بیابان زدایی
١٧ ژوئن به عنوان روز جهانی بیابان زدایی در سراسر جهان نام گذاری شده است. پیشروی بیابان ها با فروسائی زمین در نواحی خشک، نیمه خشک و مناطق نیمه مرطوب شکل می گیرد و عواملی چون نحوه فعالیتهای انسانی و تغییرات آب و هوا در پیدایش آن نقش اساسی دارند. این فرآیند در حقیقت به این دلیل رخ می دهد که اکوسیستمهای نواحی خشک که بیش از یک سوم کره زمین را در بر می گیرند، شدیداً در معرض استفاده بیش از حد و عدم بهره برداری صحیح از زمین قرار دارند.
پیشروی و توسعه بیابانها زندگی بیش از ٢۵٠ میلیون نفر را در سراسر جهان مستقیماً تحت تاثیر قرار داده و در عین حال زندگی قریب یک میلیون نفر را در بیش از صد کشور به مخاطره می اندازد، مردمی که اکثراً در فقیرترین، محروم ترین و ضعیف ترین کشورها به لحاظ مسائل سیاسی به سر می برند. فقر، بی ثباتی سیاسی، جنگل زدایی و تخریب جنگلها، چرای بیش از حد دامها و روشهای نامناسب و نادرست آبیاری همگی می تواند به کاهش میزان حاصلخیزی زمین منجر شود. بیابان زایی،گرد وغبار و انتشار ریزگرد‌ها از جمله پدیده‌های مخرب و دردسرسازی به شمار می‌رود که بیش از یکی دو دهه مشکلات عدیده‌ای برای چند استان کشور بوجود است. شرایط اقلیمی و خشک شدن رودها، از علل عمده از بین رفتن پوشش کشاورزی و گسترش آلودگی هوا و انتشار ریزگرد‌ها در سالهای اخیر بوده است .
عملا بیابان زدایی، در مقایسه با سرعت بیابان زایی، در استان ها بسیار کند تر است.
امسال در بعضی استانها مالچ پاشی در دستور کار نیست. در اجرای طرح‌های بیابان زدایی و کاشت نهال در مناطق بیابانی باید به اجرای طرح‌های انتقال آب برای بهبود وضع آبی استانها توجه شود تا زمین‌های کشاورزی و بستر رودخانه ها از گزند
خشکی بیشتر، حفظ گردند. درعرصه های بیابانی که سطح قابل توجهی از نواحی خشک تا فراخشک کشور را شامل میشود فقر پوشش گیاهی، کمبود نزولات جوی، نوسانات درجه حرارت، فراوانی اشعه نورانی خورشید و حاکمیت باد و طوفانهای شن از جمله پدیده های طبیعی عجین شده با چنین اکوسیستم حساس و شکننده بوده است . افزون بر پدیده های مورد اشاره ، دخالت ناآگاهانه و سود جویانه بشر که ریشه درعدم توزیع متعادل امکانات (بویژه انرژی) و پائین بودن سطح معیشت خانوارها داشته، تأثیر بسیار مخرب تری بر عدم تعادل اکولوژیک این نواحی گذارده است. آنچه بر اهمیت دادن به بیابان های ایران می افزاید، آن است که بیابان های ایران اساسا پدیده ای جغرافیایی اقلیمی است ، بنابراین توجه به این مسئله ضرورت دارد که شرایط جغرافیایی و اقلیمی بیابان به خودی خود هیچگاه رو به گسترش نبوده و نیست.
آنچه بیابان ها را گسترش می دهد، وجود بیابان ها نیست، بلکه رابطه ای است که از نظر طبیعی مناطق بیابانی با محیط پیرامون خود دارد. تخریب منابع آب و
خاک و بویژه پوشش گیاهی در مناطق کمربندی بیابان های ایران، شرایطی را فراهم آورده که بیابان زایی و گسترش آنها را در حاشیه بیابان ها سبب شده و تشدید می کند. از حدود ۴٠ سال پیش تا کنون حداقل ٢٠ درصد اراضی مرتعی وجنگلی، کوهستان ها و دامنه های آن تخریب شده و زمینه را برای توسعه شرایط بیابانی فراهم آورده است.
طبق هدف دوم سند ٢٠٣٠ یونسکو مبنی بر کشاورزی پایدار و همچنین هدف سیزدهم این سند مبنی بر اقدام فوری جهت مبارزه با تغییرات آب و هوایی و تغییر اقلیم، و به استناد اصل ۴٨ قانون اساسی (در بهره‌برداری از منابع طبیعی و استفاده از درآمدهای ملی) و اصل ۵٠ قانون اساسی (حفاظت محیط زیست که نسل امروز و نسلهای بعد) دولت جمهوری اسلامی ایران موظف به رعایت اصولی است که رسیدن به این اهداف را محقق سازد.
اعضای کمیته دفاع از محیط زیست همصدا با فعالان همیشه در خطر محیط زیست ایران با محکوم کردن اینگونه اقدامات مخرب محیط زیستی، اعلام میدارد: دولت جمهوری اسلامی ایران باید نسبت به پیشگیری از گسترش بیابان و اثرات مخرب زیست محیطی آن بر محیط زیست و شهروندان احساس مسولیت کرده و نسبت به حل این مشکل رو به رشد اقدامات جدی، اساسی و کارشناسانه انجام دهد.
۱۴۲۲
کانون دفاع از حقوق بشر در ایران
کمیته دفاع از حقوق محیط زیست
