قانون الحاق دولت ایران به پروتکل تحدید و تنظیم کشت خشخاش و تولید و تجارت بین المللی و تجارت عمده مصرف تریاک

‌قانون الحاق دولت ایران به پروتکل تحدید و تنظیم کشت خشخاش و تولید و تجارت بین‌المللی و تجارت عمده مصرف‌تریاک ‌مصوب ۱۴ آبان ماه ۱۳۳۶
‌ماده واحده – پروتکل تحدید و تنظیم کشت خشخاش و تولید و تجارت بین‌المللی و تجارت عمده مصرف تریاک مشتمل بر پنج فصل و ۲۶ ماده که‌در تاریخ ۲۳ ژوئن ۱۹۵۳ در نیویورک به امضاء رسیده و در تاریخ ۲۴ آذر ۱۳۳۲(‌ دسامبر ۱۹۵۳) از طرف نماینده دائمی ایران در سازمان ملل متحد‌امضاء شده تصویب می‌شود.
‌تبصره – الحاق به این پروتکل به هیچوجه تأثیری در قانون منع کشت خشخاش مصوب هفتم آبان ماه ۱۳۳۴ نخواهد داشت.
‌قانون فوق مشتمل بر ماده واحده و یک تبصره پس از تصویب مجلس سنا در جلسه سه‌شنبه چهاردهم آبان ماه یک هزار و سیصد و سی و شش به‌تصویب مجلس شورای ملی رسید.
‌نایب رئیس مجلس شورای ملی – عماد تربتی
‌قانون بالا در جلسه ۱۳۳۵٫۱۱٫۲۷ به تصویب مجلس سنا رسیده است.
‌کنفرانس ملل متحد راجع به تریاک
‌پروتکل راجع به تحدید و وضع مقررات برای کشت خشخاش و همچنین تولید بازرگانی بین‌المللی – تجارت کلی (‌عمده‌فروشی) و مصرف تریاک
‌مقدمه
‌کشورهای امضاکننده:
‌چون مصممند مساعی خود را برای مبارزه بر علیه اعتیادات مضره و بازرگانی غیر مشروع داروهای مخدره تعقیب نموده و چون معتقدند تنها همکاری‌صمیمانه و نزدیک کلیه کشورها خواهد توانست مساعی مزبور را مثمر ثمر نماید.
‌و چون متذکرند به وسیله اسناد بین‌المللی مجاهداتی به منظور برقراری اسلوب مؤثری برای بازرسی ادویه مخدره به عمل آمده و چون مایلند مبادی‌بازرسی مزبور را در زمینه‌های فعلی و بین‌المللی مستحکم نمایند.
‌و با توجه به این نکته که لازم است تولید مواد اولیه مبنای داروهای مخدره طبیعی را به احتیاجات پزشکی و علمی محدود نموده و مقرراتی برای آن‌وضع نمایند و با در نظر گرفتن این امر که بازرسی کشت خشخاش و استحصال تریاک در ردیف فوری‌ترین مسائل قرار دارد.
‌علیهذا با توجه به مراتب فوق تصمیم گرفتند پروتکلی برای عملی ساختن مقاصد مشروحه تنظیم و نسبت به مراتب زیر توافق حاصل نمودند.
‌فصل اول – اعلام
‌ماده ۱- اعلام زیر نسبت به مندرجات این پروتکل جاری است مگر آن که به طور صریح یا بین‌السطور خلاف آن اعلام گردد. ‌منظور از موافقتنامه ۱۹۲۵ در ژنو موافقتنامه بین‌المللی تریاک می‌باشد که در تاریخ ۱۹ فوریه ۱۹۲۵ در ژنو به امضاء رسیده و بعداً به موجب پروتکل‌مورخه ۱۱ دسامبر ۱۹۴۶ اصلاح گردیده است.
‌منظور از موافقتنامه ۱۹۳۱ موافقتنامه مربوط به محدودیت ساخت و تنظیم توزیع مواد مخدره می‌باشد که در تاریخ ۱۳ ژوئیه ۱۹۳۱ در ژنو منعقد و به‌موجب پروتکل مورخه ۱۱ دسامبر ۱۹۴۶ اصلاح گردیده است.
‌منظور از کمیته – کمیته مرکزی دائمی تریاک می‌باشد که به استناد ماده ۱۹ موافقتنامه ۱۹۲۵ ایجاد گردیده.
‌منظور از کمیته ارگان بازرسی – ارگان بازرسی است که به استناد ماده ۵ موافقتنامه ۱۹۳۱ تشکیل گردیده.
‌منظور از کمیته کمیسیون ، کمیسیون ادویه مخدره شورای اقتصادی و اجتماعی ملل متحد می‌باشد.
‌منظور از کمیته شورا – شورای اقتصادی و اجتماعی ملل متحد می‌باشد.
‌منظور از کمیته دبیر کل – دبیر کل سازمان ملل متحد می‌باشد.
‌منظور از کمیته خشخاش ، بوته پاپاور سومیفروم.ل PaPaver Sommiferum.L و کلیه گیاههای دیگر پاپاور Papaver می‌باشد که می‌توان از‌آنها تریاک تحصیل نمود.
‌منظور از کاه خشخاش – کلیه قسمتهای بوته خشخاش (‌به استثنای دانه‌های آن) می‌باشد که پس از حصاد خشخاش می‌توان از آن داروهای مخدره‌استخراج نمود.
‌منظور از تریاک – شیره غلیظ خشخاش (‌به هر شکل و صورتی که باشد) تریاک خام ، تریاک طبی ، و تریاک آماده می‌باشد (‌به استثنای فرآورده‌های‌گالینیگ).
‌منظور از تولید ، عملی است مشتمل بر زراعت خشخاش به منظور برداشت تریاک. ‌منظور از موجودی ، مقدار تریاکی است که به طور قانونی در خاک کشوری موجود است به استثنای:
۱- مقادیری که داروسازان خرده‌فروش و یا بنگاهها و یا اشخاص صلاحیتدار به منظور انجام عملیات درمانی یا علمی خود به طور قانونی در اختیار‌دارند.
۲- مقادیری که برای مصارف نظامی در اختیار و یا تحت نظارت دولت کشور مزبور می‌باشد.‌منظور از خاک ، قطعه‌ای از هر کشوری است که برای اجرای اصول گواهینامه ورود و پروانه خروج مندرجه در موافقتنامه ۱۹۲۵ مانند واحد مشخص‌به آن رفتار می‌شود. ‌منظور از صدور یا ورود به مفهوم مربوطه خود عبارت است از انتقال مواد تریاکی ازکشوری به خاک یا کشوری دیگر یا از خاک کشوری به خاک دیگر‌همان کشور.
‌فصل دوم ، وضع نظارت مخصوص برای تولید و بازرگانی و استعمال دیگر
‌ماده ۲- امضاکنندگان این پروتکل بایستی تریاک را فقط برای مصارف طبی و علمی
استعمال نمایند.
‌ماده ۳- بازرسی در داخل کشورهای تولیدکننده.
‌به منظور اعمال نظارت در تولید و تجارت و استعمال تریاک:
۱- هر کشور تولیدکننده مکلف است در صورتی که تاکنون تأسیس نکرده باشد یک یا چند مؤسسه تخصصی دولتی (‌که بعداً در این ماده مؤسسه نامیده‌خواهد شد) تشکیل دهد تا وظایفی را که به موجب این ماده به عهده مؤسس یا مؤسسات مزبور محسوب است اجرا نماید ، در صورتی که تشکیلات‌اداری کشور ذینفع اجازه دهد وظایف مقرر در بندهای ۲ و ۶ این ماده بایستی فقط توسط یک مؤسسه عملی گردد.
۲- تولید بایستی به نواحی معینه از طرف مؤسسه و یا لدی‌الاقتضا از طرف دیگر مراجع صلاحیتدار دولتی محدود گردد.
۳-  فقط زارعینی که پروانه کشت از مؤسسه و یا از مراکز صلاحیتدار دولتی تحصیل کرده‌اند حق تولید خواهند داشت.
۴-  در پروانه بایستی مساحت زمینی که برای کشت خشخاش مجاز شناخته شده کاملاً مشخص شده باشد.
۵- زارعین خشخاش بایستی کلیه محصول تریاک خود را به مؤسسه تحویل نموده و مؤسسه بایستی محصول را خریداری و به محض امکان عملاً آن‌را تصرف نماید.
۶- فقط مؤسسه لدی‌الاقتضا مقامات صلاحیتدار دولتی حق خواهند داشت اقدام به ورود یا صدور و یا بازرگانی عمده تریاک نموده و یا تریاک را ذخیره‌نمایند (‌سازندگان مجاز مواد قلیایی مشتقه از تریاک از این قید اخیر مستثنی بوده و می‌تواند موجودی داشته باشند)
۷- هیچیک از مقررات این ماده نبایستی ناقض تعهدات و قوانینی باشد که یکی ازامضاکنندگان این پروتکل بر طبق موافقتنامه‌های موجود وابسته به‌بازرسی کشت خشخاش قبلاً به عهده گرفته و یا وضع نموده است.
‌ماده ۴- نظارت خشخاشی که به منظور دیگری جز تهیه تریاک کشت می‌شود.
۱- هر یک از متعاهدین این پروتکل که کشت و استعمال خشخاش را برای منظوری جز تهیه تریاک اجازه دهند اعم از این که تهیه تریاک را اجازه داده و‌یا نداده باشد متعهد است:
‌الف – هر نوع قوانین و یا نظاماتی که برای تأمین مراتب زیر مورد لزوم است وضع
نماید تا.
۱-  خشخاشی که برای منظوری جز تهیه تریاک کشت شده به مصرف تولید تریاک نرسد.
۲-  ساخت مواد مخدره مشتقه از کاه خشخاش به نحو جامعی تحت نظارت قرار گیرد.
ب – رونوشت کلیه قوانین و نظامات موضوعه برای این منظور را به دبیر کل ابلاغ نمایید.
ج – هرساله در تاریخی که از طرف کمیته معین خواهد شد آمار کاه خشخاش را که در طیسال کشوری قبل وارد یا صادر شده صرفنظر از مورد استعمال‌آن به کمیته ابلاغ نماید.
‌ماده ۵- محدودیت موجودی تریاک به منظور تحدید مقدار تریاک حاصله در دنیا به احتیاجات پزشکی و علمی.
۱-  امضاکنندگان این پروتکل موظفند میزان تولید صادرات و واردات تریاک را طوری تحت تنظیم درآورند که موجودی هر یک از کشورهای متعاهد در‌تاریخ ۳۱ دسامبر از مقادیر زیر تجاوز ننماید.
‌الف – نسبت به هر یک از کشورهای نامبرده شده در فقره الف بند ۲ ماده ششم از جمع کل مقدار تریاکی که کشور مزبور در ظرف دو سال (‌هر سالی که‌باشد) برای مقاصد پزشکی و علمی صادر نموده به انضمام مقدار تریاکی که در داخله همین کشور برای ساخت مواد قلیایی به مصرف رسیده به اضافه‌نصف مقدار تریاکی که در ظرف یکی از سالهای دیگر (‌هر سالی که باشد به انتخاب کشور ذینفع) از کشور مزبور صادر و همچنین به مصرف ساخت مواد‌قلیایی رسیده. انتخاب سنوات مزبور به عهده کشور ذینفع می‌باشد به شرط آن که مؤخر بر اول ژانویه ۱۹۴۶ بوده باشد. کشور ذینفع حق دارد برای‌احتساب مقادیر صادره و همچنین احتساب مقادیر مصروفه سنوات مختلفی را تعیین نماید.
ب – نسبت به کشورها غیر از آنهایی که مشمول فقره ۲ این بند هستند با توجه به مندرجات موافقتنامه‌های ۱۹۲۵ و ۱۹۳۱ (‌تا جایی که مربوط به این‌کشورها می‌باشد) حق ساختن مواد قلیایی دارند. از میزان احتیاجات معموله آنها در ظرف دو سال میزان این احتیاجات از طرف کمیته تعیین خواهد‌شد.
ج – نسبت به سایر کشورها از کل مقدار تریاکی که در ظرف پنج سال گذشته به مصرف رسانده‌اند.
۲-  الف – هر گاه یکی از کشورهای تولیدکننده معینه در فقره الف بند یک تصمیم بگیرد از ردیف کشورهایی که به منظور صدور تریاک تولید می‌کنند‌خارج شده و نخواهد جزو دسته کشورهای تولیدکننده معینه در فقره الف بند ۲ ماده ششم بوده باشد بایستی در موقعی که اخطاریه سالانه آینده بر طبق‌فقره ب بند ۲ این ماده انجام می‌شود اظهارنامه‌ای بدین منظور به عنوان کمیته ارسال دارد. هر کشوری پس از تنظیم اظهارنامه مزبور از ردیف کشورهای‌مندرجه در فقره الف بند ۲ ماده چهار خارج شده در آینده نخواهد توانست مجدداً وارد دسته مزبور شود. به محض وصول  های نامه مزبورکمیته بنا به‌موقعیت اسم کشور ذینفع را در یکی از دو ردیف معینه در فقرات (ب) و (ج) بند ۱ ثبت نموده مراتب را به استحضار سایر کشورهای امضاکننده این‌پروتکل خواهد رسانید از لحاظ این پروتکل هر نوع تغییر ردیف از تاریخ اخطار کمیته معتبر شناخته می‌شود.
ب – روش مشروحه در فقره الف این بند در مورد کلیه اظهارنامه‌هایی که از طرف یکی ازکشورهای متعاهد برای انتقال از ردیف مشروحه در فقره ب‌بند ۱ به فقره ج همان بند و بالعکس تسلیم شود قابل اجرا می‌باشد ولی البته در این مورد کشور مزبور حق خواهد داشت بنا به درخواست خودش‌مجدداً به ردیفی که قبلاً جزو آن بوده است بازگشت نماید.
۳- الف – میزان تریاک موضوع فقرات الف و ج بند ۱ این ماده از روی آمارهایی احتساب می‌گردد که ضمن گزارشهای سالانه کمیته درج شده مضافاً‌مقادیر مربوط به مدتی که به تاریخ ۳۱ دسامبر سال قبل منتهی می‌شود بعداً آمار آن انتشار خواهد یافت.
ب – هر یک از کشورهای مشمول مقررات فقرات الف و ب این بند هرساله بنا به موقعیت مراتب زیر را به استحضار کمیته می‌رساند:
۱-  سنواتی را که بر طبق فقره الف بند ۱ این ماده انتخاب نموده است.
۲- مقدار تریاکی را که مایل به موجب فقره ب بند ۱ این ماده از طرف کمیته به عنوان احتیاجات او تعیین گردد.
ج – اطلاعات مقرره از فقره پیش بایستی حداکثر تا روز اول ماه اوت سال ماقبل سالی که این اطلاعات مربوط به آن است به کمیته وصول گردد.
‌د – هر گاه کشوری که موظف به ارسال اطلاعات پیش‌بینی شده در فقره ب این بند می‌باشد اطلاعات مزبور را تا تاریخ مقرر ارسال نداشت کمیته‌اطلاعات مندرجه در آخرین اطلاعیه کشور مزبور را با توجه به مندرجات فقره آتی اساس محاسبه قرارمی‌دهد.‌در صورتی که کشور مزبور هیچگونه اطلاعیه شایسته‌ای به کمیته نفرستاده باشد کمیته
بایستی بنا به موقعیت و بدون مراجعه مجدد به کشور مزبور ولی‌با در نظر گرفتن اطلاعاتی که در اختیار دارد و با توجه به هدف این پروتکل و منافع کشور مربوطه رأساً
۱- سنوات استنادی مقرره در فقره الف این ماده را انتخاب و یا.
۲- میزان احتیاجات عادی مندرج در فقره ب بند الف این ماده را تعیین نماید.
۳- هر گاه اطلاعیه بعد از تاریخ مقرره در فقره ج این بند واصل گردد کمیته این تأخیر را نادیده گرفته و همانطور عمل خواهد نمود که گویا اطلاعیه به‌موقع رسیده است.
‌۴ – کمیته هرساله مراتب زیر را به امضاکنندگان این پروتکل اعلام می‌نماید.
۱- به هر یک از کشورهای موضوع فقره الف بند ۲ این ماده سنوات مورد استناد را اعم از این که بر طبق همان فقره یا بر طبق فقرات د – و – ه – بند ۳‌این ماده انتخاب شده باشند.
۲-  به هر یک از کشورهای مشمول فقره ب بند ۱ این ماده مقدار تریاکی را که بر طبق مفاد فقره مزبور کمیته مصرف عادی کشور مورد بحث تشخیص‌داده است.
‌ز- کمیته بایستی اطلاعات مقرره در فقره و این بند را حداکثر تا ۱۵ دسامبر سال ماقبل سالی که اطلاعات مزبور مربوط بدان می‌باشد ارسال دارد.
۴- الف – در مورد کشورهایی که در تاریخ اجرای این پروتکل عضو آن می‌باشد مقررات بند ۱ این ماده از تاریخ ۳۱ دسامبر سال بعد از اجرای این‌پروتکل نافذ خواهد بود.
ب – در وجود سایر کشورها مندرجات بند ۱ این ماده از تاریخ ۳۱ دسامبر سال دوم عضویت کشور مزبور نافذ خواهد بود.
۵- الف – در صورتی که کمیته اوضاع را غیر عادی و استثنایی تشخیص دهد می‌تواند تحت شرایط معین و برای مدت محدودی یکی از اعضاء این‌پروتکل را از رعایت تعهدات مقرره در بند ۱ این ماده در قسمتی که مربوط به میزان حداکثر موجودی تریاک می‌باشد معاف نماید.
ب – هر گاه در تاریخ اجرای مقررات این پروتکل موجودی تریاک یکی از کشورهای تولیدکننده معینه در فقره الف بند ۲ ماده ششم بیش از میزان حداکثر‌مقرره در فقره الف بند ۱ این ماده بوده باشد کمیته برای آن که کشور مزبور مواجه با اشکالات ناشی از تقلیل آتی موجودیها به میزان حداکثر در فقره الف‌بند ۱ این ماده نشود مراتب مزبور را در نظر گرفته و مورد توجه قرار خواهند داد.
‌ماده ۶- بازرگانی بین‌المللی.
۱-  امضاکنندگان این پروتکل تعهد می‌نمایند صادرات و واردات تریاک خود را منحصر به احتیاجات پزشکی و علمی نمایند.
۲-  الف – امضاکنندگان این پروتکل بدون آن که از این حیث مقررات بند ۲ ماده ششم نقض شده باشد تعهد می‌نمایند غیر از تریاک محصول یکی از‌کشورهای زیر که بایستی در موقع ورود یا صدور تریاک مورد بحث عضو این پروتکل باشند ورود یا خروج تریاک دیگری را اجازه ندهند.
‌کشورها عبارتند از: هندوستان ، یونان ، هند ، ایران ، ترکیه ،اتحاد جماهیر شوروی ، یوگسلاوی.
ب – امضاکنندگان تعهد می‌نمایند ورود تریاک را که مبداء آن یکی از کشورهای غیر عضو
می‌باشند اجازه ندهند.
۳-  معهذا علیرغم مقررات فقره الف بند ۲ این ماده هر یک عضو می‌تواند ورود و صدور تریاک محصول یکی از اراضی خود را مخصوصاً برای مصارف‌داخلی و بدون صرف احتیاجات یک‌ساله مابین اراضی متعلق به خودش اجازه دهد.
۴- اعضای این پروتکل موظفند سیستم گواهینامه ورود و پروانه صدور مقرره در فصل پنجم موافقتنامه ۱۹۲۵ را به شرط آن که ماده ۱۸ موافقتنامه‌مزبور غیر قابل اجراء باشد رعایت نماید. با این حال هر یک از اعضاء اجازه دارند در مورد واردات و صادرات تریاک خود شرایطی سخت‌تر از آن چه در‌فصل پنجم موافقتنامه ۱۹۲۵ مقرر است وضع نمایند.
‌ماده ۷- مقررات مربوط به تریاکهای ضبطی.
۱- علی‌الاصول کلیه تریاکهایی که ضمن معاملات غیر مشروع ضبط می‌شوند بایستی معدوم گردند مگر در مواردی که ضمن این ماده مصرف دیگری‌برای آنها در نظر گرفته شده است.
۲- هر عضو حق دارد تمام یا قسمتی از مواد مخدره محتوی در تریاک ضبطی را تحت نظارت خود به مواد غیر مخدره تبدیل نموده و با تمام و یا‌قسمتی از این تریاک و یا آلکالوییدهایی که ممکن است از تریاک مزبور ساخته شود برای مصارف پزشکی یا علمی که کشور وی قادر است خود شخصاً‌تحت نظارت خود از آن بسازد ذخیره نماید.
۳- هر یک از کشورهای تولیدکننده مشروحه در فقره الف بند ۲ ماده ششم که عضو این پروتکل می‌باشند حق دارند تریاک ضبطی در داخله کشور خود‌یا آلکالوئیدهای ساخته شده از تریاک مزبور را مصرف نموده و یا صادر نماید.
۴-  تریاک ضبطی که معلوم شود از انبار یکی از کشورها یا یکی از انبارهای مجاز سرقت شده ممکن است به صاحبش مسترد گردد.
۵- هر عضوی که تولید تریاک و ساخت آلکالوئیدهای تریاک را در خاک خود ممنوع نموده می‌تواند به محض حصول اجازه کمیته مقدار معینی از‌تریاکی که به وسیله عمال وی ضبط شده است به خاک عضو دیگری که ساخت لکالوئیدهای تریاک را در داخله اجازه می‌دهد صادر نموده و در عوض‌آلکالوئیدهای تریاک و یا داروهای حاوی آلکالوئیدهای تریاک دریافت و یا دستور دهد از همان تریاک آلکالوئیدهای مزبور را برای مصارف پزشکی
و‌علمی وی استخراج نمایند.
‌در هر حال مقدار تریاکی که بدین ترتیب در ظرف یک سال صادر می‌شود نبایستی از احتیاجات سالانه کشور صادرکننده چه از لحاظ تریاک طبی چه از‌لحاظ داروهای حاوی تریاک یا آلکالوئیدهای تریاک بیشتر بوده و مکلف است مازاد آن را معدوم نماید.
‌فصل سوم – اطلاعاتی که دولتها میبایستی تهیه و ایفاد دارند
‌ماده ۸- برآوردها.
۱- به همان نحوی که ضمن موافقتنامه ۱۹۳۱ در مورد داروها پیش‌بینی شده هر دولتی موظف است هرساله احتیاجات سال بعد هر یک از اراضی خود‌را برای موارد زیر برآورد و به کمیته ایفاد دارد:
‌الف – مقدار تریاکی که بایستی عیناً به مصرف نیازمندیهای پزشکی و علمی برسد به انضمام مقادیری که برای ساخت فرآورده‌های معافی موضوع ماده۸ موافقتنامه ۱۹۲۵ مورد احتیاج است.
ب – مقدار تریاکی که برای ساخت آلکالوئیدها مورد نیاز است.
ج – مقادیری که با توجه به مصرفیت ماده پنجم قصد دارد به صورت موجودی ذخیره نماید و مقدار تریاکی که لازم است به ذخایر موجوده اضافه و یا از‌آنها کسر شود تا ذخایربه میزان مورد نظر بالغ گردد.
‌د – مقدار تریاکی که مایل است به ذخایر به خصوص احتیاجات نظامی خود اضافه نموده و یا برای وارد کردن در بازرگانی مشروع از ذخایر مذکور کسر‌نماید.
۲- مقصود از جمع کل فرآورده‌های هر کشور یا خاک عبارت است از مقدار کل تریاکهای مشروحه در فقرات الف و ب بند بالا مضافاً به مقادیری که بر‌ارتقاء ذخایر مندرجه در فقرات ج و د همان بند به میزان مطلوبه لازم است به ذخایر نامبرده اضافه و یا به منظور تقلیل از ذخایر به میزان مطلوب بایستی‌از آن کسر شود – با این حال این اضافه
و نقصانها نبایستی جز برای همان مقادیری که کشورهای ذینفع برآوردهای مربوطه را درموعد مقرر به کمیته ایفاد‌داشته‌اند مورد توجه قرارداد.
۳- هر عضوی که تولید تریاک در خاک کشور خود اجازه دهد بایستی هرساله برای هر یک ازخاکهای خود به صورت برآورد مساحت سطح اراضی را‌برای کشت خشخاش و استحصال تریاک درنظر گرفته به انضمام برآوردهای تقریبی مقدار تریاکی که باید برداشت نماید بر اساس بازده (‌راندمان)‌متوسط پنج سال پیش تهیه و به کمیته ارسال دارد.
‌در صورتی که کشوری در چند ناحیه مختلف کشت خشخاش را برای برداشت تریاک اجازه دهد بایستی اطلاعات فوق را برای هر ناحیه به طور مجزی‌تهیه و ارسال دارد.
۴- الف – برآوردهای مقرره در بندهای ۱ و ۳ این ماده بایستی در روی نمونه‌ای که پیش از این از طرف کمیته مقرر گردیده است تنظیم و ارسال گردد.
ب – برآوردها بایستی طوری فرستاده شود که در مواعد معینه از طرف کمیته واصل گردد. تاریخ ارسال برآوردهای موضوع بند ۱ این ماده با تاریخ ارسال‌برآوردهای بند ۳ ممکن است یکی نباشد. کمیته با توجه به این نکته که برداشت محصول در ازمنه متفاوت صورت می‌گیرد می‌تواند برای تهیه و ارسال‌برآوردهای موضوع بند ۳ این ماده از طرف اعضاء نیز تواریخ مختلفی تعیین نماید.
۵- به ضمیمه هر برآورد بایستی گزارشی مشتمل بر طریقه‌ای که جهت تنظیم برآورد مزبور و همچنین جهت احتساب مقادیر مختلفه مندرجه در آن‌اتخاذ شده است نیز ارسال گردد.
۶- در صورت لزوم اعضاء می‌توانند با ارسال برآوردهای متمم مقادیر معینه در برآوردهای اصلی را کسر یا اضافه نمایند. برآوردهای متمم بایستی هر‌چه زودتر به کمیته ارسال شده و ضمن آنها علل تغییرات وارده توضیح شود کلیه مندرجات این ماده به استثنای فقره ب بند ۴ و همچنین بند ۹ در مورد‌برآوردهای متمم نیز قابل اجرا می‌باشد.
۷- هیأت نظارت برآوردها را مورد رسیدگی قرار داده و عنداللزوم می‌تواند برای تکمیل هر یک از برآوردها و یا تشریح مراتب مندرجه در آنها از‌کشورهای مربوطه تقاضای توضیحات و اطلاعات تکمیلی نماید. همچنین هیأت نظارت می‌تواند با موافقت کشور ذینفع برآوردهای مزبور را اصلاح‌کند.
۸- همچنین کمیته بایستی از اراضی و کشورهایی که مشمول این پروتکل نیستند بخواهد برآوردهایی بر طبق مقررات این پروتکل تهیه و ارسال دارند.
۹- هر گاه برآوردهای کشور یا خاکی در موعد معینه در فقره ب بند ۴ این ماده به کمیته نرسد هیأت نظارت مکلف است برآوردهای مزبور را به هر نحوی‌که قادر است رأساً تهیه نماید.
۱۰- اعضای پروتکل نبایستی از میزان برآوردهای مقرره در بند ۱ و همچنین از میزان برآوردهای تنظیمی از طرف هیأت نظارت تجاوز نمایند مگر آن که‌با ارسال برآوردهای متمم لدی‌الاقتضا برآوردهای مزبور را اصلاح نموده باشند.
۱۱- چنانچه از صورتهای واردات و صادرات که به موجب ماده ۹ این پروتکل و یا ماده ۲۲ موافقتنامه ۱۹۲۵ به کمیته ارسال می‌گردد معلوم شود میزان‌تریاک صادره به کشور یا خاکی از جمع کل برآوردهای مشروحه در بند ۲ این ماده و صادرات محقق کشور یا خاک مزبور تجاوز می‌نماید. کمیته بایستی‌فوراً مراتب را به استحضار کلیه اعضاء برساند اعضای پروتکل پس از وصول این ابلاغ نبایستی به هیچوجه صدور مجدد تریاک را در ظرف
سال مزبور‌به کشور یا خاک مورد بحث اجازه دهند مگر:
‌الف – از طرف کشور یا خاک مزبور برآورد متممی برای مقدار تریاکی که به طور اضافه وارد نموده و مقدار اضافی در نظر دارد وارد نماید به کمیته ارسال‌داشته باشد.
ب – در موارد استثنایی و غیر عادی که به عقیده کشور صادرکننده صدور تریاک به نفع بشریت بوده و برای معالجه مرضاء ضروری می‌باشد.
‌ماده ۹- آمارها:
۱-  اعضای این پروتکل بایستی برای هر یک از اراضی خود آمارهای زیر را به کمیته ارسال دارند.
‌الف – حداکثر در تاریخ ۳۱ مارس هر سال آمارهای مربوط به سال قبل راجع به:
‌اول – سطح کشت خشخاش به منظور برداشت تریاک و مقدار تریاک برداشتی.
‌دوم – مقدار تریاک مصرف شده یعنی مقدار تریاکی که برای خرده‌فروشی تحویل شده و برای توزیع یا خوراندن به بیمارستانها و یا اشخاص صلاحیتدار‌دیگر به منظور استفاده قانونی در مشاغل حرفه‌ای و یا پزشکی داده شده.
‌سوم – مقدار تریاکی که برای ساختن آلکالوئیدها و یا فرآورده‌های تریاک‌دار مصرف شده به انضمام مقدار لازم جهت ساخت فرآورده‌هایی که صدور آنها‌نیازی به پروانه صادراتی ندارد اعم از این که برای مصرف داخلی یا برای صدور به خارج تهیه شده باشد بر طبق مندرجات موافقتنامه‌های ۱۹۲۵ و۱۹۳۱٫
‌چهارم – مقدار تریاکی که ضمن عملیات قاچاق کشف و ضبط شده به انضمام مقدار و طرز استفاده از آن.
ب – حداکثر در تاریخ ۳۱ مه هر سال آمار ذخایر موجوده در ۳۱ دسامبر سال قبل. ‌ضمن آمارهای مربوط به ذخایر ذکر مقادیری که برای مقاصد نظامی در تاریخ ۳۱ دسامبر ۱۹۵۳ موجود داشته مورد نخواهد داشت ولی کشور مزبور‌بایستی مقادیری که بعداً به ذخایر مزبور اضافه شده و یا برای فروش در بازرگانی مشروح از آنها برداشته است نیز ذکر شود.
ج – تا چهار هفته پس از خاتمه سه ماه آمارهای سه ماهه واردات و صادرات تریاک.
۲-  آمارهای مشروحه در بند ۱ این ماده بایستی در روی فرمولرهایی که کمیته برای این منظور مقرر داشته به نحوی که از طرف وی مقرر گردیده است‌تنظیم گردد.
۳- بعلاوه کشورهای تولیدکننده عضو این پروتکل بایستی چنانچه تاکنون نفرستاده باشند آمارهای موضوع اصل (‌یک) فقره الف.
‌بند ۱ این ماده را حتی‌الامکان به طور دقیق برای سالهای از ۱۹۴۶ به بعد تهیه و به
کمیته ارسال دارند.
۴- کمیته آمارهای مشروحه در این ماده را به صورت فواصلی که مقتضی بداند طبع و منتشر خواهد نمود.
‌ماده ۱۰- گزارشهای دولتها به دبیر کل:
۱-  اعضاء بایستی گزارشهای زیر را به عنوان دبیر کل ارسال دارند.
‌الف – گزارش مربوطه به تشکیلات و وظایفی که به موجب ماده سوم به سازمان مشروحه در
این ماده محول شد و وظایفی که به موجب ماده سوم‌احیاناً به سایر مقامات صلاحیتدار محول گردیده.
ب – گزارش مربوط به اقدامات تفتیشی انتظامی و یا اداری که طبق مقررات این پروتکل اتخاذ شده.
ج – گزارش سالانه مربوط به جریان عمل این پروتکل – این گزارش بایستی طبق مدل مقررکه از طرف کمیسیون تدوین یافته و ممکن است آن را ضمن‌گزارشهای سالانه موضوع ماده ۲۱ موافقتنامه ۱۹۳۱ گنجانده یا ضمیمه آنها نمود.
۲- بعلاوه اعضاء بایستی در خصوص کلیه تغییرات مهم وابسته به مسائل مقرره در بند سابق دبیر کل را ضمن ارسال گزارشهای متمم در جریان گذارند.
‌فصل چهارم – اقدامات بین‌المللی برای نظارت و اجرای پروتکل
‌ماده ۱۱- تدابیر اداری:
۱- به منظور مراقبت در انجام مقررات این پروتکل کمیته می‌تواند به تدابیر زیر متشبث گردد:
‌الف – خواستن اطلاعات.
‌کمیته مجاز است محرمانه اطلاعاتی در موارد اجرای مقررات این پروتکل از اعضاء خواسته و در این باره توصیه‌هایی مخصوص به کشورهای ذینفع‌بنماید.
ب – خواستند توضیحات.
‌چنانچه کمیته در پرتو اطلاعاتی که در اختیار دارد معتقد شود که یکی از مقررات مهم این پروتکل در کشورها یا خاکی محترم شمرده نشده و یا وضعی‌از لحاظ تریاک در آن کشور یا خاک موجود است که نیازمند به توضیح می‌باشد در این صورت کمیته حق دارد محرمانه توضیحاتی از کشور ذینفع‌بخواهد.
ج – پیشنهاد اقدامات تأدیبی (‌اصلاحی).
‌در صورتی که کمیته مقتضی بداند می‌تواند محرمانه توجه دولتی را نسبت به عدم اجرای یکی از مقررات مهم این پروتکل و یا نسبت به وضعیت‌نامطلوب تریاک در یکی از سرزمینهایی که تحت نظارت وی می‌باشد جلب نموده و از دولت نامبرده بخواهد امکان قبول اقدامات تأدیبی (‌اصلاحی) را‌که این وضع ایجاب می‌نماید مورد مطالعه قراردهد.
‌د – تحقیقات محلی.
‌هر گاه کمیته متوجه شود تحقیقات محلی به روشن شدن وضع کمک می‌نماید می‌تواند اعزام یک نفر یا یک کمیسیون تحقیق را که خود کمیته معین‌خواهد نمود به کشور یا سرزمین مورد بحث به دولت ذینفع پیشنهاد نماید چنانچه دولت مزبور در ظرف چهار ماه به پیشنهاد کمیته جواب نداد سکوت‌او را در حکم رد این پیشنهاد تلقی می‌گردد ولی اگر دولت نامبرده صریحاً با تحقیقات محلی موافقت نمود در این صورت تحقیقات با همکاری‌مأمورینی که از طرف دولت مورد بحث تعیین می‌شوند معمول خواهد گردید.
۲- عضو ذینفع مجاز است قبل از آن که طبق فقره ج بند سابق تصمیمی اتخاذ شود به وسیله نماینده خود اظهاراتی در محضر کمیته بنماید.
۳- تصمیماتی که به موجب فقرات ج و د بند ۱ این ماده اتخاذ شوند بایستی به اکثریت تام و تمام کلیه اعضاء متشکله کمیته باشد.
۴- چنانچه کمیته تصمیمات متخذه بر طبق فقره الف بند ۱ این ماده و یا کلیه اطلاعات وابسته به آن را انتشار دهد.
‌بایستی نظریات دولت ذینفع را به شرط آن که از طرف این دولت تقاضا شود نیز منتشر نماید.
‌ماده ۱۲- تدابیر اجرایی.
۱- اظهاریه‌های عمومی.
‌چنانچه بر کمیته معلوم شود عدم اجرای مقررات این پروتکل از طرف یکی از اعضاء جداً مانع نظارت بر ادویه مخدره در یکی از خاکهای عضو نامبرده‌و یا در یکی از خاکهای کشور دیگر می‌گردد کمیته می‌تواند متوسل به اقدامات زیر شود:
‌الف – ابلاغیه‌های عمومی. کمیته می‌تواند توجه کلیه اعضای این پروتکل و همچنین
شورا را نسبت به موضوع جلب نماید.
ب – اظهاریه‌های همگانی دیگر.
‌هر گاه کمیته تشخیص دهد اقدامات متخذه به موجب فقره پیش اثرات مطلوبه را نداشته می‌تواند اظهاریه‌ای صادر نموده و اعلام نماید یکی از اعضای‌پروتکل تعهداتی را که به موجب این پروتکل به عهده داشته است نقض نموده و یا چنانچه فلان دولت در اتخاذ تدابیر لازم نسبت به وضعیت تریاک در‌یکی از سرزمینهای خود نظارت دقیق بر ادویه
مخدره را در یک یا چند سرزمین کشور یا عضو دیگری به خطر انداخته است. در صورت اقدام به ارسال‌اظهاریه همگانی کمیته بایستی نظریات دولت ذینفع را نیز در صورت تقاضا منتشر نماید.
۲-  توصیه تعلیق حمل (Embarge) ).‌هر گاه بر کمیته.
‌الف – در نتیجه بررسی برآوردها و آمارهای ارسالی طبق مواد هشتم و نهم معلوم گردد که یکی از اعضاء به نحو مؤثری در انجام تعهداتی که به موجب‌این پروتکل به عهده گرفته است قصور ورزیده و یا کشوری به طور جدی مانع اجرای دقیق این پروتکل می‌شود ویا.
ب – در پرتو اطلاعاتی که در دست دارد به روی مبرهن شود که مقادیر معتنابهی تریاک در کشوری یا سرزمینی متراکم گردیده و یا خطر آن هست که‌کشور یا سرزمینی مرکزمعاملات غیر مشروع قرار گیرد – در این صورت کمیته می‌تواند به کشورهای عضو پروتکل توصیه نماید ورود تریاک رسیده از‌آن کشور یا سرزمین و یا صدور تریاک را به آن کشور یا سرزمین و یا در آن واحد هم ورود و هم صدور تریاک را توأماً خواه برای مدتی معین خواه تا‌موقعی که وضعیت از لحاظ تریاک در آن کشور یا سرزمین صورت رضایت‌بخشی به خود نگیرد و تعلیق نمایند. کشور ذینفع حق دارد موضوع را طبق‌مقررات وابسته ماده ۲۴ موافقتنامه ۱۹۲۵ به شورا مراجعه نماید.
۳- تعلیق حمل ((Embarge.
‌الف – اعلام و اعمال تعلیق حمل.
‌کمیته به اتکاء بررسیهایی که طبق فقرات الف یا ب بند ۲ این ماده به عمل آورده می‌تواند به اقدامات زیر متشبث شود.
‌یک – کمیته می‌تواند اعلام نماید قصد دارد حمل و ورود تریاک از کشور یا سرزمین و یا صدور تریاک را به مقصد کشور یا سرزمین و یا در آن واحد هم‌ورود هم صدور تریاک را با هم به کشور یا سرزمینی معلق نماید.
‌دو – هر گاه اعلام مقرره در نقطه یک فقره الف این بند موفق به بهبود وضعیت نشد کمیته می‌تواند مبادرت به اعمال تعلیق حمل (Embarge) نماید‌به شرط آن که تدابیر ملایمتری که در فقرات (‌الف) و (ب) بند ۱ این ماده پیش‌بینی شده موفق به اصلاح وضعیت نامطلوب نشده باشد و یا چنین به نظر‌آید نتواند وضع مزبور را بهبودی بخشد تعلیق حمل را ممکن است برای مدتی معین و یا تا مدتی که وضع در کشور یا سرزمین مورد نظر رضایت کمیته‌را فراهم ننماید معمول داشت. کمیته موظف است هر چه زودتر تصمیم خود را به کشور ذینفع و همچنین به دبیر کل اعلام نماید.
‌تصمیم کمیته جز در مواردی که یکی از مقررات این ماده با آن صریحاً مغایرت داشته باشد بایستی محرمانه بوده و تا تاریخی که به موجب نقطه یک‌فقره ج بند ۳ این ماده اجرای تعلیق قطعی شناخته شود نبایستی علنی گردد.
ب – فرجام.
ی – کشوری که مشمول تعلیق اجباری واقع شده می‌تواند در ظرف سی روز از تاریخ دریافت تصمیم کمیته محرمانه و کتبی قصد خود را دایر به اقامه‌فرجام به اطلاع دبیر کل رسانیده و بعداً در ظرف ۳۰ روز دوم کتباً دلائل خود را راجع به تقاضای فرجام اعلام نماید.
‌دو – دبیر کل موظف است در تاریخ اجرای این پروتکل از رئیس دیوان بین‌المللی دادگستری تقاضا نماید که یک کمیسیون فرجامی مرکب از سه عضو‌اصلی و دو عضو علی‌البدل که از لحاظ صلاحیت و بیطرفی و بی‌نظری شایستگی اعتماد عموم را داشته باشد معرفی نماید هر گاه رئیس دیوان‌بین‌المللی دادگستری به دبیر کل اطلاع داد
نمی‌تواند به چنین انتخابی مبادرت ورزد و یا در ظرف دو ماه از تاریخ دریافت درخواست مزبور در این مورد‌اقدامی نگردد دبیر کل شخصاً اقدام به انتخاب کمیسیون مورد بحث می‌نماید.
‌دوره عضویت اعضای کمیسیون فرجام پنج سال بوده و می‌توان مجدداً آنها را انتخاب نمود. اعضای کمیسیون مزبور نبایستی طبق تصمیمات متخذه از‌طرف دبیر کل جز برای مدتی که کمیسیون در جلسه است پاداش و حقوق دریافت نمایند. ‌سه – رویه مشروحه در قسمت دو فقره ب به این بند در مورد انتخاب جانشین اعضاء کمیسیون فرجامی نیز ملحوظ خواهد شد. ‌چهار – دبیر کل موظف است رونوشتی از یادداشت کتبی حاوی دلائل فرجام را که در قسمت
یک فقره (ب ) این بند پیش‌بینی شده به کمیته ارسال دارد‌و اقدامات فوری به منظور تشکیل کمیسیون فرجام معمول دارد تا کمیسیون نسبت به موضوع فرجام رسیدگی کرده و نسبت به آن اظهار نظر نماید.‌بعلاوه دبیر کل باید هر نوع اقدام معینه دیگری را نسبت به کار کمیسیون فرجام اتخاذ نموده و رونوشت تصمیم کمیته را به انضمام رونوشت
ابلاغیه‌های‌مذکوره در قسمت یک فقره ب این بند و رونوشت پاسخ کمیته اگر در دسترس باشد با کلیه اسناد مربوطه به کمیسیون فرجام تسلیم نماید.‌پنج – کمیسیون فرجام به موجب آیین‌نامه‌های داخلی مخصوص به خود عمل خواهد نمود.
‌شش – کشور فرجام خواه و کمیته مجازند قبل از آن که تصمیمی از طرف کمیسیون فرجام گرفته شود اظهاراتی در پیشگاه وی بنماید. ‌هفت – کمیسیون فرجام می‌تواند تصمیم تعلیق حمل متخذه از طرف کمیته را ابرام یا تغییر داده و یا امضاء نماید تصمیم کمیسیون فرجام قطعی و‌لازم‌الاجرا است و باید بی‌درنگ به دبیر کل ابلاغ گردد.
‌هشت – دبیر کل موظف است تصمیم کمیسیون فرجام را به کشور فرجام خواه و هم به کمیته ابلاغ نماید. ‌نه – در صورتی که کشور فرجام خواه فرجام خود را مسترد دارد دبیر کل بایستی این مراتب را هم به کمیسیون فرجام و هم به کمیته اطلاع دهد.
ج – اجرای تعلیق حمل (Embarge) .
‌یک – عمل تعلیق حمل که به موجب فقره الف این بند اعمال می‌شود بایستی ۶۰ روز پس از تاریخ تصمیم کمیته به موقع اجراء گذارده شود مگر آن که‌طبق شرایط معینه در قسمت یک فقره ب این ماده تقاضای فرجام شده باشد.
‌در آن صورت عمل تعلیق حمل بایستی سی روز پس از تاریخ استرداد فرجام و یا تاریخی که کمیسیون فرجام مصمم به ابرام عمل تعلیق بعضاً یا کلاً‌گرفت به موقع اجرا گذارده خواهد شد.
‌دو – به محض آن که طبق مندرجات قسمت یک فقره ج این بند تعلیق حمل (Embarge) قابل اجرا شناخته شد کمیته موظف است شرایط تعلیق را‌به کلیه اعضاء پروتکل ابلاغ اعضاء مکلفند طبق آن رفتار نمایند.
۴-  تصمیمات اجرایی.
‌الف – تصمیماتی که کمیته به موجب این ماده اتخاذ می‌نماید بایستی به اکثریت کلیه اعضاء کمیته باشد.
ب – کشور ذینفع مجاز است قبل از آن که تصمیمی بر طبق این ماده اتخاذ شود به وسیله نماینده خود اظهاراتی در محضر کمیته بنماید.
ج – اگر کمیته تصمیمی را که به موجب این ماده اتخاذ نموده و یا اطلاعات مربوط به آن را منتشر نماید بایستی نظریات دولت ذینفع را نیز در صورت‌تقاضای مشارالیه انتشار دهد چنانچه تصمیم کمیته به اکثریت آراء نباشد رأی اقلیت نیز بایستی منعکس گردد.
‌ماده ۱۳- اجرای همگانی ‌کمیته می‌تواند تدابیر مندرجه در این فصل را تا جایی که ممکن است در مورد کشورهایی که عضو این پروتکل نیستند و همچنین در مورد سرزمینهایی‌که این پروتکل طبق مندرجات ماده نیست درباره آنها نافذ نیست نیز معمول دارد.
‌فصل پنجم – مواد نهایی
‌ماده ۱۴- اهم اقدامات اجرایی .‌اعضای این پروتکل متعهدند هر نوع تدابیر تفتیشی انتظامی و اجرایی مورد لزوم را
اتخاذ نمایند تا موجبات اجرای مقررات این پروتکل به طور کامل‌فراهم گردد.
‌ماده ۱۵- اختلافات.
۱-  امضاکنندگان صلاحیت دیوان بین‌المللی دادگستری را برای حل اختلافات مربوط به این پروتکل صریحاً می‌پذیرند.
۲-  کلی اختلافاتی که در خصوص تغییر با اجرای این پروتکل بین امضاکنندگان آن ایجاد شود بنابه تقاضای یکی از اصحاب دعوی جهت حل اختلاف‌به دیوان بین‌المللی دادگستری رجوع می‌گردد مگر آن که اصحاب دعوی طریق دیگری را برای رفع اختلافات خود در نظر بگیرند.
‌ماده ۱۶- امضاء:
‌این پروتکل که متون انگلیسی – چینی – اسپانیولی – فرانسه – روسی آن متساویاً معتبر است تا تاریخ ۳۱ دسامبر ۱۹۵۳ برای امضای کلیه کشورهای‌عضو سازمان ملل و کلیه کشورهای غیر عضو که به موجب دستور شورا برای شرکت در عملیات کنفرانس مأمور تنظیم این پروتکل دعوت شده‌اند و‌همچنین کلیه کشورهای دیگر که بنا به تقاضای شورا نسخه‌ای از این پروتکل توسط دبیر کل برای آنها ارسال شده است مفتوح می‌باشد.
‌ماده ۱۷- تصویب پروتکل:
‌این پروتکل باید به تصویب رسیده و اسناد ضمیمه آن تسلیم دبیر کل گردد.
‌ماده ۱۸- عضویت پروتکل:
‌این پروتکل برای عضویت کلیه کشورهای عضو سازمان ملل و کلیه کشورهای غیر عضو که درماده شانزدهم بدانها اشاره شده و همچنین کلیه‌کشورهای دیگری که از طرف شورا دعوت شوند مفتوح خواهد بود. اسناد عضویت بایستی تسلیم دبیر کل شود.
‌ماده ۱۹- مقررات موقت.
۱- هر یک از اعضای این پروتکل به شرط آن که در موقع امضاء یا تسلیم اسناد قبولی یا عضویت صریحاً قیدی بدین منظور نموده باشند می‌توانند‌مراتب زیر را به طور موقت اجازه دهند.
‌الف – استعمال تریاک را در یکی از سرزمینهای خود برای احتیاجات نیم پزشکی.
ب – تولید ورود و صدور تریاک را برای این قبیل احتیاجات از هر کشور یا سرزمینی و یا در کشور و یا سرزمینی که اسامی آنها را در موقع قید مشروحه‌در فوق به کمیته اعلام داشته‌اند مشروط بر آن که.
‌یک – استعمال ورود یا صدور تریاک برای حوائج مزبور در تاریخ اول ژانویه ۱۹۵۰ در سرزمینی که نسبت به آن چنین قیدی به عمل آمده سابقه داشته‌باشد و در این تاریخ درآن جا مجاز بوده باشد.
‌دو – صدور تریاک را به مقصد کشورهایی که عضو این پروتکل نیستند به هیچوجه اجازه ندهد.
‌سه – طرف تعهد نماید در ظرف مدت معینی که در موقع قید فوق بایستی صریحاً معلوم بوده باشد.‌و در هیچ مورد نبایستی بیش از پانزده سال از تاریخ اجرای این پروتکل بوده باشد استعمال تولید ورود و صدور تریاک را برای مصارف نیمه پزشکی‌قدغن نماید.
۲- هر عضوی که طبق قسمت ۳ فقره ب این ماده چنین قیدی نموده اجازه دارد در ظرف مدت مقرره در قسمت سه فقره ب بند مورد اشاره علاوه بر‌حداکثر ذخیره معینه در ماه پنج مقادیری معادل تریاکی که در طی دو سال گذشته برای مصارف نیم پزشکی مصرف نموده است ذخیره نماید.
۳- و نیز هر عضوی می‌تواند به طور موقت و به شرط آن که در موقع امضاء یا تسلیم اسناد قبولی یا عضویت صریحاً قید نموده باشد به معتادینی که‌کمتر از بیست و یک سال نداشته و در تاریخ ۳۰ سپتامبر ۱۹۵۳ اسامی خود را بدین منظور نزد مقامات صلاحیتدار ثبت کرده‌اند اجازه کشیدن تریاک‌بدهد مشروط بر آن که در تاریخ اول ژانویه ۱۹۵۰کشیدن تریاک در کشور مزبور مجاز بوده.
۴- هر عضوی که از مقررات موقت مندرجه در این ماده استفاده می‌نماید موظف است:
‌الف – ضمن گزارش سالانه خود که طبق ماده ده به عنوان دبیر کل ارسال می‌دارد گزارش پیشرفتی را که در جریان سال پیش از حیث عملی کردن‌موضوع منع استعمال تولید ورود و صدور تریاک برای حوائج نیم پزشکی و همچنین از لحاظ کشیدن تریاک حاصل آمده بگنجاند.
ب – برای تریاکیهایی که جهت احتیاجات نیمه پزشکی مصرف یا صادر یا وارد و یا ذخیره شده برآوردها و آمارهای جداگانه نظیر آن چه که طبق‌مندرجات مواد ۸ و ۹ این پروتکل ارسال می‌دارد تهیه و تسلیم نماید.
۵- الف – هر گاه عضوی که از مقررات موقت مشروحه در این ماده استفاده می‌نماید:
‌یک – گزارش مقرره از فقره (‌الف) بند ۴ را تا شش ماه پس از پایان سالی که اطلاعات مربوط به آن است نفرستد.
‌دو – یا آمارهای مقرره در فقره ب بند ۴ را تا سه ماه پس از تاریخی که طبق ماده ۹ باید داده شود ندهد.
‌سه – و یا برآوردهای مذکور در فقره ب بند ۴ را تا سه ماه پس از تاریخی که در این باره از طرف کمیته بر طبق ماده هشت مقرر گردیده است ارسال ندارد. ‌در این صورت کمیته یا دبیر کل بنا به موقعیت موظفند اخطاری راجع به این تأخیر جهت کشور مزبور ارسال داشته و از وی بخواهند اطلاعات مزبور را‌در ظرف سه ماه از تاریخ وصول اخطار ارسال دارند.
ب – هر گاه عضوی در ظرف مدت معینه در فوق تقاضای کمیته یا دبیر کل را اجابت نکرده پس از انقضای مدت مزبور مقررات موقت که به موجب این‌ماده اجازه داده شده است دیگر نبایستی در مورد عضو مزبور معمول و اجرا گردد.
‌ماده ۲۰- اجرای پروتکل در سرزمینها.
‌این پروتکل در مورد کلیه سرزمینهای غیر مستقل و تحت قیمومیت و مستعمره و سایر سرزمینهای مستملکه که در عرصه بین‌المللی یکی از کشورهای‌عضو این پروتکل نمایندگی آن را دارد قابل اجرا نمی‌باشد مگر در موردی که موافقت قبلی یکی از سرزمینهای مستملکه خود به موجب قانون اساسی‌عضو و یا سرزمین مستملکه خود از لحاظ عرف لازم شمرده شود.
‌در این صورت عضو نماینده بایستی بکوشد در اسرع اوقات موافقت سرزمین مستملکه را تحصیل نموده و پس از حصول به دبیر کل ابلاغ نماید به‌محض این که ابلاغ مزبور به دبیر کل واصل شد مدلول این پروتکل در مورد سرزمین یا سرزمینهایی که از طرف عضو مزبور تعیین شده معمول و مجری‌می‌گردد. در مواردی که تحصیل موافقت قبلی سرزمین مستملکه ضروری نباشد عضو ذینفع بایستی در موقع امضاء یا قبولی این پروتکل و یا در موقع‌الحاق به آن بایستی اسامی سرزمینهای مستملکه را که این پروتکل نسبت به آنها مجری است اعلام دارد.
‌ماده ۲۱- تاریخ اجرای پروتکل:
۱- این پروتکل سی روز پس از تاریخ تسلیم اسناد قبولی یا عضویت حداقل بیست و پنج کشور که لااقل سه کشور از کشورهای تولیدکننده معینه در‌فقره (‌الف) بند ۲ ماده ششم و سه کشور از کشورهای سازنده آتی – جمهوری فدرال آلمان – بلژیک – کشورهای متحده آمریکا – فرانسه – ایتالیا- ژاپن- هلند – انگلستان – ایرلند شمالی و سوئیس بایستی جزو آنها به موقع نظر گذارده می‌شود.
۲- در مورد هر کشور دیگری که اسناد قبولی یا عضویت خود را پس از تسلیم اسنادی که برای اجرای پروتکل طبق بند ۱ این ماده ضرورت دارد تقدیم‌کند مفاد پروتکل سی روز پس از تاریخی که کشور مذکور این سند را تقدیم داشته به مورد اجرا گذارده خواهد شد.
‌ماده ۲۲- تجدید نظر:
۱- هر کشوری در هر موقع می‌تواند با ارسال یک یادداشت به عنوان دبیر کل تقاضای تجدید نظر در مندرجات این پروتکل را نماید.
۲-  شورا پس از مشاوره با کمیسیون اقدامی را که در پیرو این تقاضا بایستی اتخاذ شود توصیه خواهد نمود.
‌ماده ۲۳- اعلام فسخ پروتکل:
۱-  پس از انقضای ۵ سال از تاریخ اجرای این پروتکل هر عضوی حق دارد با ارسال یک سند کتبی به عنوان دبیر کل فسخ این پروتکل را اعلام نماید.
۲-  اعلام فسخ مذکور در بند ۱ این ماده از تاریخ اول ژانویه هر سال بعد از سالی که اعلام فسخ مزبور به دبیر کل رسیده نافذ می‌باشد.
‌ماده ۲۴- انقضای پروتکل.
‌هر گاه در نتیجه اعلام فسخهای متعدد که در اجرای ماده ۲۳ فوق تسلیم می‌شود فهرست اسامی اعضاء یا کلیه شرایط مقرره در ماده نوزده مغایرت یابد‌این پروتکل قوت خود را از دست داده و اجرای آن متوقف می‌گردد.
‌ماده ۲۵- قید مخصوص محفوظ داشتن حقوق: ‌به استثنای آن چه که ضمن ماده (‌نوزدهم) در مورد قیود مجاز صریحاً پیش‌بینی شده و جز در مواردی که به موجب ماده ۲۰ وابسته به اجرای پروتکل در‌سرزمینها اجازه داده شده هیچیک از اعضاء حق ندارند در مورد مقررات این پروتکل به هیچوجه حقی برای خود محفوظ داشته و یا قیدی نسبت به آنها‌برای خود قائل گردد.
‌ماده ۲۶- تذکرات دبیر کل:
‌مراتب زیر وقتی توسط دبیر کل به اطلاع کلیه کشورهای عضو سازمان ملل و همچنین کلیه
کشورهای مورد ماده ۱۸ برسد:
‌الف – امضاء‌هایی که در پایان کنفرانس ملل متحد راجع به تریاک در ذیل این پروتکل گذارده شده به انضمام اسناد قبولی و عضویت که طی مندرجات‌مواد ۷ و ۱۷ به او می‌رسد.
ب – اسامی سرزمینهایی که به موجب ماده ۲۰ از طرف کشورهایی که در عرصه بین‌المللی نمایندگی آنها را دارند به فهرست سرزمینهای مشمول‌مقررات این پروتکل اضافه می‌شود.
ج – تاریخی که بر طبق مندرجات ماده ۲۱ این پروتکل به مورد اجرا گذارده می‌شود.
‌د – قیود تذکراتی که به موجب مقررات موضوع ماده ۱۹ به عمل می‌آید.
ه – اعلام فسخهایی که به موجب ماده ۲۳ صورت می‌گیرد.
‌و – تقاضاهایی که طبق ماده ۲۲ برای تجدید نظر در مفاد این پروتکل به عمل می‌آید.
‌ز – تاریخی که این پروتکل بر طبق مندرجات ماده ۲۴ اعتبار خود را از دست داده و موقوف‌الاجرا می‌گردد. این پروتکل که متون انگلیسی – چینی -‌اسپانیولی – فرانسه -روسی آن متساویاً معتبر است در دفتر دبیر کل سازمان ملل متحد بایگانی شده و دبیر یک نسخه رونوشت مصدق آن را برای کلیه‌کشورهای عضو سازمان ملل و همچنین کلیه کشورهای دیگر موضوع مواد ۱۸ و ۲۰ ارسال می‌دارد بنا به مراتب مشروحه امضاکنندگان زیر که دارای‌اجازه لازم باشند این پروتکل را به نام دولتهای متبوع خود امضاء می‌نمایند. ‌در نیویورک در تاریخ ۲۳ ژوئن ۱۹۵۳ تنظیم گردید.
‌پروتکل فوق مشتمل بر پنج فصل و ۲۶ ماده ضمیمه قانون مربوط به الحاق دولت ایران به پروتکل تحدید و تنظیم کشت خشخاش و تولید و تجارت‌بین‌المللی و تجارت عمده مصرف تریاک می‌باشد و صحیح است.
‌نایب رئیس مجلس شورای ملی – عماد تربتی
‌