بر کسی پوشیده نیست که حفاظت از انسان و محیط زیست در برابر مواد شیمیایی و تجهیزات آلوده کننده یکی از موضوعات
مهم دستور کار جامعه بین المللی در عصر حاضر می باشد. تدوین معاهدات و کنوانسیون های الزام آور حقوقی در زمینه
حفاظت از انسان و محیط زیست روند پر شتابی را در پیش گرفته است و در این زمنیه کشورهای جهان سوم از جمله
کشورمان، ناچار به پیوستن به این روند می باشند امروزه مصنوعات مربوط به انسان و محیط زیست و مواد لوکس و تزئینی والکترونیکی، تنها مختص کشورهای توسعه یافته نیست لذا در این مقاله سعی داریم تا شما را با مهم ترین معاهده های بینالمللی زیست محیطی که کشور خودمان نیز متعهد به الزام قوانین آن شده است آشنا نماییم.
۱ -کنوانسیون وین برای حفاظت از لایه ازن
لایه محافظ ازن که زمین را از پرتوهای زیانبار خورشید (پرتوهای فرابنفش) محافظت میکند، بر اثر بعضی از فعالیتهای
صنعتی و کشاورزی انسان آسیب دیده و در نتیجه محیط زیست و همه موجودات از انسان و جانوران گرفته تا گیاهان در
معرض خطر این اشعه قرار میگیرند. از این رو، با توجه به ضرورت پیشبینی راهکارهایی برای پیشگیری از تخریب لایه ازن،
در سال ۱۹۸۵ به دعوت سازمان ملل متحد، نمایندگان ۲۱ کشور جهان و کشورهای عضو جامعه اروپا در وین، پایتخت اتریش
گرد آمدند و مفاد معاهدهای را که کنوانسیون وین نامیده شد، تدوین کردند.
نظارت بر اجرای تعهدات کشورهای عضو کنوانسیون برای حفاظت از لایه ازن،هماهنگی و اتخاذ تدابیر و سیاستهای مناسب
برای تقلیل پخش و نشر موادی که بر لایه ازن اثر سوء دارند و تعیین چهارچوب فعالیتهای علمی و تحقیقاتی و مشاهدات
نظاممند برای پایش پیوسته وضعیت لایه ازن، از اهداف این کنوانسیون است. همچنین کشورهای عضو این معاهده نیز
تعهداتی دارند، آنها متعهد شدهاند که همکاریهای پژوهشی و مبادله منظم اطلاعات برای ارزیابی اثرگذاری فعالیتهای انسان
بر لایه ازن و تاثیر تغییرات لایه ازن بر سلامت انسان و محیط زیست را داشته باشند. همکاریهای لازم در زمینههای حقوقی،
علمی و فنی برای حفاظت از لایه ازن، همکاری در انتقال اطلاعات دانش فنی میان کشورهای عضو و همکاری با نهادهای
صاحب صلاحیت بینالمللی برای اجرای مؤثر معاهده و پروتکلهای وابسته به آن از دیگر تعهدات کشورهای عضو کنوانسیون
وین است.
۲ -پروتکل مونترال،
این توافق نامه به عنوان یک معاهده مستقل ولی متمم و مکمل پیوست کنوانسیون وین در زمینه مواد مخرب
لایه ازن است که در سال ۱۹۸۷ امضا و ۲ سال بعد لازم الاجرا شد. پروتکل مونترال را میتوان نمونهای از
موفقترین همکاریهای زیست محیطی بینالمللی دانست. کشورهای عضو این پروتکل، سلسله قواعدی را وضع کرده
اند که در پرتو آخرین اطلاعات علمی و فنی، مرتب اصلاح و بازنگری میشود و تاکنون ۹۶ ماده ازآن تصویب شده
است.
جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۹۹۰ به کنوانسیون وین و پروتکل مونترال پیوست. دفتر حفاظت از لایه ازن در سال ۱۹۹۳
(۱۳۷۲ (با همکاری سازمان حفاظت از محیط زیست و برنامه عمران ملل متحد (UNDP)( به نمایندگی از جانب صندوق
چند جانبه پروتکل مونترال) در تهران تاسیس شد که هدف از تشکیل این دفتر، در درجه نخست ارتقای قابلیت و ظرفیتهای
دولت ایران برای اجرای موفق مفاد پروتکل مونترال و تسهیل روند اجرایی آن بوده است.از اینرو هماهنگی، هدایت و نظارت بر
حسن اجرای برنامههای کاهش تدریجی مواد مخرب لایه ازن و حذف واردات و مصرف این مواد (مطابق با جدول زمانبندی
پروتکل) و در قالب برنامه کشوری، از وظایف دفتر حفاظت لایه ازن است.
۳ -رویکرد شرکت فولاد مبارکه در قبال پروتکلهای مذکور.
از انجائیکه شرکت فولاد مبارکه خود را ملزم به رعایت کلیه تعهدات ملی و بین المللی پذیرفته و تدوین شده کشور
جمهوری اسلامی ایران میداند ، مطابق با مفاد این پروتکل ظرف چند گذشته تا کنون در یک اقدام نظام مند و سیستماتیک
فرایند کاهش میزان مصرف و در مواردی توقف خرید و بکار گیری مواد مخرب لایه ازن را در فرایند ها و تجهیزات خود در
دستور کار قرار داده و تعاملات گسترده ای نیزبا دفتر حفاظت از لایه ازن وابسته به سازمان حفاظت محیط زیست دارد. طبق
رویه های جاری در شرکت فولاد مبارکه بکار گیری هر نوع از مواد شیمیایی مخرب لایه ازن که با انتقضای زمان مصرف
روبرو گردیده ممنوع شده و کاربرد سایر مواد دیگر نیز که ظرف چند سال اتی ممنوع میگردد با اعمال محدودیت و بررسی
تناسب حجم تقاضا با میران مصرف آن روبرو میگردد که مجموعه این فعالیتها در قالب گردش کار کنترل مواد شرکت و
نوع مواد مذکور با لیست سیاه و خاکستری تفکیک و شناسایی میگردند. یادمان باشد در اینجا لازم است تا یادآور شویم
دولتها تنها سیایت گذار بوده و اجرای تعهدات این چنینی که ضامن سلامت و حفظ محیط زیست ما میباشد بر عهده یکایک
سازمانها و نهاد های اجرایی و چه بسا تک تک افراد یک جامعه میباشد.
ادامه دارد …
