شرح ماده ۱۴ اعلامیه جهانی حقوق بشر

حق پناهندگی : هر کس حق دارد در مقابل شکنجه ، ازار و تعقیب پناهندگی جستجو کند و در کشورهای دیگر پناه گزیند.

در مواردی که تعقیب واقعا مبتنی بر جرم عمومی و غیر سیاسی یا رفتارهای مغایر با اصول و مقاصد ملل متحد باشد نمیتوان از این حق استفاده کرد.

شرح ماده ۱۴ 

حق پناهندگی یک حق جهانشمول است و برای تمام انسانهای جهان ان را شناخته اند . بازهم اززمانهای بسیار دور شروع می کنیم سرزمینهایی که حکومت مداران انها بعضی انسانهارا به هر علتی ازار و اذیت می کردند انها مجبور می شدند که خانه و کاشانه خود را ترک گویند و جاهای امن بروند .

در قرن ۲۰ این پناهندگان بسیار بیشتر شدند بر اثر انقلاب ها و کودتاها و جنگ ها تعداد انها در سراسر جهان رو به فزونی گرفت . با پیش امدن جنگ جهانی دوم افرادی که از المان فاشیستی گریختند یا کشورهای جنگ زده امکان این را فراهم کرد که در اعلامیه جهانی حقوق بشر بر این امر انسانی صحه بگذارند و پناهندگی یک حق برای انسانها تلقی کنند امروزه نیز در کشورهایی که افراد به هر علتی نمی توانند درانجا زندگی کنند و تحت شکنجه و ازار و اذیت هستند و یا رفتارهایی که دور از شان انسانی است می توانند از حق خود استفاده کرده و به دیگر نقاط جهان پناهنده شوند .  درسال ۱۹۵۱کنوانسیون ژنو در باره پناهندگان به تصویب رسید در انجا از پناهنده تعریف به عمل اورد و تکالیف سازمان ملل و کشور پذیرنده پناهنده را نیز مشخص کرد . امروز کاملترین و بهترین سند در باب پناهندگان همین کنوانسیون می باشد

در ترکیه سالها قبل ۱٫۲ میلیون ارمنی با توجه به سیاستهای دولت ترکیه نسل کشی شدند .

در دوران استالین بسیاری از روشنفکران در معرض ازار و اذیت حکومت کمونیستی قرار می گرفتند که بسیاری از انها به کشورهای غربی اروپا می رفتند یا به کشور امریکا و در انجا پناهندگی می گرفتند . بزرگترین عامل پناهندگی در جهان جنگ است که مردم را مجبور به ترک زندگی و خانه خود می کند امروز جنگ در سوریه باعث مهاجرت هزاران نفر به کشورهای  اروپایی وکشورهای همسایه ترکیه و اردن و عراق و لبنان شده است . جنگ در سودان بسیاری را مجبور به رفتن کرد .

سالها جنگ در افغانستان انها را راهی کشورهای دیگر برای پناهندگی کرده است. بزرگترین جمعیت پناهندگان در دنیا تا قبل از بحران جنگ سوریه مربوبط به افغانستان بود که بیشترین تقاضای پناهندگی را در جهان به ثبت می رسانند  بعد از ان عراق است که دلیل ان هم جنگ است .

برمه نیز یکی از این کشورها میباشد سودان و سومالی زیمباوه و مالی که همه انها به خاطر جنگ در کشورهای دیگر تقاضای پناهندگی دارند.اینها مردمانی هستند که در کشور خود مورد تجاوز و شکنجه و بدترین بد رفتاری ها می شوند و نمی توانند در انجا زندگی راحتی داشته باشند .

این افراد معمولا به کدام کشورها میروند؟

اینکه به کدام کشورها می خواهند و ارزو دارند بروند با اینکه در نهایت کجا ساکن می شوند بسیار متفاوت است.

در این جا ما به مسئله مهاجرت به علت جنگ و فقر و.. نمی پردازیم .مهاجرت منظور ما نیست .تاجیکستانیهایی که در روسیه کار می کنند و افغانی هایی که در ایران زندگی و کار می کنند و اندونزیایی ها در مالزی و هزاران از این گونه مثالها … فقط موضوع در اینجا افرادی است که تحت نظامهای حکومتی قرار می گیرند که موجب بدرفتاری و شکنجه و نقض حقوق انسانی انها می شود.

امریکا کانادا استرالیا وانگلیس بزرگترین پناهگاه پناهندگان جهان هستند بیشتر افراد در ارزوی رفتن انجا هستند و این کشورها بزرگترین جای این پناهند گانند.

متاسفانه کشور ایران نیز در رتبه های بالا این جدول و جود دارد که پناهندگان بسیاری در جهان ایرانی هستند .

کشته شدن پناهندگان افغان و ایرانی در اقیانوس که به استرالیا می رفتند یا گذشتن از آبهای ترکیه و یونان  مایه افسوس ونگرانی است که چرا افرادی در ان کشتی های کوچک و یا آن قایق های بادی با ان وضعیت نامناسب و نبودن کوچکترین امنیت جانی با خانواده محل زندگی خود را ترک می کنند و به استرالیا و کشورهای اروپایی می روند؟

در قسمت  دوم ماده این حق پناهندگی را اعلامیه محدود کرده است است شما نمی توانید در کشور خود مرتکب جنایت و جرم عمومی شوید بعد به کشور دیگر فرار کنید و از انجا تقاضای پناهندگی بکنید کشورها به هم قراردادهی قضایی امضا می کنند که در صورت رفتن مجرم به کشورهای انها مجرم را استرداد کنند و کشور پذیرنده نیز حق دادن پناهندگی را به او ندارد. جرم مرتکبه باید غیر سیاسی باشد ونمی توان به جرم فردی که سیاسی است او را استرداد کرد. و اصولا پناهندگی بیشتر برای جرایم سیاسی افراد می باشد.

پناهندگی برای کسانی که به دلایل پیگیرد سیاسی کشور خود را ناخواسته ترک می‌کنند، یک سپر حقوقی است. این ماده به خودی خود به معنی تضمینِ گرفتن پناهندگی نیست، بلکه تنها حق «درخواست پناهندگی» را طرح می‌کند. امضای این اعلامیه از سوی کشورهای گوناگون به این معنی نیست که آنها موظفند هر کس را که درخواست پناهندگی سیاسی کرد، بپذیرند یا پناهندگی او را تضمین کنند. زیرا آنگاه تمامیت ارضی و استقلال آن کشورها از سوی مرجع دیگری، در این جا سازمان ملل، آسیب می‌بیند. به هر رو، حق «درخواست پناهندگی» برابر با «تضمین پناهندگی» از سوی امضاء کنندگان این اعلامیه نیست. ولی کنوانسیون فراریان ژنو در سال ۱۹۵۱ توانست امضاء کنندگان این منشور را قانع کند که فراریان را به کشوری که آنها تحت پیگیرد قرار گرفته‌اند بازنگرداند.

اصل ۴۱ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

تابعیت کشور ایران حق مسلم هر فرد ایرانی است و دولت نمیتواند از هیچ ایرانی سلب تابعیت کند مگر به درخواست خود یا در صورتی که به تابعیت کشور دیگری درآید .

اصل ۱۵۵ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

دولت جمهوری اسلامی ایران میتواند به کسانی که پناهندگی سیاسی بخواهد پناه دهد مگر اینکه طبق قوانین ایران خائن و تبهکار شناخته شوند .

کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل  (UNHCR)

کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل با نام مخفف (یو ان اچ سی آر) از جمله زیرمجموعه های سازمان ملل است . ‌این کمیساریا که دفتر آن در ژنو سوئیس قرار دارد ۱۴ دسامبر سال ۱۹۵۰ به منظور محافظت و حمایت از پناهندگان و یاری رساندن در امر بازگشت یا اسکان مجدد آنها تاسیس شده است. کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل به عنوان اداره کل نجات و توانبخشی سازمان ملل، تاسیس شده است. مهمترین وظیفه این کمیساریا، رهبری و هماهنگ نمودن فعالیت‌های بین‌ جهت محافظت و رفع مشکلات پناهندگان در سراسر جهان است . کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل تلاش میکند به جهان یادآوری کند که میلیونها انسان پناهنده که مجبور به ترک خانه خود شده اند ، با چه مشکلاتی روبرو هستند . بر اساس منشور کمیساریای عالی پناهندگان ، تمامی افراد از حق خود برای درخواست پناهندگی و جستجوی پناه و مامن مطمئن در یک کشور دیگر ، امکان برگشت داوطلبانه به کشور خود یا سکونت در یک کشور دیگر باید بر طبق قوانین و مقررات سازمان در چارچوب کنوانسیون سازمان ملل متحد برخوردار باشند .

وضعیت بسیار بد مهاجرین افغان در ایران

طبق گزارش دیده بان سازمان ملل متحد دولت جمهوری اسلامی ایران ناقض حقوق مهاجرین افغان است و این مهم شامل مواردی است که میتوان به شرح پاره ای از انها پرداخت .

مشکلات کاری:

هر عقل سلیمی بر این واقعیت اذعان دارد که هر شخصی که اجازه زندگی در جامعه را داشته باشد برای به انحراف کشیده نشدن نیاز به مجوز کار دارد و این همان مشکلی است که مهاجرین افغان همیشه با آن مواجه بوده اند. با توجه به اینکه همگان بر این امر معترفند که کارگران افغانی پرکار، کم توقع و مفید برای جامعه ایران می باشند، اما شرایط قانون کار برای مهاجرین بسیار سخت بوده است به نحوی که کمتر مهاجری به مجوز کار دسترسی پیدا کرده است.

مشکلات تحصیلی

تعداد زیادی از دانش آموزان افغان نیز به بهانه های مختلف از این امر مهم محروم شدند که از جمله این بهانه های بی مورد می توان به نقص مدارک شناسایی دانش آموزان، نداشتن مدرک شناسایی، عدم تطبیق سنی، سردرگمی بخاطر اعلام نشدن مجوز از سوی اداره اتباع به ادارات ذیربط و … اشاره نمود.

مشکلات دانشجویان:

تحصیلات عالیه که از ملزومات اولیه برای افغانستان می باشد برای مهاجرین در ایران رنگ باخته و اصرار جوانان مهاجر برای ورود به دانشگاه همچنان بی نتیجه باقی مانده است.

امتیازات حقوقی:

در امور حقوقی حق طبیعی هر تبعه افغان است که در داخل ایران یا از جایگاه قانونی خاصی برخوردار بوده  و نحوه برخورد قانون با وی مشخص باشد .

امتیازات اجتماعی:

هنجارهای یک جامعه می طلبد تا افراد حاضر در آن جامعه از امتیازات و قوانین یکسان برخوردار باشند تا جامعه دچار هرج و مرج نگردد ولی اکثر مهاجرین افغانی که عمر سکونتشان در ایران به سه دهه می رسد متاسفانه از امتیازات اجتماعی یکنواخت بومی برخوردار نبودند.

که نبود این امتیازات اجتماعی مشکلات و ناراحتی های فراوانی را برای مهاجرین به وجود آورده که علاوه بر نداشتن مجوز برای رانندگی، عدم تنظیم سند اموال به نام خودشان و … که در سالهای گذشته مطرح بوده، در این اواخر استرس حذف یارانه از برخی کالاها در ایران، بر این نگرانی ها افزوده است.

مدارک شناسایی:

هرچند احراز هویت از مشکلات عمده مهاجرین در ایران به شمار می رود اما می توان گفت که در سه دهه گذشته تنها یک سوم از مهاجرین موفق به اخذ مدارک شناسایی از دولت ایران شده اند که اکثر مدارک شناسایی این افراد نیز پس از اتمام مهلت اعتبار به دستشان رسیده که این مسئله خود باعث تضعیف روحیه مهاجرین گردیده و جرات زندگی در آرامش را از آنها سلب نموده است.

آن هم با وجود آنکه با تمدیدهای مکرر سالیانه این مدارک شناسایی و پرداخت هزینه های زیاد، مشکلات مالی فراوانی برای بسیاری از اقشار کارگر و کم درآمد مهاجر به وجود آمده است.

وضعیت زندانیان :

از آنجایی که مهاجرین در ایران از جهات سیاسی، اجتماعی و حقوقی به احساس امنیت نسبی نیز نرسیده اند . ، استرس بیگانه بودن را همواره به دنبال خود یدک می کشند ، که این موضوع سبب می شود تا روحیه دفاعی خود را در موارد متعدد از دست داده و بالاجبار خود را مجرم قلمداد نمایند، بدون آنکه حتی در برخی موارد جرمی مرتکب شده باشند.

این موضوع باعث می شد تا در موارد اتهامی، روحیه خود را از دست داده و نتوانند از حقوق حقه خود دفاع نمایند که در این زمینه شایعاتی نیز مبنی بر پذیرفتن اتهاماتی وجود دارد که هرگز مرتکب نشده بودند.

رسانه های ایرانی:

برخی رسانه ها در ایران که اکثرا در موارد مهم تاثیر گذار بوده اند و از جنبه تبلیغات اجتماعی اذهان عامه را تسخیر کرده بودند، در مورد مهاجرین افغانی به رسالت مطبوعاتی خود عمل نکرده، عواید و امتیازات مهاجرین را نادیده گرفته و در عوض زمینه تحقیر و توهین آنان را در جامعه ایرانی فراهم نمودند.

این رسانه ها با بزرگنمایی اتهامات وارده بر مهاجرین، باعث اختلاف و عقده مندی بسیاری از اتباع ایرانی نسبت به مهاجرین شدند.

نکته مهمی که در پایان لازم به ذکر است اینکه، بروز این همه مشکلات و احساس ناامنی های اجتماعی در عالم مهاجرت ، سبب شد تا در سالهای اخیر عده زیادی از مسلمان افغانستان که سی سال قبل به خاطر مشکلات موجود از کشور خود به ایران آواره شده بودند،  مجبور شدند از ایران به کشورهای  اروپایی و آمریکایی بصورت غیرقانونی نقل مکان نمایند.

آخرین آمار خروج از کشور: ۴ درصد پناهندگان جهان ملیت ایرانی دارند

آمار ایرانیان فراری از کشور خود، آماری نیست که ‌بشود آن را پنهان کرد؛ نه مانند تورم است که با نقطه‌ای و… بتوان آن را دستکاری نمود و نه دیگر رقابت‌های انتخاباتی در میان است، بلکه پای جان ایرانیانی در میان است که به امیدی از کشور خود فرار می‌کنند تا شاید آینده‌ای ‌برای خود بجویند.