنفرانس عمومی سازمان آموزشی ،علمی وفرهنگی ملل متحد درنشست ٩نوامبرتا ١٢دسامبر۱۹۲۶ درپاریس، دراجلاس دوازدهم خود، پس از تصویب کنوانسیون مبارزه با تبعیض در آموزش ، در اجلاس یازدهم خود ،
با علاقه به تسهیل اجرای آن کنوانسیون ، و با توجه به این که مهم است ، به این منظور، کمیسیون آشتی و میانجیگری تشکیل شود که مسئول تلاش برای حل و فصل دوستانه هر اختلافی باشد که ممکن است بین کشور های طرف کنوانسیون ، در باره اعمال یا تفسیر آن به وجود آید، این پروتکل را در دهمین روز دسامبر ۱۹۲۶ تصویب می کند.
ماده ۱
تحت حمایت و به سرپرستی سازمان آموزشی ، علمی و فرهنگی ملل متحد کمیسیون آشتی و میانجیگری، که پس از این با عنوان کمیسیون به آن اشاره می شود ، ایجاد می گردد تا مسئول تلاش برای حل و فصل دوستانه اختلاف بین کشور های طرف کنوانسیون ضد تبعیض در آموزش باشد، که پس از این به عنوان کنوانسیون ، مربوط به اعمال یا تفسیر کنوانسیون به آن اشاره می شود.
ماده ۲
کمیسیون از یازده عضو تشکیل می شود که باید اشخاصی با بی طرفی شناخته شده وجایگاه اخلاقی عالی باشند و به وسیله کنفرانس عمومی سازمان آموزشی ،علمی و فرهنگی ملل متحد، که پس از این به آن به عنوان کنفرانس عمومی اشاره خواهد شد، انتخاب شده باشند. اعضای کمیسیون به عنوان شخصیت های مستقل خدمت خواهند کرد.
ماده ۳
اعضای کمیسیون از فهرستی از اشخاص انتخاب می شوند که از سوی کشور های طرف این کنوانسیون به این منظور نامزد شده اند . هر کشور پس از مشورت با کمیسیون ملی خود برای یونسکو، حد اکثر چهار نفر را نامزد می کند. این اشخاص باید شهروند کشور های طرف این کنوانسیون باشند.
حد اقل چهار ماه پیش ازتاریخ برگزاری هرانتخاباتی برای کمیسیون، مدیر کل سازمان آموزشی ، علمی و فرهنگی ملل متحد، که پس از این به وی با عنوان مدیر کل اشاره می شود، باید از کشورهای طرف پروتکل حاضر دعوت کند طی دو ماه اسامی نامزدهای خود را ازمیان اشخاص اشاره شده در پاراگراف یک همین ماده ارسال دارند. او فهرستی به ترتیب الفبا از اشخاصی آماده می کند که به این ترتیب نامزد شده اند و باید آن را حد اقل یک ماه پیش ازبرگزاری انتخابات به هیات اجرایی سازمان آموزشی ، علمی وفرهنگی ملل متحد ، که پس ازاین به آن با عنوان هیات اجرایی اشاره می شود، و به کشور های طرف کنوانسیون ارائه دهد. هیات اجرایی فهرست ذکر شده درفوق را ، همراه با پیشنهاد هایی که خود ممکن است مفید تشخیص دهد به کنفرانس عمومی منتقل می کند که انتخاب اعضای کمیسیون را مطابق با رویه ای انجام می دهد که معمولا در انتخاب دو یا سه نفر دنبال می کند.
ماده ۴
کمیسیون نمی تواند نام بیش از یک شهروند ازهرکشوررا درفهرست بگنجاند. کنفرانس عمومی در انتخاب اعضای کمیسیون تلاش می کند اشخاص دارای صلاحیت در زمینه آموزش و دارای تجربه قضایی یا حقوقی به ویژه در سطح بین المللی را برگزیند. کنفرانس عمومی باید به برابری توزیع جغرافیایی اعضا و حضور شکل های گوناگون تمدن ها و نظام های حقوقی اصلی نیز توجه کند.
ماده ۵
اعضای کمیسیون برای یک دوره شش ساله انتخاب می شوند و درصورت تجدید نامزدی حق دارند دوباره انتخاب شوند. با این حال دوره کار چهارنفرازاعضای انتخاب شده درانتخابات اول در پایان دوسال، ودوره کارسه عضو دیگردرپایان چهارسال تمام می شود. بلافاصله پس ازانتخابات اول ،رئیس کنفرانس عمومی اسامی این اعضا را باقرعه انتخاب می کند.
ماده۶
در صورت فوت یا استعفای یک عضو کمیسیون ، رئیس بلافاصله موضوع را به مدیر کل اطلاع می دهد که او باید خالی بودن کرسی را از تاریخ مرگ یا زمان قطعیت استعفا، اعلام کند. اگر، به تشخیص اکثریت سایراعضا ،عضوی ازکمیسیون به هرعلتی غیرازغیبت موقت ازانجام وظیفه امتناع یا قادر به انجام وظایف خود نباشد رئیس کمیسیون باید به مدیرکل اطلاع دهد واز آن زمان خالی بودن کرسی چنین عضوی را اعلام کند. مدیر کل باید به کشورهای عضو سازمان آموزشی ، علمی و فرهنگی ملل متحد و هر کشور غیر عضو سازمان که براساس مفاد ماده ٢٣ به این پروتکل متعهد شده خالی شدن هرکرسی را که مطابق پاراگراف های ١و٢ این ماده رخ داده اطلاع دهد.
۴- در هر یک از موارد پیش بینی شده در پاراگراف های ١و٢ این ماده کنفرانس عمومی باید ترتیب انتخاب جایگزین عضوی را بدهد که کرسی او در بقیه دوره کارش خالی می ماند.
ماده۷
بر اساس مفاد ماده ۶، هرعضو کمیسیون باید تا وقتی جانشین اوانجام وظیفه اش را به عهده نگرفته به کارخود ادامه دهد.
ماده ۸
اگرکمیسیون دارای عضوی باملیت کشوری نباشدکه طرف اختلافی است که براساس مفادماده ١٢یا ١٣ به آن ارجاع شده آن کشور، یا اگر بیش از یک کشور باشد، هریک ازآن کشورها ، می توانند شخصی را انتخاب کنند تا به عنوان عضو ویژه در کمیسیون حضور یابد. کشورهایی که به این ترتیب عضو ویژه انتخاب می کنند باید به ویژگی های ضروری اعضا ی کمیسیون بر مبنای ماده ٢ پاراگراف یک وماده چهارپاراگراف های یک و٢ توجه داشته باشند. هرعضوویژه ای که به این ترتیب انتخاب می شود باید شهروند کشوری که وی را انتخاب می کند یا یک کشور طرف پروتکل باشد و به عنولن شخصیت مستقل خدمت کند. در صورتی که چند کشور طرف اختلاف منافع یکسانی داشته باشند برای انتخاب اعضای ویژه باید تنها یک طرف به حساب آورده شود. روش اجرای این ماده را نظام نامه داخلی کمیسیون مورد اشاره در ماده ١١تعیین خواهد کرد.
ماده ۹
اعضای کمیسیون و اعضای ویژه ای که بر اساس مفاد ماده ٨ انتخاب می شوند بابت دوره ای که درکارکمیسیون شرکت می کنند ازمنابع سازمان آموزشی ،علمی وفرهنگی ملل متحد براساس شرایط تعیین شده به وسیله هیات اجرایی، فوق العاده سفرومقرری روزانه دریافت می کنند.
ماده۱۰
دبیر خانه کمیسیون از سوی مدیر کل تامین می گردد.
ماده ۱۱
کمیسیون رئیس و معاون رئیس خود را برای یک دوره دو ساله انتخاب می کند که می توانند بار دیگر انتخاب شوند. کمیسیون می تواند نظام نامه خود را تدوین کند . اما درنظام نامه باید ،ازجمله ، مسائل زیردرنظر گرفته شده باشند :
الف) دو سوم اعضا، ازجمله اعضای ویژه ، درصورتی که وجود داشته باشند، باید به حد نصاب برسند؛
تصمیم های کمیسیون با رای اکثریت اعضا ونمایندگان ویژه حاضرگرفته می شوند ودرصورت برابربودن آرای موافق و مخالف رای رئیس تعیین کننده خواهد بود؛ اگر کشوری موضوعی را براساس ماده ١٢ یا ١٣ به کمیسیون ارجاع دهد:
اول)- چنین کشوری ،کشوری که ازآن شکایت شده ،وهرکشورطرف این پروتکل ،که شهروند آن دراین جریان درگیراست می تواند مطالب واطلاعات کتبی به کمیسیون ارائه دهد؛
دوم) – چنین کشوروکشوری که ازآن شکایت شده حق دارند درجلسه طرح موضوع نماینده داشته باشند ومطالبی به صورت شفاهی ارائه دهند.
٣- کمیسیون ، درموقعیتی که نخست پیشنهاد می دهد نظام نامه خودرا تدوین کند ، باید متن پیشنویس آن را برای کشور هایی که درآن زمان طرف پروتکل هستند ارسال دارد و این کشورها می توانند ظرف سه ماه هرنظروپیشنهادی دارند عرضه کنند. کمیسیون باید هرزمان، هرکشور طرف پروتکل درخواست کند در نظام نامه خود بازنگری نماید.
ماده ۱۲
اگریک کشورطرف این پروتکل متوجه شود کشورطرف دیگر به ماده ای ازکنوانسیون عمل نمی کند می تواند موضوع را کتبا به آن ابلاغ نماید. کشوردریافت کننده ابلاغ ظرف سه ماه پس ازدریافت ابلاغیه باید توضیح یا بیانیه کتبی درباره موضوع به کشورشاکی بدهد ، که باید ، تا حد امکان مربوط به موضوع بوده ، وبه رویه ها وداد خواهی های انجام شده ، یا دردست اجرا، یا قابل دسترسی در باره موضوع اشاره کند . اگرموضوع با مذاکرات دوجانبه یا براساس هررویه دیگر دردسترس آن ها ، ظرف شش ماه پس ازدریافت ازسوی کشوردریافت کننده ابلاغیه اول با رضایت دوطرف حل نشد، هر یک از دوکشورحق دارد موضوع را به کمیسیون ، با اطلاع قبلی به مدیرکل وبه کشوردیگر، ارجاع نماید. مفاد پاراگراف های پیشین نباید برحقوق کشورهای طرف برای توسل به ، مطابق با موافقت نامه ها ی عمومی یا ویژه بین المللی حاکم بین آن ها، رویه های دیگربرای حل اختلافات ازجمله ارجاع اختلافات با رضایت طرفین به دیوان دائمی حکمیت در لاهه اثربگذارد.
ماده ۱۳
از شروع هشتمین سال پس از به اجرا در آمدن این پروتکل می توان کمیسیون را مسئول تلاش برای حل و فصل هر اختلافی در باره اجرا یا تفسیر کنوانسیون دانست که بین کشور هایی بروزمی کند که طرف کنوانسیون هستند اما طرف این پروتکل ، یا همه مفاد آن نیستند، البته اگرکشورهای فوق موافقت کنند که چنین اختلافی را به کمیسیون ارجاع دهند. شرایطی که باید ازسوی کشورهای فوق برای رسیدن به توافق تحقق یابد به وسیله نظام نامه کمیسیون تعیین می شود.
ماده ۱۴
کمیسیون به موضوعی که براساس ماده ١٢ یا ١٣ این پروتکل به آن ارجاع شده فقط پس از آن رسیدگی می کند که اطمینان یافته باشد در مورد پرونده مورد بحث مطابق با اصول عموما پذیرفته شده حقوق بین الملل به همه دادخواهی های داخلی متوسل شده باشند.
ماده ۱۵
کمیسیون ، به استثنای پرونده هایی که عناصر(اطلاعات) جدید درباره آن ها به آن ارائه شده اند ، نباید به مسائلی رسیدگی کند که پیشتر به آن ها رسیدگی کرده است.
ماده ۱۶
کمیسیون دررابطه به هرمطلبی که به آن ارجاع شده می تواندازکشورمربوطه بخواهدهراطلاعات مناسب ومربوطه را عرضه دارد.
ماده ۱۷
کمیسیون براساس مفاد ماده ۴١ ، پس ازکسب تمامی اطلاعاتی که تصور می کند ضروری است حقایق را معلوم می کندوبه منظور یافتن راه حلی دوستانه برای موضوع برمبنای احترام برای کنوانسیون بین کشورهای مربوطه میانجیگری می کند. کمیسیون درهرموردی گزارشی مطابق بامفاد پاراگراف ٣زیرتهیه می کندکه برای کشورهای مربوطه ارسال وسپس برای انتشاردراختیارمدیرکل گذاشته خواهد شد تهیه این گزارش درهیچ مورد نباید دیرترازهیجده ماه پس از تاریخ دریافت یادداشت مورد بحث ماده ١٢پاراگراف ٢ازسوی مدیر کل باشد. هنگامی که براساس ماده ١٨ ازدیوان بین المللی دادگستری نظرمشورتی خواسته می شود ، این محدودیت زمانی باید به صورتی مناسب تمدید شود.اگرراه حلی درچارچوب شرایط پاراگراف یک این ماده پیداشد، کمیسیون گزارش خود را به بیانیه ای مختصر ازواقعیات وراه حل به دست آمده محدود می کند. اگرچنین راه حلی پیدا نشد، کمیسیون گزارشی درباره واقعیات تهیه ودرآن به توصیه هایی که به امید آشتی ارائه داده اشاره می کند. اگرتمامی یا بخشی ازگزارش براساس اتفاق آ را ی همه اعضای کمیسیون نباشد هرعضو کمیسیون حق دارد نظرخود را به آن پیوست کند. نظرهای کتبی وشفاهی که از سوی طرف های پرونده مطابق ماده ١١ پاراگراف٢ (ج) ابراز شده باید به گزارش پیوست شود.
ماده ۱۸
کمیسیون می تواند به هیات اجرایی یا به کنفرانس عمومی توصیه کند ازدیوان بین المللی کیفری درخواست شود درباره هر مساله حقوقی مرتبط با یک موضوع مطرح شده درکمیسیون نظرمشورتی بدهد، مشروط براین که این توصیه ظرف دوماه پیش ازگشایش یکی ازجلسات آن ارائه شده باشد.
ماده ۱۹
کمیسیون به کنفرانس عمومی درهریک ازجلسات عادی آن گزارشی درباره فعالیت های خود ارائه می دهد که به وسیله هیات اجرایی به کنفرانس عمومی منتقل می شود.
ماده ۲۰
١ ١- مدیر کل نخستین جلسه کمیسیون را درمقرسازمان آموزشی،علمی وفرهنگی ملل متحد ظرف سه ماه پس ازپیشنهاد برگزاری آن ازسوی کنفرانس عمومی تشکیل می دهد. جلسات بعدی کمیسیون هنگام ضرورت به وسیله رئیس کمیسیون تشکیل می شود. مدیرکل همه مطالب ارجاع شده به کمیسیون را مطابق مفاد این پروتکل به او وتمامی اعضای دیگر کمیسیون منتقل می سازد. با وجود پاراگراف ٢این ماده ،هنگامی که حداقل یک سوم اعضای کمیسیون به این نتیجه برسند که کمیسیون باید موضوعی را براساس مفاد این پروتکل بررسی کند، رئیس برمبنای این درخواست آن ها جلسه کمیسیون را به این منظور تشکیل می دهد.
ماده ۲۱
پروتکل حاضربه زبان های انگلیسی، فرانسوی، روسی واسپانیایی تهیه شده که هرچهارمتن ازاعتباریکسان برخوردارند.
ماده ۲۲
این پروتکل باید درمعرض تصویب یا پذیرش کشورهای عضوسازمان آموزشی ،علمی وفرهنگی ملل متحد که طرف کنوانسیون هستند ، قرار گیرد.
٢- اسناد تصویب یا پذیرش نزد مدیر کل امانت گذاشته می شود.
ماده ۲۳
این پروتکل باید برای پیوستن همه کشورهای غیرعضوسازمان آموزشی ،علمی وفرهنگی ملل متحد که طرف کنوانسیون هستند باز باشد.
عمل پیوستن با سپردن سند پیوستن به مدیرکل به اجرا درمی آید.
ماده ۲۴
این پروتکل سه ماه پس ازتاریخ سپردن پانزدهمین سند تصویب ، پذیرش یا پیوستن ، البته فقط درموردکشورهایی که سند های مربوطه خود را درآن تاریخ یا پیش ازآن سپرده اند، به مورد اجراگذاشته می شود.این پروتکل درمورد هرکشور دیگر سه ماه پس از سپردن سند تصویب ، پذیرش یا پیوستن آن به مورداجراگذاشته می شود.
ماده ۲۵
هر کشور می تواند درزمان تصویب،پذیرش یا پیوستن یا درهرزمانی پس ازآن با اطلاع به مدیرکل اعلام نماید که موافقت می کند ، درموردهرکشوردیگری که الزامات مشابه را می پذیرد ،پس ازتهیه پیشنویس گزارش که درماده ١٧پاراگراف ٣ پیش بینی شده ، هراختلاف تحت پوشش این پروتکل را که درباره آن هیچ راه حل دوستانه ای مطابق با ماده ١٧ پاراگراف یک به دست نیامده ، به دیوان بین المللی کیفری ارجاع نماید.
ماده ۲۶
هرکشورطرف این پروتکل می تواند آن را فسخ کند.
اعلام فسخ باید به صورت سند کتبی نزد مدیر کل به امانت گذاشته شود.
فسخ کنوانسیون به صورت خود به خود به دنبال فسخ این پروتکل انجام می شود.
۴- فسخ، دوازده ماه پس ازدریافت سند فسخ به مورد اجرا گذاشته میشود( رسمیت می یابد).اما کشوری که پروتکل را فسخ می کند به مفاد آن دررابطه با هریک ازموارد مربوط به آن که پیش ازپایان محدودیت زمانی تصریح شده در این پاراگراف به کمیسیون ارجاع شده ، ملزم باقی می ماند.
ماده ۲۷
مدیر کل سپردن همه اسناد تصویب ، پذیرش و پیوستن را که در ماده ٢٢، ٢٣ پیش بینی شده ، واسناد اطلاعیه ها و فسخ هایی را که به ترتیب درماده ۵٢و۶٢ پیش بینی شده ، به کشور های عضوسارمان آموزشی ،علمی وفرهنگی ملل متحد، کشورهای غیرعضوآن که درماده ٢٣ به آن ها اشاره شده ، وسازمان ملل اطلاع خواهد داد.
ماده ۲۸
به پیروی ازماده ١٠٢منشورملل متحد ، این پروتکل به درخواست مدیرکل دردبیرخانه سازمان ملل ثبت می شود. این متن درهیجدهمین روزدسامبر۱۹۲۶ ، دردونسخه معتبربا امضاهای رئیس دوازدهمین جلسه کنفرانس عمومی ومدیرکل سازمان آموزشی ،علمی وفرهنگی ملل متحد درپاریس نوشته شده وبه بایگانی این سازمان سپرده می شود ،ونسخه های اصلی گواهی شده آن برای همه کشورهایی که درماده ١٢و١٣ کنوانسیون ضد تبعیض درآموزش به آن ها اشاره شده وبه سازمان ملل متحد تحویل داده می شود.
متن حاضرمتن معتبرپروتکل است که به نحومقتضی ازسوی کنفرانس عمومی سازمان آموزشی ،علمی وفرهنگی ملل متحد درجریان دوازدهمین اجلاس آن که در پاریس تشکیل شدو در دوازدهمین روزدسامبر۱۹۲۶ به پایان رسید، تصویب شد.
ما با حسن نیت درهیجدهمین روز دسامبر۱۹۲۶ این سند را امضا کرده ایم.
