اعلامیه جهانی ریشه کنی گرسنگی و سوءتغذیه
مصوب ۱۶نوامبر ۱۹۷۴ به وسیله کنفرانس جهانی غذا که براساس قطعنامه (بیست وهشتم) ۳۱۸۰ مورخ ۱۷ دسامبر ۱۹۷۳ مجمع عمومی تشکیل شد و مجمع عمومی با قطعنامه (بیست و نهم) ۳۳۴۸ مورخ ۱۷ دسامبر ۱۹۷۴ آن را تایید کرد.
کنفرانس جهانی غذا، که به وسیله مجمع عمومی سازمان ملل متحد با ماموریت ایجاد شیوه‌ها و وسایلی تشکیل شدکه براساس آنها جامعه بین‌المللی بتواند به صورت یک مجموعه اقدامات ویژه برای حل مشکل جهانی غذا در زمینه و چارچوب گسترده‌تر توسعه و همکاری اقتصادی بین‌المللی انجام دهد، اعلامیه زیر را تصویب می‌کند:
اعلامیه جهانی ریشه کنی گرسنگی و سوءتغذیه
با به رسمیت شناختن این‌که:
(الف) بحران شدید غذایی مردمان کشورهای در حال رشد رارنج می دهد که بیشتر افراد گرسنه و دچار سوءتغذیه دنیا در آنجا زندگی می‌کنند. بیش از دوسوم جمعیت جهان در این کشورها حدود یک سوم مواد غذایی جهان را تولید می‌کنند -عدم تعادلی که خطر افزایش آن در ۱۰ سال آینده وجود دارد- بحرانی که نه فقط با عوارض شدید اقتصادی و اجتماعی همراه است بلکه بنیادی‌ترین اصول و ارزش‌های مربوط به حق زندگی و منزلت انسان را که در اعلامیه جهانی حقوق بشر ذکر شده نیز به خطر می‌اندازد؛
(ب) حذف گرسنگی و سوء تغذیه که به عنوان یکی از هدف‌ها در اعلامیه مربوط به پیشرفت و توسعه اجتماعی ملل متحد گنجانده شده و حذف عواملی که این وضع را به وجود می‌آورند هدف‌های مشترک همه ملت‌هاست؛
(ج) موقعیت مردمانی که از گرسنگی و سوء تغذیه رنج می‌برند از شرایط تاریخی آنان، به ویژه نابرابری‌های اجتماعی، ازجمله در موارد بسیاری از سلطه خارجی و استعماری، اشغال بیگانه، تبعیض نژادی، آپارتاید و استعمار جدید در تمام شکل‌های آن، که همچنان از جمله بزرگترین موانع رهایی و پیشرفت کامل کشورهای در حال توسعه و همه مردمان درگیر است، ناشی می‌شود؛
(د) این وضعیت در سال‌های اخیر بر اثر مجموعه‌ای از بحران‌ها که اقتصاد جهان در معرض آن قرار گرفته، مانند بروز بحران در نظام پولی جهان، افزایش تورم در هزینه‌های واردات، بار سنگین تحمیلی ناشی از بدهی خارجی بر موازنه پرداخت‌های بسیاری از کشورهای درحال توسعه، افزایش تقاضا برای مواد غذایی بر اثر فشار افزایش جمعیت، سفته بازی و کمبود وسایلی مانند کود و سایر مواد شیمیایی مربوط به کشاورزی و درنتیجه افزایش هزینه‌ها برای به دست آوردن آنها، تشدید و بدتر شده است؛
(هـ) این پدیده‌ها را باید در چارچوب مذاکرات جاری درباره منشور حقوق اقتصادی و وظایف کشورها ارزیابی کرده و از مجمع عمومی سازمان ملل باید خواسته شود به اتفاق آرا با آن موافقت و آن را تصویب کند، منشوری که سندی موثر برای ایجاد روابط اقتصادی بین‌المللی جدید بر مبنای اصول برابری و عدالت خواهد شد؛
(و) همه کشورها، بزرگ یا کوچک، غنی یا فقیر برابرند. همه کشورها حق کامل مشارکت در تصمیم‌گیری‌ها درباره مشکل غذا دارند؛
(ز) رفاه مردمان جهان تا حد زیادی به تولید و توزیع کافی موادغذایی و همچنین ایجاد نظام جهانی برای تامین امنیت مواد غذایی بستگی دارد که وجود مقادیر کافی مواد غذایی و قیمت‌های منطقی برای آنهارا در همه زمان‌ها، بدون توجه به نوسانات دوره‌ای و شرایط آب و هوایی و فارغ از فشارهای سیاسی و اقتصادی تضمین و به این ترتیب از جمله باعث تسهیل در فرآیند توسعه کشورهای در حال توسعه خواهد شد؛
(ح) صلح و عدالت شامل بعدی اقتصادی است که به حل مشکلات اقتصادی جهان، به از بین بردن توسعه نایافتگی کمک می‌کند و راه‌حلی پایدار و قطعی برای مشکل غذایی همه مردمان ارائه خواهد داد و حق آزادانه و موثر همه کشورها را برای اجرای برنامه‌های توسعه خود تضمین خواهد کرد. به این منظور حذف تهدیدها و توسل به زور و ترویج و حمایت از همکاری مسالمت‌آمیز بین کشورها در حداکثر میزان ممکن، اجرای اصول عدم مداخله در امور داخلی کشورهای دیگر، برابری کامل حقوق و احترام به حاکمیت و استقلال ملی و همچنین تشویق همکاری مسالمت‌آمیز بین همه کشورها، بدون توجه به نظام‌های سیاسی ، اجتماعی و اقتصادی آنها ضروری است. بهبود بیشتر روابط بین‌المللی شرایط بهتری برای همکاری بین‌المللی در همه حوزه‌ها به وجود خواهد آورد و از جمله استفاده از منابع عظیم مالی و مادی را برای تولید محصولات کشاورزی و بهبود اساسی امنیت غذایی جهان ممکن خواهد کرد؛
(ط) به منظور رسیدن به راه‌حلی پایدار برای مشکل غذا و حذف شکاف‌های فزاینده‌ای که امروز کشورهای توسعه یافته ودر حال توسعه را جدا می‌کند و برای برقراری نظم اقتصادی بین‌المللی جدید باید به هر تلاشی دست زد. برای همه کشورها مشارکت فعالانه و موثر در روابط اقتصادی بین‌المللی جدید با ایجاد نظام‌های مناسب بین‌المللی،که هر جا مناسب باشد قادر به انجام اقدام کافی به منظور ایجاد روابط عادلانه و برابر در همکاری اقتصادی بین‌المللی باشند، باید ممکن باشد؛
(ی) کشورهای در حال توسعه این باور خود را تایید می‌کنند که مسئولیت اصلی برای تضمین توسعه سریع آنها به عهده خودشان است . بنابراین آنها آمادگی خود را برای ادامه تشدید تلاش‌های فردی و مشترک خود به منظور توسعه همکاری مشترک‌شان در حوزه توسعه کشاورزی و تولید مواد غذایی، ازجمله ریشه‌کنی گرسنگی و سوءتغذیه اعلام می‌کنند؛
(ک) از آنجا که بسیاری از کشورهای در حال توسعه، به دلایل گوناگون هنوز قادرنیستند همیشه نیازهای غذایی خود را تامین کنند، برای کمک به آنها، بدون فشارهای سیاسی، اقدام فوری وموثر بین‌المللی باید انجام شود.
در چارچوب هدف‌ها و مقاصد اعلامیه مربوط به ایجاد نظم اقتصادی بین‌المللی جدید و برنامه اقدام مصوب ششمین اجلاس ویژه مجمع عمومی،
کنفرانس جهانی غذا به طور رسمی اعلام می‌دارد؛
۱ـ هر مرد، زن و کودک از حق انکارناپذیر رهایی از گرسنگی و سوءتغذیه برخوردار است تا رشد و توانایی‌های جسمی و روانی خود را به طور کامل حفظ کند. جامعه امروز هم اکنون از منابع کافی، توانایی سازمانی و فن آوری و بنابراین توانایی و صلاحیت دستیابی به این هدف برخوردار است. بر این اساس ریشه‌کنی گرسنگی هدف مشترک همه کشورهای جامعه بین‌المللی به ویژه کشورهای توسعه یافته وکشورهای دیگری است که در موقعیت کمک کردن قرار دارند.
۲ـ همکاری برای تولید مواد غذایی بیشتر، و توزیع عادلانه‌تر و کافی مواد غذایی بین کشورها و در داخل کشورها از مسئولیت‌های بنیادی دولت‌هاست. دولت‌ها باید بلافاصله مبارزه هماهنگ شده بیشتری را برای درمان بیماری‌های ناشی از سوء تغذیه و کمبود مزمن مواد غذایی بین گروه‌های آسیب‌پذیر و کم‌درآمدتر شروع کنند. دولت‌ها به منظور تضمین تغذیه کافی همه باید برنامه‌های مناسب برای تامین مواد غذایی و تغذیه در چارچوب برنامه‌های کلی توسعه اقتصادی ـ اجتماعی و کشاورزی بر مبنای اطلاعات و دانش کافی درباره منابع غذایی موجود و همچنین بالقوه تنظیم و تدوین کنند. بر اهمیت شیر مادر در زمینه تغذیه در این برنامه‌ریزی باید تاکید شود.
۳ـ به مسائل غذایی باید در جریان آماده سازی و اجرای طرح‌ها و برنامه‌ریزی‌های ملی برای توسعه اقتصادی و اجتماعی، با تاکید بر ابعاد و جنبه‌های انسانی آنها، رسیدگی کرد.
۴ـ حذف موانع تولید مواد غذایی و ایجاد انگیزه‌های مناسب برای تولیدکنندگان محصولات کشاورزی از مسئولیت‌های هر کشور مربوطه است که مطابق با قضاوت مستقل و قوانین داخلی خود این کار را انجام دهد. برای دستیابی به این هدف‌ها، اتخاذ تدابیر موثر در زمینه تغییرات اجتماعی ـ اقتصادی با انجام اصلاحات در سیاست‌های مربوط به کشاورزی، مالیاتی، اعتبار و سرمایه‌گذاری و تجدید ساختار سازمان‌های روستایی، مانند اصلاح شرایط مالکیت ، تشویق (ایجاد) تعاونی‌های تولیدکننده و مصرف‌کننده، بسیج توانایی کامل منابع انسانی، اعم از زنان و مردان، در کشورهای در حال توسعه برای توسعه روستایی منسجم و یکپارچه و مشارکت کشاورزان و ماهیگیران خرده پا و کارگران بدون زمین برای دستیابی به هدف‌های تولید مواد غذایی موردنیاز و اشتغال، دارای اهمیت فراوان است. علاوه بر این، شناسایی نقش اساسی زنان در تولید کشاورزی و اقتصاد روستایی در بسیاری از کشورها و تضمین آموزش مناسب، برنامه‌ریزی‌های گسترده و قرار دادن تسهیلات مالی با شرایط برابر با مردان در اختیار زنان، ضروری است.
۵ ـ منابع دریایی آزاد و آب‌های داخلی به عنوان منبع تولید غذا و رفاه اقتصادی روزبه روز اهمیت بیشتری می‌یابند. به این دلیل برای حمایت از بهره‌برداری منطقی از این منابع، ترجیحا برای مصرف مستقیم، به منظور کمک به تامین نیازهای غذایی همه مردمان، باید اقداماتی انجام شود.
۶ ـ تلاش‌ها برای افزایش تولید مواد غذایی باید با هر گونه کوشش برای پیشگیری از تلف شدن مواد غذایی در همه اشکال آن تکمیل شود.
۷ ـ برای دادن وایجاد انگیزه تولید خواربار در کشورهای در حال توسعه و به ویژه در کشورهای کمتر توسعه یافته و کشورهایی که بیشتر گرفتار بحران کمبود خواربار هستند، کشورهای توسعه یافته و کشورهای دیگری که امکان کمک کردن دارند باید اقدامات فوری و موثر به عمل آورند و یاری فنی و مالی اضافی پایدار با شرایط مناسب و به حد کافی برای تامین نیازهای این کشورها بر مبنای ترتیبات دوجانبه و چندجانبه در اختیار آنان قرار دهند. این کمک‌ها باید بدون شروط مغایر با حاکمیت کشورهای دریافت‌کننده باشد.
۸ ـ همه کشورها، و در درجه اول کشورهای کاملا صنعتی ، باید از پیشرفت فن اوری تولید خواربار و از تمامی تلاش‌ها برای انتقال، انطباق ، سازگاری و انتشار فن اوری مناسب تولید خواربار برای منافع کشورهای درحال توسعه حمایت کنند و به این منظور از جمله باید تمامی تلاش‌ها را برای انتشار نتایج کارهای تحقیقاتی خود برای دولت‌ها و موسسات علمی کشورهای در حال توسعه به عمل آورند تا آنها را قادر سازند از توسعه پایدار کشاورزی برخوردار شوند.
۹ـ برای حصول اطمینان از محافظت و نگهداری مناسب منابع طبیعی در حال استفاده، یا منابعی که ممکن است در آینده از آنها برای تولید خواربار استفاده شود، همه کشورها باید به منظور تسهیل در حفظ محیط زیست، از جمله محیط زیست دریایی، همکاری کنند.
۱۰ـ همه کشورهای توسعه یافته و کشورهای دیگر قادر به انجام این کار باید از نظر فنی و مالی با کشورهای در حال توسعه در تلاش‌های آنها برای گسترش منابع خشکی و آبی برای تولید کشاورزی و تضمین افزایش سریع موجودی، با هزینه‌های عادلانه، وسایل لازم برای کشاورزی مانند کودها ودیگر مواد شیمیایی، بذرهای مرغوب، اعتبار و فن اوری همکاری کنند. همکاری بین کشورهای در حال توسعه، در این زمینه ، نیز مهم است.
۱۱ـ تمامی کشورها حداکثر تلاش خود را برای سازگاری مجدد سیاست‌های کشاورزی خود، هر جا مناسب باشد، به منظور قائل شدن اولویت برای تولید خواربار به عمل آورند و در این مورد به رابطه متقابل بین مشکل جهانی خواربار و تجارت بین‌المللی توجه داشته باشند. کشورهای توسعه یافته در تعیین رویکردها در جهت برنامه‌ریزی‌ها برای حمایت از کشاورزی به منظور تولید خواربار داخلی باید تا حد امکان منافع کشورهای در حال توسعه صادرکننده خواربار را به منظور اجتناب از آثار زیانبار بر صادرات آنها در نظر بگیرند. به علاوه، همه کشورها باید همکاری کنند تا اقدامات موثر به منظور برخورد با مساله تامین ثبات بازارهای جهانی و حمایت از قیمت‌های عادلانه و سودده، هر جا که از طریق ترتیبات بین‌المللی مناسب باشد، برای بهبود دسترسی به بازارها از طریق کاهش یا حذف موانع تعرفه‌ای و غیرتعرفه‌ای برای محصولات موردعلاقه کشورهای در حال توسعه، برای افزایش اساسی درآمدهای صادراتی این کشورها، برای مساعدت به متنوع سازی صادرات خود به عمل آورند و در مذاکرات تجاری چندجانبه، اصولی را که در اعلامیه توکیو درباره آنها توافق شد، از جمله مفهوم عدم مقابله به مثل و رفتار مناسب‌تر را در مورد آنها اعمال کنند.
۱۲ ـ چون تضمین موجود بودن ذخایر جهانی کافی از مواد غذایی اساسی در تمامی زمان‌ها از طریق ذخیره‌سازی مناسب، ازجمله ذخایر اضطراری، مسئولیت مشترک تمامی جامعه بین‌المللی است، همه کشورها باید در ایجاد نظام موثر امنیت جهانی غذا و خواربار به شرح زیر، همکاری کنند:
مشارکت و پشتیبانی از فعالیت « نظام اطلاعات و هشدار زود هنگام جهانی درباره خواربار وکشاورزی»؛
تبعیت از هدف‌ها، سیاست‌ها و رهنمودهای «ضمانت بین‌المللی درباره امنیت جهانی خواربار» پیشنهادی به گونه‌ای که به وسیله کنفرانس جهانی غذا مورد تایید قرار گرفت؛
اختصاص دادن ذخایر یا اعتبارات، هرجا که ممکن باشد، برای تامین احتیاجات غذایی اضطراری بین‌المللی، آن گونه که در «ضمانت بین‌المللی درباره امنیت جهانی خواربار» پیشنهادی و رهنمودهای بین‌المللی در حال تدوین برای تامین هماهنگی و بهره‌برداری از چنین ذخایری پیش‌بینی شده؛
همکاری در ارائه کمک غذایی برای تامین نیازهای اضطراری و تغذیه‌ای ، همچنین برای ترغیب اشتغال روستایی از طریق طرح‌های توسعه؛
همه کشورهای کمک‌دهنده باید مفهوم برنامه‌ریزی زود هنگام و پیش از موعد برای کمک‌های غذایی را بپذیرند و اجرا کنند و همه تلاش‌های لازم را به منظور ارائه کمک‌های جنسی یا مالی که مقادیر کافی غلات و سایر اقلام خوراکی را تضمین خواهد کرد، به عمل آورند.
فرصت کوتاه است. انجام اقدامات فوری، مداوم و پایدار حیاتی است. بنابراین این کنفرانس از همه مردم درخواست می‌کند اراده خود را به عنوان افراد و از طریق دولت‌های خود و سازمان‌های غیردولتی برای همکاری به منظور به پایان رساندن بلای دیرینه گرسنگی ابراز کنند.
کنفرانس اراده کشورهای شرکت‌کننده را برای استفاده کامل از نظام ملل متحد در اجرای این اعلامیه و سایر تصمیم‌های مصوب کنفرانس تایید می‌کند.
