قانون اجازه الحاق دولت شاهنشاهی ایران به کنوانسیون ۱۲ اکتبر ۱۹۲۹ ورشو و پروتکل ۲۸ سپتامبر ۱۹۵۵ لاهه و کنوانسیون ۱۸ سپتامبر ۱۹۶۱ گوادالاخارا و پروتکل ۸ مارس ۱۹۷۱ گواتمالا
مصوب ۱۳۵۴٫۲٫۳۱
ماده واحده – “کنوانسیون ۱۲ اکتبر ۱۹۲۹ ورشو مربوط به یکسان کردن برخی از مقررات
حمل و نقل هوایی بین‌المللی” مشتمل بر یک مقدمه و ۴۱ماده و یک پروتکل و
“پروتکل ۲۸ سپتامبر ۱۹۵۵ لاهه – ناظر به اصلاح کنوانسیون مربوط به یکسان کردن
برخی از مقررات حمل و نقل هوایی بین‌المللی که در تاریخ ۱۲اکتبر ۱۹۲۹ در ورشو
امضاء گردیده است” – مشتمل بر یک مقدمه و ۲۷ ماده – و “کنوانسیون ۱۸ سپتامبر ۱۹۶۱
گوادالاخارا – متمم کنوانسیون ورشو‌در مورد یکسان کردن برخی از مقررات مربوط به
حمل و نقل هوایی بین‌المللی که توسط شخص دیگری غیر از متصدی حمل و نقل طرف قرارداد
انجام‌گردیده است” مشتمل بر یک مقدمه و ۱۸ ماده – و “پروتکل ۸ مارس ۱۹۷۱ گواتمالا
برای اصلاح کنوانسیون مربوط به یکسان کردن برخی از مقررات‌حمل و نقل هوایی
بین‌المللی امضاء شده در ورشو به تاریخ ۱۲ اکتبر ۱۹۲۹ و اصلاح شده به موجب پروتکل
منعقده در شهر لاهه به تاریخ ۲۸ سپتامبر۱۹۵۵″ مشتمل بر یک مقدمه و ۲۶ ماده تصویب و
اجازه تسلیم اسناد الحاق آن داده می‌شود.
قانون فوق مشتمل بر یک ماده و متن کنوانسیون و پروتکل‌های ضمیمه پس از تصویب مجلس
شورای ملی در جلسه روز سه‌شنبه پانزدهم بهمن ماه‌یک هزار و سیصد و پنجاه و سه شمسی
در جلسه روز چهار شنبه سی و یکم اردیبهشت ماه یک هزار و سیصد و پنجاه و چهار شمسی
به تصویب‌مجلس سنا رسید.
نایب رئیس مجلس سنا – دکتر سید محمد سجادی
ترجمه
[z]کنوانسیون مربوط به یکسان کردن برخی از مقررات حمل و نقل هوایی بین‌المللی
ورشو – ۱۲ اکتبر ۱۹۲۹
رییس جمهوری آلمان – رییس جمهوری فدرال اتریش – اعلیحضرت پادشاه بلژیک – رییس
جمهوری ممالک متحده برزیل – اعلیحضرت پادشاه‌بلغارستان رییس دولت ملی جمهوری چین –
اعلیحضرت پادشاه دانمارک و ایسلند – اعلیحضرت پادشاه مصر – اعلیحضرت پادشاه
اسپانیا – رییس‌جمهوری استونی رییس جمهوری فنلاند – رییس جمهوری فرانسه – اعلیحضرت
پادشاه بریتانیای کبیر و ایرلند و سرزمینهای بریتانیای ماوراء بحار -امپراطور هند
– اعلیحضرت پادشاه ایتالیا – اعلیحضرت امپراطور ژاپن – رییس جمهوری لتونی – رییس
جمهوری یونان – والاحضرت نایب‌السلطنه‌مملکت پادشاهی مجارستان – والاحضرت دوشس
معظمه لوکزامبورگ – رییس جمهوری ممالک متحده مکزیک – اعلیحضرت پادشاه نروژ
-علیاحضرت ملکه هلند – رییس جمهوری لهستان – اعلیحضرت پادشاه رومانی – اعلیحضرت
پادشاه سوئد – شورای فدرال سوییس – رییس‌جمهوری چکسلواکی – کمیته مرکزی اجرایی
اتحاد جماهیر شورای سوسیالیستی – رییس جمهوری ممالک متحده ونزوئلا – اعلیحضرت
پادشاه‌یوگسلاوی.
با اذعان به اینکه وضع مقررات یکسان در مورد شرایط حمل و نقل هوایی بین‌المللی از
نظر اسناد مورد استفاده در این حمل و نقل و از نظر مسئولیت‌متصدی حمل و نقل حائز
کمال سودمندیست بدین منظور نمایندگان تام‌الاختیار خود را تعیین کردند و مشارالیهم
کنوانسیون ذیل را تهیه و امضاء‌نمودند.
فصل اول – موضوع و تعاریف
ماده اول – (۱) – این کنوانسیون در مورد هر نوع حمل و نقل بین‌المللی اشخاص و
لوازم یا کالا که توسط هواپیما و در ازاء دریافت کرایه صورت گیرد و‌همچنین هر نوع
حمل و نقل مجانی که توسط یک متصدی حمل و نقل هوایی انجام پذیرد – اجرا می‌شود.
(۲) – از لحاظ این کنوانسیون منظور از اصطلاح “حمل و نقل بین‌المللی” هر نوع حمل
و نقلی است که در آن مبداء و مقصد حمل و نقل بنابر شرایطی‌که توسط طرفهای قرارداد
حمل و نقل تعیین می‌شود (ولو اینکه انقطاعی در حمل و نقل واقع گردد یا تعویض
وسیله نقلیه معمول شود یا نه) در سرزمین‌دو طرف متعاهد معظم واقع باشد و یا در
صورتی که در سرزمین یک طرف متعاهد معظم باشد – در سرزمینی که تحت سلطه (حاکمیت)
یا سیادت( سوزرنته) یا قیمومت یا اقتدار قدرت دیگری واقع است (حتی در صورتی که
قدرت مزبور از متعاهدین کنوانسیون نباشد) – توقفی برای آن پیش‌بینی‌شده باشد.
(۳) – از لحاظ این کنوانسیون حمل و نقلی که متوالیاً توسط چند متصدی حمل و نقل از
طریق هوایی صورت می‌گیرد – چنانچه طرفین آن را یک عمل‌واحد بدانند به منزله حمل و
نقل واحدی تلقی خواهد شد اعم از اینکه حمل و نقل مزبور طبق یک قرارداد واحد مورد
توافق طرفین انجام شده باشد یا‌طبق چند قرارداد.
این حمل و نقل به علت اینکه یک یا چند قرارداد آن تماماً در سرزمینی که تحت حاکمیت
(سلطه) یا سیادت ( سوزرنته) یا قیمومت یا اقتدار یک طرف‌متعاهد معظم واحد انجام
گیرد جنبه بین‌المللی خود را از دست نخواهد داد.
ماده ۲ (۱) – این کنوانسیون در مورد حمل و نقل‌هایی که توسط دولت یا سایر اشخاص
حقوق عمومی که تحت شرایط پیش‌بینی شده در ماده ۱صورت گیرد قابل اجرا است.
(۲) – حمل و نقل‌هایی که طبق مقررات کنوانسیون‌های پستی بین‌المللی انجام می‌شود
مشمول این کنوانسیون نیستند.
فصل دوم – اسناد حمل و نقل
بخش اول – بلیط مسافر
ماده ۳ – (۱) – متصدی حمل و نقل برای حمل مسافر بایستی بلیطی حاوی نکات ذیل صادر
نماید:
الف – محل و تاریخ صدور.
ب – نقاط مبداء و مقصد
ج – توقفهای پیش‌بینی شده – به شرط آن که متصدی حمل و نقل در صورت لزوم مجاز باشد
محل آن را تغییر دهد بدون آنکه اعمال این حق جنبه‌بین‌المللی حمل و نقل را نفی
نماید.
د – نام و نشانی متصدی یا متصدیان حمل و نقل.
ه – شرحی مبنی بر اینکه حمل و نقل مزبور مشمول مقررات مربوط به مسئولیت مقرر در
این کنوانسیون می‌باشد.
(۲) همراه نداشتن بلیط یا منطبق نبودن آن با مقررات یا گم شدن آن در وجود یا
اعتبار قرارداد حمل و نقل – که در هر حال مشمول مقررات کنوانسیون‌حاضر است تأثیری
نخواهد داشت.
معهذا هر گاه متصدی حمل و نقل مسافری را بدون تسلیم بلیط مسافرت به پذیرد
نمی‌تواند به مقررات این کنوانسیون که متصدی حمل و نقل را یا از‌مسئولیت مبری و یا
مسئولیت او را محدود می‌کند – استناد نماید.
بخش دوم – رسید لوازم شخصی
ماده ۴ (۱) – متصدی حمل و نقل باید برای حمل لوازم شخصی – به استثنای اشیاء کوچک
شخصی که خود مسافر نگهداری می‌کند – رسید صادر و‌تحویل نماید
(۲) – رسید لوازم شخصی در دو نسخه تنظیم می‌شود یک نسخه برای مسافر و نسخه دیگر
برای متصدی حمل و نقل.
(۳) – رسید لوازم شخصی شامل مشخصات ذیل خواهد بود:
الف – محل و تاریخ صدور.
ب – نقاط مبداء و مقصد
ج – نام و نشانی متصدی یا متصدیان حمل و نقل.
د – شماره بلیط مسافر.
ه – تذکار این نکته که لوازم شخصی به دارنده رسید مزبور تحویل داده خواهد شد.
و – تعداد و وزن بسته‌ها.
ز – مبلغ ارزش اظهار شده طبق بند ۲ ماده ۲۲٫
ح – ذکر این نکته که حمل و نقل مشمول مقررات مربوط به مسئولیت – مصرحه در این
کنوانسیون – می‌باشد.
(۴) – همراه نداشتن رسید – عدم تطبیق آن با مقررات یا گم شدن آن – تأثیری در وجود
یا اعتبار قرارداد حمل و نقل – که در هر حال مشمول مقررات‌این کنوانسیون خواهد بود
نخواهد داشت.
معهذا هر گاه متصدی حمل و نقل لوازم شخصی را بودن تسلیم رسید بپذیرد یا چنانچه
رسید این لوازم فاقد مشخصات مشروحه در بندهای د – ز – ح- مذکور در فوق باشد
نمی‌تواند به مقررات این کنوانسیون که متصدی حمل و نقل را از مسئولیت مبری یا
مسئولیت او را محدود می‌کند – استناد نماید.
بخش سوم – بارنامه هوایی
ماده ۵ (۱) – هر متصدی حمل و نقل می‌تواند از فرستنده کالا بخواهد سندی تحت عنوان
بارنامه هوایی تنظیم و به او تسلیم نماید. و هر فرستنده کالا‌می‌تواند از متصدی
حمل و نقل به خواهد که سند مزبور را بپذیرد.
(۲) – نبودن بارنامه – عدم تطبیق آن با مقررات یا گم شدن آن – در وجود یا اعتبار
قرارداد – که در هر حال با توجه به مفاد ماده ۹ مشمول مقررات این‌کنوانسیون خواهد
بود – تأثیری نخواهد داشت.
ماده ۶ (۱) – بارنامه هوایی را فرستنده کالا در سه نسخه اصلی تنظیم و همراه کالا
تسلیم می‌نماید.
(۲) – روی نسخه اول باید ذکر شود «مخصوص متصدی حمل و نقل» این نسخه باید به امضای
فرستنده کالا باشد.
در نسخه دوم باید ذکر شود “مخصوص گیرنده” این نسخه باید به امضاء فرستنده و
متصدی حمل و نقل برسد و همراه کالا فرستاده شود.
نسخه سوم به امضاء متصدی حمل و نقل می‌رسد و نامبرده ” آن را پس از قبول کالا به
فرستنده تسلیم می‌دارد.
(۳) متصدی حمل و نقل باید در موقع قبول کالا بارنامه را امضاء نماید.
(۴) – متصدی حمل و نقل می‌تواند بارنامه را به جای امضاء مهر کند و فرستنده کالا
می‌تواند به جای امضاء خطی از امضاء چاپی یا مهر استفاده کند.
(۵) – چنانچه متصدی حمل و نقل بنا به درخواست فرستنده بارنامه هوایی را تنظیم
نماید فرض بر آن خواهد بود که متصدی حمل و نقل این کار را از‌طرف فرستنده کالا
انجام می‌دهد مگر آنکه مدرکی خلاف این امر ارائه گردد.
ماده ۷ – چنانچه تعداد بسته‌ها بیش از یکی باشد متصدی حمل و نقل کالا حق دارد از
فرستنده بخواهد که برای هر بسته بارنامه هوایی جداگانه‌ای‌تنظیم نماید.
ماده ۸ – بارنامه هوایی باید شامل مشخصات ذیل باشد:
الف – محل و تاریخ تنظیم بارنامه.
ب – نقاط و مبداء و مقصد.
ج – نقاط توقف مورد توافق به شرط آنکه متصدی حمل و نقل حق داشته باشد در صورت لزوم
نقاط مزبور را تغییر دهد بدون آنکه اعمال این حق جنبه‌بین‌المللی حمل و نقل را
منتفی سازد.
د – نام و نشانی فرستنده
ه – نام و نشانی اولین متصدی حمل و نقل
و – در صورت لزوم نام و نشانی گیرنده
ز – نوع کالا
ح – تعداد بسته‌ها و نوع بسته‌بندی و علائم مخصوص و شماره آنها.
ط – وزن و مقدار و حجم و ابعاد کالا
ی – خصوصیات ظاهری کالا و بسته‌بندی آن
ک – مبلغ کرایه – در صورتی که مورد توافق قرار گرفته باشد و تاریخ و محل پرداخت آن
که باید آن را به پردازد.
ل – در صورتی که قیمت کالا در موقع تحویل آن پرداخت گردد ذکر قیمت کالا و احتمالاً
مبلغ هزینه‌های مرتبه بر آن
م – مبلغ ارزش اظهار شده طبق بند ۲ ماده ۲۲
ن – تعداد نسخ بارنامه هوایی.
س – اسنادی که برای متصدی حمل و نقل ارسال شده است تا به بارنامه هوایی منضم گردد.
ع – مهلت مقرر برای انجام حمل و نقل و شرحی مختصر درباره مسیری که باید طی شود در
صورتی که این مطالب قبلاً مورد توافق قرار گرفته شده‌باشد.
ف – ذکر این نکته که حمل و نقل تابع مقررات مربوط به مسئولیت مقرره در کنوانسیون
می‌باشد.
ماده ۹ – چنانچه متصدی حمل و نقل کالایی را که برای آن بارنامه هوایی صادر نشده
باشد قبول کند یا چنانچه بارنامه صادر حاوی مشخصات مندرجه‌در بندهای الف لغایت ط و
نیز بند ف ماده ۸ نباشد متصدی حمل و نقل نمی‌تواند به مقررات این کنوانسیون که او
را از مسئولیت مبری یا مسئولیت او را‌محدود می‌کند استناد نماید.
ماده ۱۰ (۱) – فرستنده کالا مسئول صحت و سقم مشخصات و اظهاراتی است که در مورد
کالا در بارنامه هوایی قید می‌نماید.
۲ – فرستنده کالا مسئول کلیه خساراتی است که متصدی حمل و نقل یا هر شخص دیگر به
علت نامنظم بودن یا نادرست بودن یا کامل نبودن‌مشخصات مذکور و اظهارات او متحمل
می‌گردد.
ماده ۱۱ (۱) – وجود بارنامه هوایی دال بر انعقاد قرارداد و قبول کالا و شرایط حمل
و نقل می‌باشد – مگر خلاف آن ثابت شود.
۲ – اظهارات مندرج در بارنامه هوایی مورد وزن یا ابعاد و بسته‌بندی کالا و نیز در
مورد تعداد بسته‌ها تا هنگامی که مدرکی خلاف آن ارائه نگردیده‌سندیت دارد. اظهارات
مربوط به مقدار حجم و خصوصیات کالا نمی‌تواند علیه متصدی حمل و نقل مورد استناد
قرار گیرد مگر آنکه متصدی حمل و‌نقل اظهارات مزبور را در حضور فرستنده کالا مورد
رسیدگی قرار داده و مراتب در بارنامه هوایی قید شده باشد و یا این اظهارات مربوط
به خصوصیات‌ظاهری کالا باشد.
ماده ۱۲ (۱) – فرستنده می‌تواند – به شرط اجرای کلیه تعهدات ناشی از قرار داد حمل
و نقل کالا را با پس گرفتن آن در فرودگاه مبداء یا مقصد یا با‌متوقف کردن آن ضمن
فرود در مسیر پرواز یا با تحویل آن – چه در مقصد و چه در طی مسیر – به شخص دیگری
غیر از گیرنده مذکور در بارنامه هوایی- یا با تقاضای اعاده آن به فرودگاه مبداء در
اختیار خود در آورد. اعمال این حق نباید به متصدی حمل و نقل یا به فرستندگان دیگر
خساراتی وارد سازد‌و فرستنده موظف است هزینه ناشی از اعمال این حق را پرداخت
نماید.
۲ – هرگاه اجرای دستورات فرستنده کالا مقدور نباشد متصدی حمل و نقل باید بلافاصله
مراتب را به اطلاع او برساند.
۳ – چنانچه متصدی حمل و نقل دستورات فرستنده را نسبت به در اختیار گذاشتن کالا
بدون درخواست ارائه نسخه‌ای از بارنامه که به فرستنده تسلیم‌شده است اجرا نماید
مسئول جبران خسارتی است که از این جهت متوجه شخصی می‌گردد که قانوناً بارنامه در
دست اوست بدون آنکه به حق متصدی‌حمل و نقل در مورد جبران خسارت توسط فرستنده
لطمه‌ای وارد آید.
۴ – حقوق اعطایی به فرستنده از لحظه‌ای که وظایف گیرنده طبق ماده ۱۳ شروع می‌گردد
خاتمه می‌یابد. معهذا چنانچه گیرنده از قبول بارنامه یا کالا‌خودداری نماید و یا
دسترسی به او مقدور نباشد فرستنده مجدداً حق خود را نسبت به در اختیار داشتن کالا
کسب می‌نماید.
ماده ۱۳ (۱) – به استثنای موارد مصرحه در ماده قبل گیرنده کالا حق دارد به محض
رسیدن کالا به مقصد حمل و نقل بخواهد بارنامه هوایی و کالا را در‌ازاء پرداخت
هزینه‌های مربوط و با رعایت شرایط حمل و نقل مندرج در بارنامه هوایی به وی تسلیم
نماید.
۲ – متصدی حمل و نقل مکلف است به محض وصول کالا مراتب را به گیرنده اطلاع دهد مگر
آنکه نحوه دیگری مورد توافق واقع شده باشد.
۳ – چنانچه متصدی حمل و نقل مفقود شدن کالا را قبول نماید یا در صورتی که کالا تا
مدت هفت روز پس از انقضای تاریخی که طی آن باید به مقصد‌برسد – نرسیده باشد گیرنده
مجاز است حقوق ناشی از قرارداد حمل و نقل را علیه متصدی حمل و نقل مورد اجرا
بگذارد.
ماده ۱۴ – فرستنده و گیرنده کالا می‌توانند هر یک به نام خود به حقوقی که به موجب
مواد ۱۲ و ۱۳ به هر یک از آنها تعلق می‌گیرد استناد کنند – خواه‌این عمل را به نفع
دیگری انجام دهند مشروط بر اینکه تعهدات مقرره در قرارداد حمل و نقل را اجرا
نمایند.
ماده ۱۵ (۱) – مواد ۱۲ و ۱۳ و ۱۴ هیچگونه لطمه‌ای به روابط فیمابین فرستنده و
گیرنده و همچنین به روابط اشخاص ثالثی که حقوق آنها از فرستنده یا‌گیرنده ناشی
می‌شود وارد نخواهد ساخت.
۲ – شرایطی که برخلاف مقررات مواد ۱۲ و ۱۳ و ۱۴ باشد بایستی صریحاً درباره نامه قید
شود.
ماده ۱۶ – (۱) – فرستنده قبل از تحویل کالا به گیرنده باید اطلاعات و اسنادی را
که برای انجام تشریفات گمرکی و عوارض یا پلیسی لازم است در‌اختیار متصدی حمل و نقل
قرارداده و اسناد لازم را به بارنامه هوایی منضم کند.
فرستنده در برابر متصدی حمل و نقل مسئول هر نوع خسارتی است که از فقدان یا نقص یا
خلاف قاعده بودن اطلاعات و اسنادی مزبور ناشی شود به‌استثنای مواردی که خسارت
حاصله نتیجه خطای متصدی حمل و نقل یا عاملین او باشد.
۲ – متصدی حمل و نقل ملزم نیست درباره صحت یا کافی بودن اطلاعات و اسناد مذکور در
فوق تحقیق نماید.
فصل سوم – مسئولیت متصدی حمل و نقل
ماده ۱۷ – متصدی حمل و نقل مسئول خسارتی است که در صورت فوت یا جرح و یا هر گونه
آسیب بدنی متوجه مسافر می‌گردد مشروط بر اینکه‌حادثه موجد خسارات در داخل هواپیما
و یا حین عملیات پیاده یا سوار شدن رخ داده باشد.
ماده ۱۸ – (۱) متصدی حمل و نقل مسئول خسارتی است که در صورت انهدام یا مفقود شدن
یا صدمه به لوازم شخصی ثبت شده یا کالا وارد می‌گردد.مشروط بر اینکه حادثه موجد
خسارت حین حمل و نقل هوایی روی داده باشد.
۲ – از لحاظ بند اخیرالذکر – حمل و نقل هوایی شامل مدت زمانی است که طی آن لوازم
شخصی یا کالا – خواه در یک فرودگاه – خواه در هواپیما و‌خواه در صورت فرود هواپیما
در خارج از فرودگاه – در هر جای دیگر در اختیار متصدی حمل و نقل قرار داشته باشد.
۳ – مدت زمان حمل و نقل هوایی شامل آن قسمت از حمل و نقل که از طریق زمین دریا و
یا رودخانه در خارج از فرودگاه صورت می‌گیرد نمی‌باشد‌مع‌الوصف اگر چنین حمل و
نقلی در اجرای قرارداد حمل و نقل هوایی به منظور بارگیری – تحویل یا انتقال کالا
از یک وسیله نقلیه به وسیله نقلیه دیگر‌انجام شود هر گونه خسارت وارده در حکم
خسارتی خواهد بود که حین حمل و نقل هوایی وارد شده باشد.
ماده ۱۹ – متصدی حمل و نقل مسئول خسارتی است که از تأخیر در حمل و نقل هوایی
مسافر لوازم شخصی یا کالا ناشی می‌گردد.
ماده ۲۰ – (۱) – در صورتی که متصدی حمل و نقل ثابت کند که خود و عاملین او کلیه
تدابیر لازم را برای جلوگیری از بروز خسارات اتخاذ نموده‌اند، یا‌آنکه اتخاذ چنین
تدابیری برای او و عاملین او مقدور نبوده است – مسئول نخواهد بود.
۲ – در مورد حمل بار و لوازم شخصی چنانچه متصدی حمل و نقل ثابت کند که خسارت وارده
ناشی از خطایی در امر خلبانی و هندلینگ (انجام‌خدمات مربوط به هواپیما در روی
زمین) یا ناوبری بوده است و او و عاملین او کلیه تدابیر لازم را از هر حیث برای
احتراز از خسارات معمول داشته‌اند‌مسئول نخواهد بود.
ماده ۲۱ – هر گاه متصدی حمل و نقل ثابت کند که خسارات وارده معلول خطای شخص خسارت
دیده است دادگاه می‌تواند طبق مفاد قانون خود‌متصدی حمل و نقل را کلاً یا جزئاً از
مسئولیت مبری سازد.
ماده ۲۲ – (۱) – در مورد حمل مسافر مسئولیت متصدی حمل و نقل برای هر مسافر به
مبلغ یکصد و بیست و پنج هزار فرانک محدود می‌گردد. هر گاه‌دادگاهی که به قضیه –
رسیدگی می‌کند طبق قانون خود رأی دهد که خسارت به اقساط پرداخت گردد ارزش برابری
اقساط مزبور نباید از ۱۲۵۰۰۰فرانک تجاوز نماید.
مع‌الوصف با انعقاد قرارداد مخصوص بین متصدی حمل و نقل و مسافر می‌توان حدود
مسئولیت بیشتری را توافق نمود.
۲ – در مورد حمل لوازم شخصی ثبت شده یا حمل کالا – مسئولیت متصدی حمل و نقل در
مورد هر کیلوگرم به مبلغ ۲۵۰ فرانک محدود می‌گردد مگر‌آنکه فرستنده هنگام تحویل
بسته به متصدی حمل و نقل ارزش ویژه‌ای اظهار نموده و در صورت لزوم وجه اضافی
پرداخته باشد. در این صورت‌متصدی حمل و نقل موظف به پرداخت مبلغی است که از میزان
ارزش اظهار شده بیشتر نخواهد بود مگر آنکه ثابت کند که مبلغ مزبور از ارزش
واقعی‌کالا به هنگام تحویل توسط فرستنده بیشتر است.
۳ – در مورد اشیایی که مسئولیت نگهداری آنها به عهده مسافر می‌باشد مسئولیت متصدی
حمل و نقل از پنج هزار فرانک نسبت به هر مسافر تجاوز‌نمی‌کند.
۴ – مبالغ مذکور در فوق بر حسب فرانک فرانسه که معادل (۲).(۱)۶۵ میلیگرم طلا به
عیار نهصد هزارم است محاسبه می‌شود. این مبالغ را می‌توان به‌هم ارز آن در هر پول
رایج ملی تا نزدیکترین عدد صحیح (غیر کسری) تبدیل نمود.
ماده ۲۳ – هر شرطی که ناظر به سلب مسئولیت متصدی حمل و نقل یا تعیین مبلغی کمتر
از آنچه که در کنوانسیون حاضر مقرر گردیده است باشد باطل‌و بلااثر خواهد بود ولی
بطلان چنین شرطی موجب ابطال همه قرارداد که کماکان تابع مقررات این کنوانسیون
خواهد بود نمی‌شود.
ماده ۲۴ – (۱) – در موارد پیش‌بینی شده در مواد ۱۸ و ۱۹ این کنوانسیون دعوای
جبران خسارات را – تحت هر عنوان – منحصراً با توجه به شرایط و‌حدود مقرره در
کنوانسیون حاضر می‌توان اقامه نمود.
۲ – مقررات بند فوق در موارد پیش‌بینی شده در ماده ۱۷ نیز قابل اجراست بدون آنکه
به حق اشخاصی که می‌توانند اقامه دعواکننده و یا به حقوق‌مربوط هر یک از آنها
لطمه‌ای وارد سازد.
ماده ۲۵ – (۱) – در صورتی که خسارت وارده ناشی از خلافکاری عمدی یا خطای متصدی
حمل و نقل باشد به نحوی که خطای مزبور طبق قوانین‌دادگاه رسیدگی‌کننده معادل با
خلافکاری عمدی تلقی شود – متصدی حمل و نقل حق نخواهد داشت به مفاد کنوانسیون حاضر
که مسئولیت او را سلب‌یا محدود می‌کند – استناد نماید.
۲ – همچنین در صورتی که خسارت به وسیله عاملین متصدی حمل و نقل که در حدود وظائف
خود عمل می‌کنند وارد گردد متصدی حمل و نقل از‌حق استناد به مفاد کنوانسیون حاضر
محروم خواهد بود.
ماده ۲۶ – (۱) – دریافت لوازم شخصی یا کالا – بودن آنکه گیرنده نسبت به آن –
اعتراضی داشته باشد حاکی از این است که کالا بدون عیب و نقص و‌بر طبق سند حمل و
نقل به گیرنده تحویل شده است – مگر خلاف آن ثابت شود.
۲ – در صورت بروز خسارت – شخصی که لوازم شخصی یا کالا را دریافت می‌کند باید
بلافاصله پس از مشاهده خسارت حداکثر ظرف سه روز برای‌لوازم شخصی و هفت روز برای
کالا از تاریخ دریافت آنها به متصدی حمل و نقل شکایت نماید در صورت تأخیر شکواییه
یابد حداکثر ظرف چهارده روز‌پس از تاریخ دریافت لوازم شخصی یا کالا به نامبرده
تسلیم شود.
۳ – شکایت باید کتباً روی بارنامه یا در برگ جداگانه و در طی ضرب‌الاجلهای مقرر در
فوق به عمل آید.
۴ – چنانچه در ضرب‌الاجلهای مقرره شکایتی به عمل نیاید اقامه دعوی علیه متصدی حمل
و نقل به هیچ وجه امکان نخواهد داشت. به استثنای‌موردی که متصدی حمل و نقل مرتکب
تقلب شده باشد.
ماده ۲۷ – در صورت فوت شخص مسئول – دعوی جبران خسارات در حدودی که در این
کنوانسیون پیش‌بینی شده است علیه کسانی که قائم مقام‌قانونی اموال متوفی
گردیده‌اند اقامه خواهد شد.
ماده ۲۸ – (۱) – اقامه دعوی جبران خسارت باید به انتخاب خواهان در سرزمین یکی از
طرفهای معظم متعاهد – در دادگاه محل سکوت متصدی حمل‌و نقل یا مقر اصلی کار او یا
یکی از شعبات او که قرارداد حمل و نقل در آنجا منعقد گردیده یا در دادگاه مقصد به
عمل آید.
۲ – جریان دادرسی تابع قانون دادگاه رسیدگی‌کننده خواهد بود.
ماده ۲۹ (۱) – هر گاه ظرف دو سال از تاریخ ورود به مقصد یا از تاریخی که هواپیما
می‌بایستی وارد می‌شد یا از تاریخی که حمل و نقل متوقف گردیده‌است اقامه دعوا به
عمل نیاید – حق مطالبه خسارت زائل خواهد شد.
۲ – طریق محاسبه مهلت مقرره طبق قوانین دادگاه رسیدگی‌کننده تعیین خواهد شد.
ماده ۳۰ – (۱) – در مورد حمل و نقلی که مشمول بند سوم ماده ۱ بوده و متوالیاً توسط
چند متصدی حمل و نقل انجام گیرد هر متصدی حمل و نقل که‌مسافر یا لوازم شخصی یا بار
قبول کند تابع مقررات این کنوانسیون خواهد بود و در آن قسمت از قرارداد حمل و نقل
که تحت نظارت او انجام می‌شود‌یکی از طرفهای قرارداد حمل و نقل تلقی خواهد شد.
۲ – در مورد حمل و نقلی که به این ترتیب صورت گرفته باشد مسافر یا نماینده او فقط
می‌تواند علیه متصدی حمل و نقل که هنگام بروز حادثه یا تأخیر‌عهده‌دار حمل و نقل
بوده است اقامه دعوی نماید. مگر آنکه متصدی حمل و نقل اول طبق توافق صریح –
مسئولیت تمام مسیر مسافرت را به عهده‌گرفته باشد.
۳ – در مورد لوازم شخصی یا کالا – فرستنده یا مسافر می‌تواند علیه نخستین متصدی
حمل و نقل – و مسافر با گیرنده که حق دریافت کالا از متصدی‌حمل و نقل را دارند
می‌توانند علیه آخرین متصدی حمل و نقل اقامه دعوی نمایند و مضافاً هر یک از
نامبردگان می‌توانند علیه متصدی حمل و نقلی که‌در زمان انهدام یا فقدان یا حدوث
خسارات یا تأخیر عهده‌دار حمل و نقل بوده است اقامه دعوی نماید. متصدیان حمل و نقل
مزبور بالا اتفاق یا به طور‌جداگانه در قبال مسافر یا فرستنده یا گیرنده کالا
مسئول خواهند بود.
فصل چهارم – مقررات مربوط به حمل و نقل مختلط
ماده ۳۱ – (۱) – در مورد حمل و نقل مختلطی که قسمتی از آن با هواپیما و قسمتی با
هر وسیله حمل و نقل دیگر صورت گیرد مقررات کنوانسیون‌حاضر نسبت به آن قسمتی که با
هواپیما انجام شده اعمال می‌گردد مشروط بر آنکه شرایط حمل و نقل هوایی مندرج در
ماده ۱ رعایت شده باشد.
۲ – در مورد حمل و نقل مختلط – هیچ یک از مقررات کنوانسیون حاضر مانع آن نخواهد
بود که طرفین در اسناد حمل و نقل هوایی شرایطی قید کنند‌که به موجب آن مقررات
کنوانسیون حاضر نسبت به حمل و نقلی که با سایر وسائل نقلیه انجام می‌شود مرعی گردد
مشروط بر آنکه مقررات این‌کنوانسیون در مورد حمل و نقل هوایی رعایت شود.
فصل پنجم – مقررات عمومی و نهایی
ماده ۳۲ – قید هر شرط در قرارداد حمل و نقل و یا هر توافق خاص که از بروز خسارت
حاصل شده باشد و طرفین بخواهند به استناد آن – چه از طریق‌تعیین قانون مورد عمل و
چه از طریق تغییر مقررات مربوط به صلاحیت دادگاه – مفاد این کنوانسیون را نقض
نمایند باطل و بلااثر خواهد بود.مع‌الوصف در مورد حمل بار قید شروطی راجع به
حکمیت – با توجه به مفاد این کنوانسیون – مجاز است مشروط بر اینکه حکمیت در یکی
از‌حوزه‌های تحت صلاحیت دادگاههای پیش‌بینی شده در بد اول ماده بیست و هشت به عمل
آید.
ماده ۳۳ – هیچ یک از مفاد این کنوانسیون مانع از آن نخواهد بود که متصدی حمل و
نقل از انعقاد هر قرارداد حمل و نقل خودداری کند یا مقرراتی که با‌مفاد کنوانسیون
حاضر مغایر نباشد وضع نماید.
ماده ۳۴ – حمل و نقل هوایی بین‌المللی که توسط مؤسسات ناوبری هوایی جهت پروازهای
آزمایشی به منظور برقراری سرویس منظم هوایی صورت‌بگیرد و همچنین حمل و نقلی که در
اوضاع و احوال فوق‌العاده و خارج از حدود فعالیت عادی متصدی حمل و نقل به انجام
رسد مشمول مفاد این‌کنوانسیون نخواهد بود.
ماده ۳۵ – اصطلاح (روزها) که در این کنوانسیون به کار رفته شامل روزهای پیاپی
است اعم از روزهای تعطیل یا غیر تعطیل.
ماده ۳۶ – کنوانسیون حاضر در یک نسخه واحد به زبان فرانسه تنظیم گردیده و در
بایگانی وزارت امور خارجه لهستان نگهداری خواهد شد و دولت‌لهستان یک نسخه رونوشت
گواهی شده آن را برای دولت هر یک از طرفهای معظم متعاهد ارسال خواهد داشت.
ماده ۳۷ – (۱) – این کنوانسیون باید به تصویب رسد و اسناد تصویب به بایگانی وزارت
امور خارجه لهستان سپرده خواهد شد. و وزارت مزبور مراتب‌را به اطلاع حکومت هر یک
از طرفهای معظم متعاهد خواهد رساند.
۲ – بلافاصله پس از آنکه کنوانسیون حاضر به تصویب پنج طرف معظم متعاهد برسد از
نودمین روز پس از وصول پنجمین سند تصویب – بین آنها به‌موقع اجرا گذارده خواهد شد
و از آن پس – بین طرفهای معظم متعاهدی که کنوانسیون را تصویب کرده باشند و طرف
معظم متعاهدی که سند تصویب‌خود را تسلیم نماید – از نودمین روز بعد از تسلیم سند
تصویب – لازم‌الاجرا خواهد گردید.
۳ – دولت جمهوری لهستان موظف است که تاریخ اجرای کنوانسیون حاضر و نیز تاریخ تسلیم
هر سند تصویب را به اطلاع دولت هر یک از طرفهای‌معظم متعاهد برساند.
ماده ۳۸ – (۱) – این کنوانسیون پس از آنکه به مرحله اجرا درآید برای الحاق سایر
دول مفتوح خواهد بود.
۲ – الحاق به کنوانسیون از طریق ارسال اطلاعیه‌ای به دولت جمهوری لهستان صورت
خواهد گرفت و دولت مزبور مراتب را به هر یک از دول طرفهای‌معظم متعاهد اطلاع خواهد
داد.
۳ – الحاق به کنوانسیون از نودمین روز پس از ارسال اطلاعیه به دولت جمهوری لهستان
نافذ خواهد گردید.
ماده ۳۹ – (۱) – هر یک از طرفهای معظم متعاهد می‌تواند با ارسال اطلاعیه‌ای جهت
حکومت جمهوری لهستان کنوانسیون را فسخ نماید. حکومت‌مزبور بلافاصله مراتب را به
اطلاع هر یک از طرفهای معظم متعاهد خواهد رسانید.
۲ – فسخ کنوانسیون – شش ماه پس از تاریخ اطلاعیه فسخ فقط در مورد طرف فسخ‌کننده
نافذ خواهد گردید.
ماده ۴۰ – (۱) – هر یک از طرفهای معظم متعاهد می‌تواند در موقع امضاء یا تسلیم
سند تصویب یا اطلاعیه الحاق اعلام دارد که قبول کنوانسیون شامل‌کلیه یا هر یک از
مستعمرات – تحت‌الحمایه‌ها – سرزمینهای تحت قیمومت یا هر سرزمین دیگری که تحت سلطه
و حاکمیت یا اقتدار آن باشد یا هر‌سرزمین که تحت سیادت (سوزرنته) او است نخواهد
بود.
۲ – بنابر این هر یک از طرفهای معظم متعاهد می‌تواند جداگانه به نام کلیه یا قسمتی
از مستعمرات ( تحت‌الحمایه‌ها- سرزمینهای تحت قیمومت و یا‌هر سرزمین دیگری که تحت
سلطه و حاکمیت یا اقتدار او است و یا سرزمینهای تحت سیادت (سوزرنته) خود که طبق
نخستین اطلاعیه وی مشمول‌این کنوانسیون نمی‌شوند، متعاقباً به آن ملحق گردند.
۳ – هر یک از طرفهای معظم متعاهد می‌تواند با توجه به مفاد کنوانسیون حاضر جداگانه
از طرف کلیه یا قسمتی از مستعمرات – تحت‌الحمایه‌ها -سرزمینهای تحت قیمومت و یا
هر سرزمین دیگری که تحت سلطه و حاکمیت یا اقتدار او است و یا سرزمینهای تحت سیادت
(سوزرنته) خود -کنوانسیون حاضر را فسخ نماید.
ماده ۴۱ – هر یک از طرفهای معظم متعاهد اختیار خواهد داشت لااقل دو سال پس از
لازم‌الاجرا شدن کنوانسیون به منظور بررسی اصلاحاتی که ممکن‌است در کنوانسیون
مزبور به عمل آید تشکیل یک کنفرانس بین‌المللی را پیشنهاد نماید و بدین منظور باید
با دولت جمهوری فرانسه که جهت تشکیل‌چنین کنفرانسی تدابیر لازم را اتخاذ خواهد
نمود تماس حاصل نماید.
این کنوانسیون در تاریخ دوازدهم اکتبر ۱۹۲۹ در ورشو تنظیم گردیده است و تا روز سی
و یکم ژانویه ۱۹۳۰ برای امضاء مفتوح خواهد بود.
کنوانسیون فوق مشتمل بر یک مقدمه و چهل و یک ماده منضم به قانون اجازه الحاق دولت
شاهنشاهی ایران به کنوانسیون ۱۲ اکتبر ۱۹۲۹ ورشو و‌پروتکل ۲۸ سپتامبر ۱۹۵۵ لاهه و
کنوانسیون ۱۸ سپتامبر ۱۹۶۱ گوادالاخارا و پروتکل ۸ مارس ۱۹۷۱ گواتمالا می‌باشد.
نایب رئیس مجلس سنا – دکتر سید محمد سجادی
پروتکل الحاقی – راجع به ماده ۲ کنوانسیون
طرفهای معظم متعاهد این حق را برای خود محفوظ می‌دارند که هنگام تصویب کنوانسیون
یا الحاق به آن اعلام دارند که حمل و نقلهای هوایی که‌مستقیماً توسط دولت یا
مستعمرات یا تحت‌الحمایه‌ها یا سرزمینهای تحت قیمومت یا هر سرزمین دیگری که تحت
سلطه و حاکمیت یا اقتدار یا سیادت(سوزرنته) او است انجام می‌گیرد مشمول بند اول
از ماده ۲ کنوانسیون نخواهد بود.
