با یادآوری مفاد منشور ملل متحد که طی آن تعهد نموده اند با همکاری سازمان ملل متحداقدام مشترک و مجزایی جهت کسب احترام جهانی و رعایت حقوق بشر و آزادیهای اساسی برای همه افراد بدون هیچ گونه تمایزی از لحاظ نژاد، جنسیت ، زبان ، و یا مذهب به عمل آورند.
با درنظرگرفتن اعلامیه جهانی حقوق بشر که طی آن اعلام شده است که تمام افراد بشر آزاد به دنیا آمده اند و از نظر شأن و حقوق برابر می باشند و هرکسی بدون هیچ گونه تمایزی از هر نظر منجمله نژاد، رنگ و ریشه ملیت ، محق بر برخورداری از کلیه حقوق و آزادیها مقرر در اعلامیه می باشد.
با درنظر گرفتن اعلامیه مربوط به اعطای استقلال به کشورها و ملل تحت استعمار، که طی آن مجمع عمومی اعلام داشته است که جریان آزادی، جریانی مقاومت ناپذیر و تغییرناپذیر بوده ودر جهت شأن انسانی و پیشرفت و عدالت ، باید به استعمار و کلیه روشهای جدایی نژادی وتبعیضهای مربوط به آن خاتمه داده شود.
با ملحوظ داشتن به کنوانسیون بین المللی در مورد از میان بردن کلیه اشکال تبعیض کشورهای عضو بویژه جدایی نژادی و آپارتاید را محکوم و جهت جلوگیری، منع و ریشه کن نمودن کلیه رویه هایی که دارای چنین ماهیتی می باشند در سرزمینهایی تحت حاکمیت خود، اقدام می نماید.
با ملحوظ داشتن به کنوانسیون جلوگیری و مجازات جنایت کشتار دسته جمعی اعمال به خصوصی که احتمالا مانند اعمال آپارتاید تلقی گردند طبق حقوق بین المللی یک جنایت محسوب می شود.
با ملحوظ داشتن کنوانسیون مربوط به غیر قابل اجراءبودن محدودیتهای قانونی در موردجنایت جنگی و جنایات بر علیه بشریت ، اعمال غیر انسانی ناشی از سیاست آپارتاید به عنوان جنایت علیه بشریت به شمار می آیند.
با ملحوظ داشتن اینکه، مجمع عمومی سازمان ملل قطعنامه های متعددی تصویب نموده کهطی آنها سیاستها و رویه های آپارتاید را به عنوان جنایت علیه بشریت محکوم گردیده است .
با ملحوظ داشتن اینکه، شورای امنیت تأکید نموده است که آپارتاید و توسعه و تشدید مداوم آن صلح و امنیت بین المللی را مختل نموده و در معرض تهدید قرار می دهد.
با اعتقاد به اینکه کنوانسیون بین المللی منع و مجازات جنایت آپارتاید، انجام اقدامات مؤثرتری را در سطوح بین المللی و ملی ، به منظور منع و مجازات جنایت آپارتاید امکان پذیرمی سازد. مراتب زیر را مورد موافقت قرار می دهند
ماده ١ ـ ١ ـ کشورهای طرف این کنوانسیون اعلام می دارند که آپارتاید جنایتی بر علیه بشریت بوده و اعمال غیر انسانی که ناشی از سیاستها و رویه های آپارتاید و نیز سیاستها و روشهای مشابه جدایی نژادی و تبعیض به ترتیبی که در ماده ٢ این کنوانسیون تعریف شده است ،می باشند که اصول و حقوق بین المللی و بخصوص مقاصد و اصول منشور ملل متحد را نقضمی کنند و نیز تهدیدی جدی علیه صلح و امنیت بین المللی به شمار می آیند.
٢ ـ کشورهای طرف این کنوانسیون ، سازمانها، مؤسسات و افرادی که مرتکب جنایت آپارتایدگردیدند را مجرم اعلام می دارند.
ماده ٢ ـ از نظر این کنوانسیون واژه »جنایت آپارتاید« که سیاستها و رویه های مشابه جدایینژادی و تبعیض نژادی را که در آفریقای جنوبی اعمال می گردد، شامل می شود، به دیگر اعمال غیر انسانی که به منظور ایجاد و برقراری سلطه یک گروه نژادی بر گروه نژادی دیگر انجام می گردد و به طور سیستماتیک آنان را مورد ظلم قرار می دهد نیز اطلاق می گردد.
الف ـ انکار حق حیات یا آزادی شخصی در مورد عضو یا اعضای یک گروه و یا گروه های نژادیاز طریق
- ـ قتل عضو یا اعضاء یک گروه و یا گروه های نژادی .
- ـ واردآوردن صدمات شدید روحی و جسمی بر یک گروه و یا گروههای نژادی به وسیله نقض آزادی و یا حیثیت آنها و یا شکنجه نمودن ، یا انجام رفتار و یا مجازات ظالمانه ، غیر انسانی وترذیلی در مورد آنان .
- ـ از طریق خودسرانه و حبس غیر قانونی اعضای گروه و یا گروههای نژادی .
- ـ تحمیل تعمدی شرایط زندگی بر یک گروه و یا گروههای نژادی که غرض از آن نابودی تمام یا قسمتی از گروه و یا گروههای مزبور باشد.
- ـ هرگونه اقدامات قانونی و یا اقدامات دیگر که منظور از آنها بازداشتن گروه و یا گروههایی ازمشارکت در زندگی سیاسی ، اجتماعی ، اقتصادی و فرهنگی کشور ایجاد تعمدی شرایطی جهت جلوگیری از توسعه یک چنین گروه یا گروههایی بخصوص با محروم کردن اعضای یک گروه ویا گروههای نژادی از حقوق بشر و آزادیها شامل حق کار، حق تشکیل اتحادیه های کارگریمجاز، حق تحصیل ، حق ترک و بازگشت به وطن، حق داشتن ملیت ، حق آزادبودن در رفت و آمدیا اقامت ، حق آزادی عقیده و بیان ، حق آزادی تشکیل مجمع و یا انجمن مسالمت آمیز.
- ـ هرگونه اقدام در جمله اقدامات قانونی که منظور از آنها تقسیم جمعیت براساس مرزهای نژادی از طریق ایجاد جایگاهها و محله های جداگانه برای اعضاء گروه و یا گروههای نژادی ،تحریم ازدواجهای مختلط در بین اعضای گروههای نژادی مختلف ، سلب مالکیت ارضی ازاعضای یک گروه یا گروههای نژادی باشد.
- ـ استثمار از نیروی کار اعضای گروههای نژادی بخصوص با تکلیف نمودن کار اجباری به آنان .
- ـ تعقیب و آزار سازمانها و اشخاصی که مخالف آپارتاید باشند، از طریق محروم نمودن آنان ازحقوق و آزادیهای سیاسی .
ماده ٣ ـ مسؤولیت جزایی بین المللی ، صرف نظر از انگیزه در مورد افراد و یا اعضای سازمانها،و مؤسسات و نمایندگان دولت اعم از اینکه در کشوری که این اقدامات انجام گردیده و یا درکشور دیگری اقامت دارند، طبق شرایط ذیل به اجرا گذارده می شود
الف ـ ارتکاب شرکت در تحریک مستقیم و یا مواضعه در انجام اعمال ذکر شده در ماده ٢ این کنوانسیون .
ب ـ هم دستی مستقیم ، تشویق و یا همکاری در ارتکاب جنایت آپارتاید.
ماده ۴ ـ کشورهای طرف قرارداد این کنوانسیون تعهد می نمایند
الف ـ تدابیر قانونی و یا تدابیر ضروری به منظور منع و همچنین جلوگیری از هرگونه تشویق جنایت آپارتاید و یا سیاستهای مشابه جدایی نژادطلبی و یا مظاهر آن تصویب نمایند،اشخاصی را که مرتکب این جنایت گردیده اند مجازات نمایند.
تصویب تدابیر قانونی ، قضایی و اجرایی برای تعقیب ، محاکمه و مجازات افراد مسؤول و یامتهم به اعمالی که در ماده ٢ این کنوانسیون تعریف گردیده است بر طبق صلاحیت خود، خواه این افراد در قلمرو کشوری که در آنجا این اعمال را مرتکب گردیده اند سکنی داشته باشند یا اتباع آن دولت و یا دولت دیگری بوده و یا فاقد تابعیت باشند.
ماده ۵ ـ افراد متهم به ارتکاب اعمالی که در ماده ٢ این کنوانسیون بیان گردیده است ، ممکناست توسط دادگاه ذی صلاح هر کشور طرف این کنوانسیون که در مورد شخص متهم دارای صلاحیت قضایی دولت، محاکمه و یا توسط دیوان کیفری بینالمللی از سوی آن کشورهایطرف که صلاحیت آن را پذیرفته اند محاکمه شوند.
ماده ۶ ـ کشورهای طرف این کنوانسیون تعهد می نمایند که تصمیمات اتخاذ شده توسط شورای امنیت را که هدفش جلوگیری ، منع و مجازات جنایت آپارتاید است طبق منشور سازمان ملل متحد قبول و اجرا نمایند و در اجرای تصمیمات اتخاذ شده توسط دیگر ارگانهای ذیصلاح سازمان ملل به منظور نیل به مقاصد این کنوانسیون ، همکاری نمایند.
ماده ٧ ـ ١ ـ کشورهای طرف این کنوانسیون تعهد می نمایند که گزارشهای ادواری در مورد تدابیرقانونی، قضایی ، اجرایی و یا تدابیر دیگری که تصویب نموده اند به گروهی که بر طبق ماده ٩ این کنوانسیون تشکیل شده است تسلیم نمایند و مقررات این کنوانسیون را به مورد اجرا گذارند.
٢ ـ نسخی از این گزارشها توسط دبیرکل سازمان ملل متحد به کمیته ویژه آپارتاید ارسال خواهدشد.
ماده ٨ ـ هر کشور طرف این کنوانسیون می تواند از هر رکن ذی صلاح سازمان ملل درخواستنمایند، به منظور جلوگیری و منع جنایت آپارتاید بر طبق منشور ملل متحد هر اقدامی را که مقتضی می داند به عمل آورد.
ماده ٩ ـ ١ ـ رییس کمیسیون حقوق بشر باید گروهی متشکل از ٣ عضو کمیسیون حقوق بشریکه در ضمن از نمایندگان کشورهای طرف این کنوانسیون نیز به شمار می آیند، تعیین خواهدنمود تا کلیه گزارشهایی را که کشورهای طرف این کنوانسیون بر طبق ماده ٧ ارایه می نماید موردرسیدگی قرار می دهند.
- ـ اگر در بین اعضای کمیسیون حقوق بشر نمایندگانی از کشورهای طرف این کنوانسیون وجودنداشته باشد و یا اگر تعداد این نمایندگان کمتر از سه نفر باشد، در آن صورت دبیرکل سازمان ملل بعد از مشورت با کلیه کشورهای طرف این کنوانسیون، نماینده و یا نمایندگانی از کشورهایطرف این کنوانسیون که از اعضای کمیسیون حقوق بشر هستند تعیین خواهد کرد تا در کارگروهی که برطبق بند یک این ماده تشکیل شده است شرکت نمایند تا آن هنگام که نمایندگان کشورهای طرف این کنوانسیون به عضویت کمیسیون حقوق بشر انتخاب شدند.
- ـ این گروه می تواند قبل از شروع یا بعد از پایان جلسه کمیسیون حقوق بشر در طی مدتی که بیش از ۵ روز نخواهد بود تشکیل جلسه دهد تا کلیه گزارشهای ارایه شده طبق ماده ٧ را بررسی نماید.
ماده ١٠ ـ ١ ـ کشورهای طرف قرارداد این کنوانسیون به کمیسیون حقوق بشر این اختیار رامی دهند که
الف ـ از ارگانهای سازمان ملل درخواست نماید، در هنگام ارسال نسخ دادخواستها طبق ماده ١۵کنوانسیون بین المللی در مورد ریشه کن کردن کلیه اشکال نژادپرستی توجه آن را به شکایات مربوط به اعمالی که در ماده ۶ این کنوانسیون ذکر گردیده است ، نیز جلب نمایند.
- ـ این کنوانسیون، تهیه فهرستی از افراد، سازمانها، مؤسسات و نمایندگان دولتها، که ادعا شده است مسؤول جنایت عنوان شده در ماده ٢ این کنوانسیون می باشند و همچنین آنهایی که توسط کشورهای طرف این کنوانسیون اقدامات قضایی در مورد آنها به عمل آمده است براساس گزارشهای ارکان ذی صلاح ملل متحده گزارشهای ادواری ارایه شده توسط کشورهای طرف این کنوانسیون .
- ـ درخواست اطلاعات از ارکان ذی صلاح سازمان ملل در مورد اقدامات اتخاذ شده توسط مقامات مسؤول اداره سرزمینهای تحت قیمومیت وزیر خودمختار و کلیه سرزمینهای دیگری که قطعنامه شماره ١۵١۴ مورخ ١۴ دسامبر ١٩۶٠ مجمع عمومی سازمان ملل شامل آنان می گرددو درباره آن افرادی که ادعا شده است مسؤول جنایتهای مذکور در ماده ٢ کنوانسیون بوده و به نظر می رسد که تحت صلاحیت اداری و سرزمینی آن می باشند.
٢ ـ تا زمان نیل به مقاصد اعلامیه اعطای استقلال به کشورها و مردم تحت استعمار، مندرج درقطعنامه
١۵١۴ مجمع عمومی سازمان ملل مقررات این کنوانسیون ، به هیچ وجه حق تسلیم دادخواست که توسط دیگر اسناد بین المللی و یا سازمان ملل متحد و مؤسسات تخصصی آن اعطاء گردیده است، محدود نخواهد کرد.
ماده ١١ ـ ١ ـ اعمالی که در ماده ٢ این کنوانسیون ذکر گردیده است نباید از لحاظ استردادمجرمین جرم سیاسی تلقی گردد.
٢ ـ کشورهای طرف این کنوانسیون تعهد می نمایند که در چنین مواردی طبق قوانین خود ومعاهدات معتبر، اجازه استرداد مجرمین را بدهند.
ماده ١٢ ـ اختلافات بین کشورهای طرف قرارداد این کنوانسیون در مورد تفسیر موارد اجرا واجرای این کنوانسیون از طریق مذاکره نیز حل و فصل نشده باشد باید براساس درخواست کشورهای طرف اختلاف به دیوان بین المللی دادگستری ارجاع گردد به غیر از مواردی که طرفین این اختلاف در مورد حل و فصل اختلاف به نحوه دیگری توافق کرده باشند.
ماده ١٣ ـ این کنوانسیون برای امضاء توسط همه کشورها مفتوح می باشد، هر کشوری که اینکنوانسیون را قبل از به اجرادرامدن امضاء نکند، می تواند بعدا به آن ملحق شود.
ماده ١۴ ـ ١ ـ کنوانسیون حاضر موکول به تصویب می باشد. اسناد تصویب نزد دبیرکل سازمانملل تودیع خواهد شد.
٢ ـ الحاق به کنوانسیون از طریق توابع اسناد الحاق نزد دبیرکل ملل متحد صورت خواهد گرفت .
ماده ١۵ ـ ١ ـ کنوانسیون حاضر سی روز پس از تودیع بیستمین سند تصویب یا الحاق نزددبیرکل سازمان ملل ، نافذ خواهد بود.
٢ ـ در مورد هر کشوری که کنوانسیون حاضر از این پس از تودیع بیست سند تصویب یا الحاق ،مورد تصویب قرارداد و یا به کنوانسیون ملحق شده ، این کنوانسیون به روز پس از تاریخی که دولت مزبور سند تصویب یا الحاق خود را تودیع کرده است ، قابلیت اجراء خواهد کرد.
ماده ١۶ ـ کشور عضو ممکن است طی تذکاریه کتبی به دبیرکل ملل متحد، کناره گیری خود را ازکنوانسیون اعلام نماید این کنارهگیری یک سال بعد از تاریخ دریافت اخطاریه توسط دبیرکلسازمان ملل به اجراء درخواهد آمد.
ماده ١٧ ـ ١ ـ هرگونه درخواست به منظور اصلاح این کنوانسیون می تواند در هر زمان توسط هرکشور عضو، طی تذکاریه کتبی خطاب به دبیرکل سازمان ملل ، صورت گیرد.
٢ ـ اگر قرار باشد اقداماتی در مورد یک چنین تقاضایی صورت گیرد، مجمع عمومی سازمان ملل متحد در مورد آنها اتخاذ تصمیم خواهند نمود.
ماده ١٨ ـ دبیرکل سازمان ملل باید موارد ویژه ذیل را به اطلاع کشورهای عضو برساند
- ـ امضاء تصویب ، الحاق طبق مواد ١٣ و ١۴
- ـ تاریخ به اجراء درامدن کنوانسیون طبق ماده ١۵
- ـ کناره گیری طبق ماده ١۶
- ـ تذکاریه طبق ماده ١٧
ماده ١٩ ـ ١ ـ کنوانسیون حاضر که متنهای چینی ، انگلیسی ، فرانسه ، روسی ، اسپانیول آن به طوریکسان معتبر می باشد، در بایگانیهای سازمان ملل متحد تودیع خواهد شد.
٢ ـ دبیرکل سازمان ملل نسخ گواهی شده این کنوانسیون را به تمام کشورها ارسال خواهد داشت .
