ما رؤسای دول و هیأت‌های رسمی کشورها در دومین کنفرانس بین‌المللی اسکان بشر (هبیتات ۲) که از سوم لغایت ۱۴ ژوئن ۱۹۹۶ در استانبول ترکیه برگزار شد، گرد هم آمده‌ایم تا از این فرصت استفاده کرده و بر اهداف جهانی “مسکن کافی برای همه” و تبدیل اسکان بشر به محلی امن، بهداشتی‌تر، داشتن قابلیت بیشتر برای زندگی، عادلانه‌تر، پایدار و مثمرتر صحه گذاریم.
دو موضوع مهم مورد نظر ما در کنفرانس، “سرپناه کافی برای همه” و “توسعه پایدار اسکان بشر در دنیای شهرگرا” ملهم از منشور سازمان ملل است و با هدف تأیید مجدد مشارکت‌های موجود و ایجاد مشارکت‌های جدید جهت عمل در سطوح بین‌المللی، ملی، و محلی برای بهبود محیط زیست زندگی انسان است. ما خود را به اهداف، اصول و توصیه‌های مندرج در “دستور کار هبیتات” متعهد دانسته و حمایت همه جانبه خود را برای اجرای آن اعلام می‌نمائیم
- ما، از باب ضرورت، تدوام وخامت اوضاع سرپناه و اسکان بشر را مطالعه و درک کرده‌ایم. در عین حال شهرها و شهرکها را بعنوان مراکز تمدن، توسعه اقتصادی و پیشرفت‌های اجتماعی، فرهنگی، معنوی و علمی قلمداد می‌نمائیم. ما باید از فرصت‌های پیش آمده برای حفظ تنوع اسکان استفاده کرده تا بتوانیم همبستگی بین مردممان را ارتقاء دهیم
- بر تعهدات خود مبنی بر بهبود استاندارد زندگی در مقیاس وسیع‌تر، آزادی برای همه بشریت مجدداً صحه می‌گذاریم. ما بخاطر داریم که “کنفرانس بین‌المللی ونکوور کانادا”، “جشن بین‌المللی سرپناه برای بی‌خانه‌ها” و “استراتژی جهانی برای سرپناه”، همگی اینها به افزایش آگاهی جهانی نسبت به مسائل اسکان بشر کمک کرده و برای دستیابی به سرپناه مناسب دعوت به اقدام نموده‌اند. کنفرانسهای جهانی اخیر سازمان ملل، خصوصاً، کنفرانس جمعیت و توسعه سازمان ملل، به ما رهنمود جامعی برای حصول عاجلانه صلح، عدالت و دمکراسی بر اساس توسعه اقتصادی، توسعه اجتماعی و حفظ محیط زیست که به هم وابسته‌اند و بطور دو طرفه عوامل توسعه پایدار را تقویت می‌کنند، ارائه داده است. ما خواهان آنیم که نتایج این کنفرانسها را در دستور کار هبیتات بگنجانیم.
- برای بهبود کیفیت زندگی در اسکان بشر، بایستی، با بدتر شدن اوضاعی که در غالب موارد، خصوصاً در کشورهای در حال توسعه به نقطه بحرانی رسیده است، مبارزه کنیم. بدین منظور باید بطور جامعی از جمله مصرف الگوهای تولید ناپایدار خصوصاً در کشورهای صنعتی، تغییرات ناپایدار جمعیت، شامل ساختار و توزیع، دادن اولویت به جمعیت مازاد، بی خانمانی، فقر فزاینده، بیکاری، محرومیت‌های اجتماعی، عدم ثبات خانواده، منابع ناکافی، کمبود ساختار و خدمات اساسی، کمبود برنامه‌ریزی کافی، عدم امنیت و خشونت رو به رشد، تنزل محیط زیست و آسیب‌پذیری رو به رشد نسبت به امراض را مورد بررسی قرار دهیم.
- چالش اسکان بشر موضوعی جهانی است، ولی کشورها و مناطق نیز با مسائل خاصی که راه حل‌های خاصی را می‌طلبد، مواجه هستند. ما این نیاز را تشخیص می‌دهیم که بر مساعی و همکاری‌های خود برای بهبود اوضاع در شهرها، شهرکها و روستاها در سرتاسر جهان، بویژه در کشورهای در حال توسعه که با اوضاع خطرناکی مواجه هستند و کشورهایی با اقتصادهای در حال انتقال، بیفزائیم. در این رابطه، ما اذعان داریم که دنیاگرائی اقتصاد جهانی فرصتها و چالش هایی را برای فرآیند توسعه، و همچنین ریسک‌ها و تزلزل‌ها و نیل به اهداف دستور کار هبیتات بوسیله، اقدامات مثبت ر خصوص مسائل مالی توسعه، قروض خارجی، تجارت خارجی و انتقال تکنولوژی فراهم آورده است. شهرهای ما باید جایی باشد، بگونه‌ای که انسان در عظمت و سلامت، امنیت، شادی و امید زندگی کند.
- توسعه شهری و روستایی بهم وابسته است. علاوه بر بهبود اسکان شهری، ما باید کاری کنیم که ساختار کافی، خدمات عمومی و فرصت‌های شغلی را به مناطق روستایی ارائه دهیم تا فعالیت‌های آنها را افزایش دهیم و شبکه‌ای همگرا از اسکان را ایجاد نمائیم و بدینوسیله مهاجرت از روستا به شهر را کاهش دهیم. شهرک‌های کوچک و متوسط نیازمند توجه خاص هستند.
- از آنجایی که انسان موضوع اصلی توسعه پایدار است، لذا اساس اقدام ما در جریان اجرای دستور کار هبیتات انسان است. ما نیازهای خاص زنان، بچه‌ها و جوانان را به شرایط امن و سالم درک می‌کنیم و باید بر مساعی خود جهت ریشه‌کنی فقر و تبعیض بیفزائیم و از تمام حقوق بشر و آزادیهای اساسی برای همه حمایت کرده و آن را ارتقاء دهیم و به نیازهای اساسی نظیر آموزش، تغذیه و خدمات بهداشتی و خصوصاً مسکن کافی برای همه پاسخ دهیم. بدین منظور ما خود را به بهبود شرایط زندگی در اسکان بشر بگونه‌ای که منطبق با نیازها و واقعیت‌های محلی باشد، متعهد دانسته و ضروری می‌بینیم که روند جهانی، اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی را مورد بررسی قرار داده تا محیط زیستی بهتر را برای همه مردم ایجاد نمائیم. همچنین مشارکت کامل و مساوی زنان و مردان و مشارکت مؤثر جوانان در زندگی سیاسی، اقتصادی و اجتماعی را تضمین می‌نمائیم. ما باید دسترسی کامل افراد معلول، به علاوه، تساوی جنسیت‌ها در سیاست‌ها، برنامه‌ها و پروژه‌های سرپناه و توسعه پایدار اسکان بشر را ارتقاء دهیم. ما با اشاره خاص به بیش از یک میلیارد نفر که در فقر مطلق زندگی می‌کنند و اعضای گروههای محروم و آسیب‌پذیر مذکور در دستور کار هبیتات، این تعهدات را می‌پذیریم.
- ما بر تعهدات خود نسبت به تحقق حق مسکن مناسب مندرج در اسناد بین‌المللی تأیید مجدد می‌نمائیم. در این راستا خواستار مشارکت شرکای دولتی، خصوصی و غیردولتی در تمام سطوح بوده تا امنیت شغلی، اجتناب از تبعیض و دسترسی مساوی به مسکن مناسب قابل خرید برای همه و خانواده‌هایشان را تضمین نمائیم.
- ما باید در جهت گسترش عرضه مسکن قابل تحمل از طریق توانمندسازی بازار برای عمل‌کرد کارآمد و سازگار با مسائل اجتماعی و زیست محیطی و همچنین ارتقاء سطح دسترسی به زمین و اعتبار بکوشیم و به آنهائی که قادر به مشارکت در بازارهای مسکن‌سازی نیستند کمک نمائیم.
- به منظور پایدار نمودن محیط زیست جهانی و بهبود کیفیت زندگی در مساکن خود، ما خود را نسبت به رعایت الگوهای پایدار تولید، مصرف، حمل و نقل و توسعه اسکان، جلوگیری از آلودگی، احترام به ظرفیت اکوسیستم و حفاظت از فرصتها برای نسل‌های آینده ملزم می‌نمائیم.
در این رابطه بایستی در فضای مشارکت جهانی از سلامت و یکپارچگی اکوسیستم زمین حفاظت و حمایت کرده و به آن حیات بخشیم. نظر به عوامل مختلف تنزل محیط زیست، ما بر اصول مشترک کشورها با مسوولیت‌های متفاوت هر یک، تأکید مجدد می‌نمائیم. همچنین می‌دانیم که باید این اقدامات را بگونه‌ای سازگار با اصول احتیاطی و بر طبق توانائی کشورها به انجام رسانیم. همچنین بایستی سطح محیط زیست سالم را، خصوصاً از طریق تهیه مقادیر کافی آب سالم و مدیریت مؤثر فاضلاب افزایش دهیم.
- ما بایستی سطح حفاظت، مرمت، و نگهداری از مساکن و ابنیه تاریخی، فضاهای آزاد، مناظر و سرپناه‌هایی که دارای ارزش تاریخی، فرهنگی، معماری، طبیعی، مذهبی و معنوی هستند را افزایش دهیم.
- ما استراتژی توانمندسازی و اصول مشارکت را به عنوان دمکراتیک‌ترین و مؤثرترین روش جهت انجام تعهداتمان می‌پذیریم. با شناسایی مقامات محلی به عنوان نزدیک‌ترین و مهمترین شرکای خود در جریان اجرای دستور کار هبیتات بایستی، در چارچوب قانونی هر کشور، تمرکززدائی را از طریق مقامات محلی دمکراتیک ارتقاء دهیم و در جهت تقویت ظرفیت‌های مالی و نهادی آنها، مطابق با شرایط کشورها، ضمن رعایت اصول حسابرسی و شفافیت و پاسخگویی به مردم که از وظایف دولت‌ها در تمام سطوح است، عمل کنیم. همچنین باید همکاری خود را با نمایندگان مجلس، بخش خصوصی، اتحادیه‌های کارگری، سازمان‌های غیردولتی و دیگر سازمان‌های اجتماعی ضمن احترام مقتضی به خودمختاری آنها، افزایش دهیم. ما باید نقش زنان را افزایش داده و سرمایه‌گذاری مسوولانه از بعد محیط زیست و اجتماعی را به وسیله بخش خصوصی تشویق کنیم. اقدام محلی بایستی بوسیله برنامه‌های محلی براساس دستور کار ۲۱ یا هر برنامه مشابهی هدایت و به جریان افتد، بعلاوه بر اساس تجربه همکاری جهانی که در استانبول بوسیله مجمع جهانی شهرها و مقامات محلی حاصل آمده، بدون زیان به سیاست‌ها، اهداف، اولویت‌ها و برنامه‌های ملی ترسیم گردد. استراتژی توانمندسازی مستلزم انجام اقدامات خاص دولت‌ها، عندالاقتضاء، نسبت به گروههای محروم و آسیب‌پذیر می‌باشد.
- از آنجائی که اجرای دستور کار هبیتات مستلزم منابع مالی کافی است، لذا باید امکانات مالی را شامل منابع جدید و اضافی، از هر منبعی اعم از چندجانبه، دو جانبه، عمومی و خصوصی، در سطح ملی و بین‌المللی بسیج کنیم. در این رابطه ما باید ظرفیت‌سازی را سهولت بخشیده و سطح انتقال تکنولوژی و دانش فنی را ارتقاء دهیم. علاوه بر این ما بر تعهدات پیشین خود در کنفرانسهای بین‌المللی اخیر سازمان ملل، خصوصاً تعهدات مندرج در دستور کار ۲۱ درباره تأمینات مالی و انتقال تکنولوژی مجدداً تأکید می‌ورزیم.
- ما معتقدیم که اجرای کامل و مؤثر دستور کار هبیتات مستلزم تقویت نقش و وظایف مرکز اسکان بشر سازمان ملل (هبیتات) است. در این رابطه ضروری است که این مرکز بر اهداف و مسائل استراتژیکی کاملاً مشخص و روشن متمرکز گردد. بدین منظور ما برای اجرای موفقیت‌آمیز دستور کار هبیتات و برنامه عمل آن حمایت خود را اعلام می‌داریم. در رابطه با اجرای دستور کار هبیتات، بطور کامل سهم طرحهای عمل ملی و منطقه‌ای تهیه شده برای این کنفرانس را به رسمیت می‌شناسیم.
- این کنفرانس در استانبول عصری جدید، عصری از فرهنگ و همبستگی را رقم می‌زند. همانطور که به سوی قرن بیست و یکم حرکت می‌کنیم، با دیدی مثبت از اسکان بشر، حس امید برای آینده مشترکمان و اصرار بر پیوستن به چالشی حقیقی و ارزشمند، چالشی که با هم دنیایی بسازیم تا هر کسی بتواند در آن در خانه‌ای امن با امید به یک زندگی راحت، با عزت، سالم، ایمن، شاد و امیدوار داشته باشد.
