در دنیای امروز هر انسانی حق دارد که از حقوق معینی برخوردار شود. به این حقوق حقوق بشر می گویند. شما می توانید از این حقوق انسانی برخوردار شوید یعنی می توانید از حکومت کشورتان بخواهید که به حقوق بشری تان احترام بگذارد و آنها را برآورده کند. این حقوق برای حفاظت شما در مقابل ستم ها و آسیب ها است که دیگران یا حکومت ممکن است به شما وارد بیاورند. این حقوق همچنین برای آن است تا بتوانیم به کمک دیگر انسان ها بشتابیم و زندگی شایسته و صلح آمیزی را برای همه ی بشریت تضمین کنیم.
بسیاری از مردم چیزهایی در مورد حقوق خود می دانند. مثلاً می دانند که حق دارند در مقابل کاری که انجام می دهند مزد دریافت کنند یا حق رأی دارند. اما انسان ها حقوق دیگری هم دارند که ممکن است از آنها آگاه نباشند.
هنگامی که مردم حقوق خود را نشناسند، امکان اینکه مورد تبعیض، بی عدالتی، خشونت، سرکوب و بردگی قرار گیرند بیشتر می شود.
سازمان ملل متحد در پی سبعیت ها، کشتارها و ویرانگری های جنگ جهانی دوم، تأسیس شد و به زودی اعلامیه ی جهانی حقوق بشر را تدوین و منتشر کرد. هدف از تدوین این اعلامیه، ایجاد مبنایی مشترک برای حفظ حقوق همه ی افراد بشر بود تا همگان بتوانند از آزادی، عدالت و صلح برخوردار شوند.
تاریخچه ی اعلامیه جهانی حقوق بشر
بعضی از ایده های حقوق بشر در ادیان و فلسفه ها یافت می شود. بسیاری از ادیان قوانینی دارند که می گوید چگونه باید با دیگران رفتار کرد. اما بیان دقیق، کامل و امروزی “حقوق بشر” در کتاب های مقدس دینی یافت نمی شود. ایده ی مدرن حقوق بشر محصول اندیشمندان دوران روشنگری است.
در قرن شانزدهم میلادی برخی اندیشمندان اعلام کردند که همه ی افراد بشر حق دارند دین و رهبران سیاسی خود را خودشان انتخاب کنند. این اندیشه ها مثلاً در جریان جنگ داخلی انگلستان اهمیت یافت. پس از آن جنگ ها، فیلسوفی به نام جان لاک استدلال کرد که همه ی انسان ها باید از حقوق “آزادی، امنیت و مالکیت” برخوردار شوند. لاک از نخستین کسانی بود که این حقوق را “حقوق بشر” نامید. این ایده ها همچنین در شکل گیری انقلاب های آمریکا و فرانسه در قرن هجدهم نقش مهمی ایفا کردند.
در قرن نوزدهم، فیلسوف تأثیرگذاری به نام جان استوارت میل گفت که هر فردی باید اختیار تن و ذهن خودش را داشته باشد. او سه نوع آزادی اصلی را برشمرد:
- آزادی بیان
- آزادی تشکل و تجمع
- آزادی عمل تا جایی که این آزادی آسیبی به دیگران وارد نکند (هر چند به نظر دیگران بد باشد)
هگل هم فیلسوفی بود که درباره ی آزادی اراده سخن گفت. او همچنین به این پرسش پرداخت که چه چیزی باعث آزادی شخص می شود. او می اندیشید که شخص برای برخورداری از آزادی حقیقی باید روابط خاصی با دیگران داشته باشد یعنی باید بتواند:
- بتواند مالک دارایی های خود باشد
- بتواند با دیگران قرارداد ببندد
- بتواند تعهد اخلاقی بدهد
- بتواند با هرکس که خواست زندگی کند
- از حمایت قانونی برخوردار شود
- بتواند در حکومت کشور خود نقش ایفا کند
یک نقطه عطف مهم در پیشبرد آرمان های حقوق بشر، تصویب اعلامیه ی جهانی حقوق بشر است. اعلامیه ی جهانی حقوق بشر در سال ۱۹۴۸ (۱۳۲۷ خورشیدی) توسط سازمان ملل متحد تدوین شد. خود سازمان ملل در سال ۱۹۴۵ و اندکی پس از پایان جنگ خانمانسوز جهانی دوم تأسیس شد. امروزه ۱۹۲ کشور عضو سازمان ملل متحد هستند. چون هدف از تأسیس سازمان ملل متحد پاسداری از صلح در جهان است، این سازمان کمیته ای به سرپرستی خانم اِلِنور روزولت را مأمور کرد تا “اعلامیه” ای در مورد حقوق انسان ها در سراسر جهان تدوین کند. این اعلامیه به نام “اعلامیه جهانی حقوق بشر” توسط مجمع عمومی سازمان ملل تصویب شد و به امضای کشورهای عضو سازمان ملل متحد درآمد. ایران نیز از نخستین امضا کنندگان این اعلامیه بود.
