لایحه شماره ۳۶۰۹/۱۹۷۴۷ مورخ ۱۱/۸/۱۳۷۹ دولت در مورد تصویب پروتکل کنترل انتقالات برون مرزی و دفع مواد زائد خطرناک و دیگر ضایعات در دریا که در جلسه علنی روز یکشنبه مورخ ۱۹/۱/۱۳۸۰ مجلس شورای اسلامی عینا” تصویب و به تائید شورای نگهبان رسیده است ، در اجرای اصل یکصد و بیست و سوم (۱۲۳) قانون اساسی به پیوست ارسال می گردد.
رئیس مجلس شورای اسلامی – مهدی کروبی
شماره ۴۷۸۰ ۱۵/۲/۱۳۸۰
قانون تصویب پروتکل کنترل انتقالات برون مرزی و دفع مواد زاید و خطرناک و دیگر ضایعات در دریا که در جلسه علنی روز یکشنبه مورخ نوزدهم فروردین ماه یکهزار وسیصد و هشتاد مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ ۳۰/۱/۱۳۸۰ به تائید شورای نگهبان رسیده و طی نامه شماره ۷۵۱- ق مورخ ۹/۲/۱۳۸۰ واصل گردیده است ، به پیوست جهت اجرا ابلاغ می گردد.
رئیس جمهور – سیدمحمدخاتمی
ماده واحده – پروتکل کنترل انتقالات برون مرزی و دفع مواد زائد خطرناک و دیگر ضایعات در دریا مشتمل بر شانزده ماده و پنج ضمیمه بشرح پیوست تصویب و اجازه تسلیم اسناد آن داده می شود.
بسم الله الرحمن الرحیم
پروتکل کنترل انتقالات برون مرزی و دفع مواد زاید خطرناک و دیگر ضایعات در دریا
مقدمه :
کشورهای متعاهد که عضو کنوانسیون منطقه ای کویت برای همکاری در مورد حفاظت از محیط زیست دریایی در برابر آلودگی – مصوب ۱۹۷۸ میلادی (۱۳۷۵ هجری شمسی ) می باشند،
با تصدیق به خطری که انتقالات برون مرزی و دفع مواد زاید خطرناک و دیگر ضایعات متوجه سلامت انسان و محیط زیست منطقه پروتکل می نماید و اینکه انتقالات و دفع مزبور ، اثرات زیان بار این گونه مواد زاید را از منشا آنها به کشورهای عبور وکشورهایی که مواد زاید در آنها دفع یا نگهداری خواهد شد، انتقال می دهد،
با اعتقاد به اینکه کاهش یا کنار گذاشتن تولید مواد زاید خطرناک و دیگر ضایعات ، و در صورتی که این امر میسر نباشد ، دفع صحیح آنها از نظر زیست محیطی در محل تولید یا در نزدیکی آن موثرترین راه برای کاهش خطراتی است که به واسطه مواد زاید خطرناک یا دیگر ضایعات از جمله انتقالات برون مرزی آنها متوجه سلامت انسان و محیط زیست دریایی می شود.
با تشخیص کامل اینکه هر کشور متعاهد دارای حق حاکمیت برای تحریم ورود یا دفع مواد زاید خطرناک و دیگر ضایعات خارجی در سرزمین خود می باشد ،
با تاکید بر اهمیت همکاری و هماهنگی اقدامات منطقه ای به منظور نظارت بر انتقالات برون مرزی مواد زاید خطرناک و دیگر ضایعات بین کشورهای متعاهد و محدودیت واردات مواد زاید ازکشورهای غیرمتعاهد برای دفع ،
با توجه به ماده (۱۱) کنوانسیون بازل در مورد کنترل انتقالات برون مرزی مواد زاید خطرناک دفع آنها – مصوب مارس ۱۹۸۹میلادی (اسفند ۱۳۶۷ هجری شمسی) – و با اعتقاد به روح کنوانسیون یادشده ،
با آگاهی از مفاد کنوانسیون سازمان ملل متحد در خصوص حقوق دریا- مصوب ۱۹۸۲ میلادی (۱۳۶۱هجری شمسی )، کنوانسیون بین المللی جلوگیری از آلودگی کشتی ها و پروتکل آن (مارپول ۷۸/۷۳) وکنوانسیون بین المللی جلوگیری از آلودگی دریا به وسیله تخلیه مواد زاید و دیگر ضایعات – مصوب ۱۹۷۲ میلادی (۱۳۵۱هجری شمسی ) و پروتکل آن – مصوب ۱۹۹۶ میلادی (۱۳۷۵هجری شمسی )-،
همچنین با در نظر گرفتن اقدامات و موافقتنامه های بین المللی مربوط به ویژه اعلامیه ریو درباره محیط زیست و توسعه (۱۹۹۲ میلادی ) (۱۳۷۱ هجری شمسی ) و دستور کار۲۱،
با علاقمندی به تحکیم اجرای مواد(۴)و(۵) و با رعایت ماده (۱۹) کنوانسیون منطقه ای کویت ،
بشرح زیر توافق نمودند:
ماده ۱- حیطه شمول پروتکل
۱- این پروتکل در مورد مواد زاید زیر که مشمول انتقالات برون مرزی از منطقه پروتکل یا به آن یا از طریق آن و همچنین دفع آنها هستند، اعمال خواهد شد،
الف – مواد زیادی که در هر یک از طبقه بندیهای ضمیمه (۱) درج شده اند مواد زاید خطرناک خواهند بود مگر اینکه این مواد هیچیک از ویژگی های مندرج در ضمیمه (۳) را دارا نباشند،
ب – مواد زایدی که در هر یک از طبقه بندی های ضمیمه (۲) درج شده اند ، دیگر ضایعات خواهند بود.
۲- مواد زایدی که به سبب رادیواکتیو بودن مشمول سایر نظامهای نظارتی بین المللی هستند، از حیطه شمول این پروتکل مستثی هستند.
۳- مواد زایدی که از تاسیسات ساحلی ناشی شده و تحت شمول پروتکل راجع به آلودگی دریایی ناشی از اکتشاف و استخراج از فلات قاره – مصوب ۱۹۸۹ میلادی (۱۳۶۸هجری شمسی ) قرار دارند، از حیطه شمول این پروتکل مستثنی می باشند.
۴- هیچیک از مفاد این پروتکل به گونه ای تفسیر نخواهد شد به معنای ممنوعیت یا تنظیم انتقالات برون مرزی و دفع مواد زاید خطرناک و دیگر ضایعات از طریق زمین یا هوا (که به محیط زیست دریایی منطقه پروتکل واردنمی شود) باشد.
ماده ۲- تعاریف
از نظر این پروتکل :
۱- (مواد زاید) عبارت از مواد یا اجسامی که دفع شده اند یا قرار است دفع شوند یا براساس مقررات قوانین ملی لازم است دفع گردند
۲-(مدیریت )به معنای جمع آوری ، حمل و دفع مواد زاید خطرناک یا دیگر ضایعات از جمله مراقبت بعدی از محلهای دفع می باشد
۳-(انتقالات برون مرزی )عبارت است از هر گونه انتقال مواد زاید خطرناک یا دیگر ضایعات از منطقه ای که تحت صلاحیت ملی یک کشور می باشد یا از طریق منطقه ای که تحت صلاحیت ملی کشور دیگر است یا از طریق منطقه ای که تحت صلاحیت ملی هیچ کشوری نمی باشد، به شرطی که حداقل دو کشور در انتقال دخالت داشته باشند.
۴-(مدیریت صحیح مواد زاید خطرناک یا دیگر ضایعات از نظر زیست محیطی ) به معنای انجام تمام اقدامات عملی برای تضمین این است که مواد زاید خطرناک یا دیگر ضایعات به نحوی مهار شده که موجب حفظ سلامت انسان و محیط زیست در برابر اثرات زیان آور ناشی از این گونه ضایعات خواهد شد .
۵- (کشور وارد کننده ) عبارت است از هر کشوری که انتقال برون مرزی مواد زاید خطرناک یا دیگر ضایعات به آن طراحی شده یا به منظور دفع در آن یا برای بارگیری قبل از دفع در منطقه ای که تحت صلاحیت ملی هیچ کشوری نمی باشد، در نظر گرفته شده است .
۶-(کشور صادرکننده )عبارت است از هر کشوری که از آن انتقال برون مرزی مواد زاید خطرناک یا دیگر ضایعات قرار است انجام شود یا انجام شده است .
۷- (کشور عبور) عبارت است از هر کشوری به جز کشور صادر کننده یا وارد کننده که از طریق آن انتقال مواد زاید خطرناک یا دیگر ضایعات قرار است انجام گردد یا انجام می شود
۸- (کشورهای مربوط) عبارتند از کشورهایی که کشور وارد کننده ، صادرکننده یا عبور باشند اعم از آنکه از کشورهای متعاهد باشند یا نباشند
۹- (واردکننده ) عبارت از هر شخصی است ک تحت صلاحیت کشور وارد کننده می باشد و ترتیب ورود مواد زاید خطرناک یا دیگر ضایعات را می دهد
۱۰- (صادرکننده ) عبارت از هر شخصی است که تحت صلاحیت کشور صادر کننده می باشد و ترتیب صدور مواد زاید خطرناک یا دیگر ضایعات را می دهد
۱۱- (تولیدکننده ) عبارت از هر شخصی است که فعالیتهای وی باعث تولید مواد زاید خطرناک یا دیگر ضایعات می شود یا در صورتی که شخص مزبور ناشناخته باشد شخصی که این ضایعات را تحت تملک و یا کنترل دارد
۱۲- (دفع کننده )عبارت است از هر شخصی که مواد زاید خطرناک یا دیگر ضایعات برای وی حمل می شود و دفع آن ضایعات را از انجام می دهد
۱۳- (دفع ) عبارت است از هرگونه عملیاتی که در ضمیمه (۴) این پروتکل مشخص گردیده است
۱۴- (حمل کننده ) عبارت است از هر شخصی که حمل و نقل مواد زاید خطرناک یا دیگر ضایعات را انجام می دهد
۱۵- (شخص )عبارت از هر شخص حقیقی یا حقوقی است .
۱۶- (کشتی ) عبارت است از هر نوع شناوری که در محیط زیست دریایی عمل می کند و شامل قایقهای هیدروفویل ، هاروکرافتها، زیر دریایی ها، قایقهای شناور و سکوهای شناور یا ثابت می باشد.
۱۷-(منطقه پروتکل ) عبارت است از منطقه ای که در ماده (۳) این پروتکل تعریف شده است .
۱۸-(کشور متعاهد) عبارت است از هر کشوری که عضو این پروتکل شده است .
۱۹- (کنوانسیون ) عبارت از کنوانسیون منطقه ای کویت برای همکاری در مورد حفاظت از محیط زیست دریایی در برابر آلودگی – مصوب ۱۹۷۸ میلادی (۱۳۵۷هجری شمسی ) می باشد.
۲۰- (شورا) عبارت است از رکن سازمان متشکل از کشورهای متعاهد که طبق ماده (۱۶) کنوانسیون تشکیل شده است
۲۱- (سازمان ) عبارت است از سازمان منطقه ای برای حفاظت ازمحیط زیست دریایی که طبق ماده (۱۶) کنوانسیون تشکیل شده است .
۲۲- (مرجع صالح ) عبارت است از مرجع ملی که در ماده (۱)کنوانسیون تعریف شده است یا مرجع یا مراجعی که در دولت کشور متعاهد ازسوی مرجع ملی منصوب شده و مسئول اجرای تعهدات و وظایفی است که در این پروتکل تصریح شده است .
۲۳- (رهنمودهای فنی منطقه ای ) عبارت است از رهنمودهایی برای مدیریت صحیح مواد زاید خطرناک و دیگر ضایعات از نظر زیست محیطی که به موجب بند (پ ) ماده (۱۴) این پروتکل وضع شده است
۲۴- (تاسیسات دریافت منطقه ای ) عبارت از هرگونه تاسیسات به وجود آمده بر مبنای ابتکار منطقه ای برای دریافت ضایعات و تدارک خدمات برای بیش از یک کشور متعاهد است
۲۵-(حمل و نقل غیر قانونی ) عبارت از هرگونه انتقال برون مرزی مواد زاید خطرناک یا دیگر ضایعات به گونه ای که درماده (۱۰)این پروتکل مشخص شده است
ماده ۳- منطقه شمول
منطقه ای که این پروتکل در مورد آن اعمال می شود(از این پس (منطقه پروتکل ) نامیده می شود) عبارت است از منطقه دریایی به گونه ای که در بند (الف ) ماده (۲) کنوانسیون تعریف شده به اضافه آبهایی که در سمت خشکی خطوط مبدایی قرار دارد که از آن پهنای دریای سرزمینی کشورهای متعاهد اندازه گیری می شود و در مورد بستر رودخانه تا حد آبهای شیرین و از جمله مناطق جزر و مدی ، باتلاقهای شور، خورها و مصب خورها امتداد می یابد
ماده ۴- تعهدات کلی
۱- کشورهای متعاهد با در نظر گرفتن جنبه های اجتماعی ، فنی و اقتصادی از به حداقل رسیدن تولید مواد زاید خطرناک یا دیگر ضایعات اطمنیان حاصل خواهند کرد
۲- هر کشور متعاهد کلیه اشخاصی را که تحت صلاحیت ملی آن قرار دارند، از حمل و نقل یا دفع مواد زاید خطرناک یا دیگر ضایعات منع خواهد کرد مگر این قبیل اشخاص مجاز به انجام چنین عملیاتی باشند
۳- هر کشور متعاهد اقدامات مقتضی را اتخاذ خواهد نمود تا اطمینان حاصل نماید که اشخاصی که به مدیریت مواد زاید خطرناک و دیگر ضایعات تحت صلاحیت ملی آن اشتغال دارند اقدمات ضروری را برای جلوگیری از ایجاد آلودگی ناشی از مواد زاید خطرناک یادیگر ضایعاتی که حاصل چنین مدیریتی می باشد ودر صورت ایجاد آلودگی ، برای کاهش عواقب آن برای سلامت انسان و محیط زیست اتخاذ می کنند
۴- هر کشور متعاهد مقرر خواهد نمود که مواد زاید خطرناک و دیگر ضایعاتی که قرار است مشمول انتقال برون مرزی قرار گیرد مطابق قواعد و استاندارهای بین المللی که به طور عمومی پذیرفته و به رسمیت شناخته شده اند بسته بندی گردد، بر چسب زده شود وحمل گردد
۵- هر کشور متعاهد مقرر خواهد نمود که انتقال مواد زاید خطرناک و دیگر ضایعات همراه با سند انتقال از جایی که انتقال برون مرزی آغاز می گردد تا محل دفع آنها انجام پذیرد
۶- کشورهای متعاهد از کنترل موثر تاسیسات حمل و نقل و دفع مواد زاید خطرناک یا دیگر ضایعات از جمله بازرسی ونظارت مرتب و روزمره بر اثرات زیست محیطی این عملیات اطمینان حاصل خواهند نمود
۷- هر کشور متعاهد مقرر خواهد نمود که مواد زاید خطرناک یا دیگر ضایعاتی که قرار است صادر شود، در کشور وارد کننده یا هر جای دیگر، به نحو صحیح زیست محیطی کنترل می شود
۸- کشورهای متعاهد در نظارت بر اثرات مدیریت مواد زاید خطرناک و دیگر ضایعات بر سلامت انسان و محیط زیست همکاری خواهند کرد.
۹- کشورهای متعاهد در توسعه برنامه های فنی و سایر کمکهای مربوط به مدیریت صحیح مواد زاید خطرناک و دیگر ضایعات از نظر زیست محیطی همکاری خواهند نمود.
۱۰- کشورهای متعاهد حمل و نقل غیر قانونی مواد زاید خطرناک یا دیگر ضایعات را جرم به شمار خواهند آورد.
۱۱- هر کشور متعاهد به منظور اجرای مفاد این پروتکل ، اقدامات قانونی و اداری مناسب و اقدامات دیگری از جمله اقداماتی برای جلوگیری و مجازات اعمال مغایر با این پروتکل است ، تعیین خواهد نمود
۱۲- هر کشور متعاهد مرجع صالح خود را که مسئول انجام تعهدات وظایف مقرر در پروتکل است ، تعیین خواهد نمود.
۱۳- کشورهای متعاهدی که حق خود را به منظور اعمال ممنوعیت واردات مواد زاید خطرناک یا دیگر ضایعات برای دفع اعمال می کنند، کشورهای متعاهد دیگر را به طور مستقیم یا از طریق سازمان به طور کتبی مطلع خواهند نمود. .کشورهای متعاهد از صدور مواد زاید خطرناک و دیگر ضایعات به کشورهای متعاهدی که ورود مواد زاید مزبور را ممنوع کرده اند، جلوگیری خواهند کرد یا مجوز صدور آنها را صادر نخواهند نمود.
۱۴- هیچیک از مفاد این پروتکل به هیچ وجه تاثیری برحق حاکمیت کشورهای متعاهد بر دریای سرزمینی آنها که طبق حقوق بین الملل مشخص شده است و حقوق حاکمیت و صلاحیتی که کشورهای متعاهد در مناطق انحصاری اقتصادی و فلات قاره خود مطابق حقوق بین الملل دارد و اعمال آزادیها و حقوق دریانوردی توسط کشتی ها و هواپیماهای کلیه کشورها به گونه ای که در حقوق بین الملل پیش بینی شده و در اسناد بین المللی مربوط انعکاس یافته ، نخواهد داشت .
ماده ۵- ممنوعیت ورود
۱- واردات مواد زاید خطرناک یا دیگر ضایعات از کشورهای غیر متعاهد به داخل منطقه پروتکل با عبور این مواد از این منطقه به منظور دفع نهایی توسط هر کشور متعاهد ممنوع است .
۲- کشورهای متعاهد می توانند مواد زاید خطرناک یا دیگر ضایعات را به منظور احیای منابع ، بازیافت مواد، بازسازی ، استفاده مجدد مستقیم یا استفاده های ثانوی از کشورهای غیرمتعاهد از طریق منطقه پروتکل وارد نمایند مشروط بر اینکه :
الف – کشور وارد کننده دارای تاسیسات و توانایی فنی برای مدیریت صحیح مواد زاید خطرناک و دیگر ضایعات از نظر زیست محیطی طبق رهنمودهای فنی منطقه ای باشد و تاسیسات مزبور با مشورت مرجع صالح کشور وارد کننده نزد سازمان به ثبت رسیده باشد،
ب – کشور صادر کننده فاقد توانایی فنی ،تاسیسات لازم یامحلهای مناسب دفع برای دفع صحیح مواد زاید و خطرناک و دیگر ضایعات از نظر زیست محیطی باشد، و
پ – انتقال برون مرزی مواد زاید طبق کلیه موافقتنامه های بین المللی مربوط و قوانین ملی صورت پذیرد.
ماده ۶- ممنوعیت دفع
۱- دفع مواد زاید خطرناک در منطقه پروتکل ممنوع است ، مگر اینکه دفع این مواد به منظور عملیاتی که در بخش (ب ) مشخص شده است صورت بگیرد.
۲- در راستای نظامهای حقوقی بین المللی مربوط، کلیه کشتی ها موظف به فراهم نمودن تاسیسات مناسب دریافت مواد زاید درروی عرشه برای دفع بعدی مواد زاید در تاسیسات دریافت منطقه /ملی می باشند۰ به منظور دریافت این گونه مواد زاید و مواد زاید بنادر،تاسیسات مناسب منطقه ای و یا ملی فراهم خواهد گردید۰ کشورهای متعاهد می تواند برای خدمات ارائه شده در تاسیسات دریافت به خاطرمدیریت مواد زاید، با در نظر گرفتن مقررات ملی و رهنمودهای فنی منطقه ای هزینه هایی را وضع نمایند.
۳- دفع دیگر ضایعات مستلزم اخذ مجوز اولیه ای است که توسط مرجع صالح هر کشور متعاهد طبق رهنمودهای فنی منطقه ای ارائه می گردد.
ماده ۷- صدور مواد زاید خطرناک و دیگر ضایعات به کشورهای غیر متعاهد.
صدور مواد زاید خطرناک و دیگر ضایعات به وسیله کشور متعاهد به کشور غیر متعاهد امکان پذیر است ، مشروط بر اینکه :
الف – کشور صادر کننده از طریق سازمان ، سایر کشورهای مربوط را از قصد خود برای صدور مواد زاید خطرناک یا دیگرضایعات آگاه سازد،
ب – کشور وارد کننده دارای تاسیسات و توانایی فنی برای مدیریت صحیح مواد زاید خطرناک و دیگر ضایعات از نظر زیست محیطی باشد، و
پ – انتقال برون مرزی طبق مقررات کنوانسیون بازل در خصوص کنترل انتقالات برون مرزی مواد زاید خطرناک و دفع آنها و سایر موافقتنامه های بین المللی مربوط و قوانین ملی انجام گردد.
ماده ۸- انتقال برون مرزی مواد زاید خطرناک و دیگر ضایعات بین کشورهای متعاهد
۱- به استثنای موادی که در بند(۲) زیر پیش بینی گردیده ، هیچ کشور متعاهدی مواد زاید خطرناک و دیگر ضایعات را به هیچ کشور متعاهد دیگری صادر نخواهد کرد مگر در موارد زیر:
الف – رهنمودهای فنی منطقه ای ازسوی شورا به تصویب رسیده باشد،
ب – کشور وارد کننده دارای تاسیسات و توانایی فنی برای مدیریت صحیح مواد زاید خطرناک و دیگر ضایعات از نظر زیست محیطی طبق رهنمودهای فنی منطقه ای باشد و تاسیسات مزبور با مشورت مرجع صالح کشور وارد کننده نزد سازمان به ثبت رسیده باشد،
پ – کشور صادر کننده فاقد توانایی فنی و تاسیسات لازم یا مناسب دفع برای دفع مواد زاید خطرناک و دیگر ضایعات طبق رهنمود های فنی منطقه ای باشد.
۲- مواد زاید خطرناک یا دیگر ضایعات می تواند توسط یک کشور متعاهد به کشور متعاهد دیگر برای عملیاتی که در بخش (ب )ضمیمه (۴) مشخص گردیده است ، صادر گردد.
۳- کشور صادر کننده به طور مستقیم یا از طریق سازمان هرگونه انتقال برون مرزی پیشنهادی مواد زاید خطرناک و دیگر ضایعات را به طور کتبی به کشورهای متعاهد مربوط اطلاع خواهد داد. این اطلاعیه شامل اعلامیه و اطلاعات مندرج در بخش (الف ) ضمیمه (۵) خواهد بود. تنها ارسال یک اطلاعیه به هر کشور متعاهد مربوط و ارسال رونوشت آن به سازمان کافی خواهد بود.
۴- کشور وارد کننده پاسخ خود را مبنی بر قبول انتقال مواد با یا بدون شرایط، عدم صدور مجوز برای انتقال یا درخواست اطلاعات بیشتر به طور کتبی به اطلاع دهنده ارائه خواهد داد. رونوشت پاسخ نهایی کشور وارد کننده به مراجع صالح کشورهای مربوط و سازمان ارسال خواهد شد.
۵- هر کشور عبور که کشور متعاهد نیز می باشد، وصول اطلاعیه را بلادرنگ به اطلاع دهنده اعلام خواهد کرد. پس از آن کشور عبور می تواند ظرف سی روز پاسخ خود را مبنی بر قبول انتقال با یا بدون شرایط، عدم صدور مجوز برای انتقال یا درخواست اطلاعات بیشتر به طور کتبی به اطلاع دهنده ارائه دهد. کشور صادر کننده تا زمانی که رضایت کتبی کشور عبور را دریافت نداشته است شروع انتقال برون مرزی را اجازه نخواهد داد. به هرحال چنانچه در هر زمانی کشور متعاهد تصمیم بگیرد که در مورد انتقال برون مرزی مواد خطرناک یا دیگر ضایعات به طور کلی یا تحت شرایط ویژه تقاضای رضایت کتبی قبلی ننماید یا شرایط خود را در این خصوص اصلاح نماید ، سایر کشورهای متعاهد را بلادرنگ از تصمیم خود آگاه خواهد ساخت در مورد اخیر چنانچه کشور صادر کننده ظرف مدت سی روز از تاریخ دریافت اطلاعیه از سوی کشور عبور، پاسخی دریافت ندارد، کشور صادر کننده می تواند اجازه صدور را از طریق کشور عبور بدهد
۶- نسخه ای از اسناد انتقال مندرج در بخش (ب ) ضمیمه (۵)به همراه اطلاعیه به سازمان ارسال خواهد شد
۷- هرگونه انتقال برون مرزی مواد زاید خطرناک و یا دیگر ضایعات تحت پوشش بیمه ، وجه الضمان یا ضمانتنامه های دیگری که ممکن است به وسیله کشور وارد کننده یا کشور عبور مقرر شده باشد، قرار خواهد گرفت
۸- کشورهای متعاهد به منظور نیل به اهداف این ماده با یکدیگر همکاری خواهند کرد و در ارتقای مدیریت صحیح مواد زاید و دیگر ضایعات از نظر زیست محیطی طبق رهنمودهای فنی منطقه تلاش خواهند کرد.
ماده ۹- استفاده طرف ثالث از تاسیسات بندری
چنانچه تاسیسات بندری در داخل منطقه پروتکل برای صدور مواد زاید خطرناک یا دیگر ضایعات استفاده شود، هر کشور متعاهدی که دارای صلاحیت ملی بر این تاسیسات باشد و آگاهانه استفاده از چنین تاسیساتی را مجاز یا ممنوع کرده باشد، از نظر این پروتکل به عنوان کشور صادر کننده تلقی خواهد شد.
ماده ۱۰- حمل و نقل غیر قانونی
۱- از نظر این پروتکل ، هر گونه انتقال برون مرزی مواد زاید خطرناک و دیگر ضایعات که مغایر با این پروتکل و مقررات کلی حقوق بین الملل باشد، به عنوان حمل و نقل غیر قانونی تلقی خواهد شد
۲ – در موردی که انتقال برون مرزی مواد زاید خطرناک یا دیگر ضایعات در نتیجه نحوه عمل صادر کننده یا تولید کننده ، به عنوان حمل و نقل غیر قانونی تلقی گردد ، کشور صادر کننده اطمینان حاصل خواهد نمود که ظرف مدت سی روز از تاریخی که کشور صادر کننده در مورد حمل و نقل غیر قانونی مطلع شده یا ظرف هر مدتی که کشورهای مربوط ممکن است پذیرفته باشند، مواد زاید مورد نظر:
الف – توسط صادر کننده یا تولید کننده یا در صورت لزوم به وسیله خود آن کشور به کشور صادر کننده بازگردانده می شود یا،اگر این کار عملی نباشد،
ب – طبق مفاد این پروتکل به گونه دیگری دفع می گردد.
بدین منظور کشورهای مربوط با بازگرداندن این قبیل مواد زاید به کشور صادر کننده مخالفت نکرده و یا مانع آن نخواهند شد یا ازآن جلوگیری نخواهند کرد.
۳- در مواردی که انتقال برون مرزی مواد زاید خطرناک یا دیگر ضایعات در نتیجه عمل وارد کننده یا دفع کننده به عنوان حمل و نقل غیر قانونی تلقی گردد، کشور وارد کننده اطمینان حاصل خواهد نمود که مواد زاید مورد نظر توسط وارد کننده یا دفع کننده یا در صورت لزوم توسط خود آن کشور طی مدت سی روز از تاریخی که کشور وارد کننده متوجه حمل و نقل غیر قانونی شده است یا ظرف هر مدت دیگری که کشورهای مربوط ممکن است پذیرفته باشند، به گونه صحیح از نظر زیست محیطی دفع گردیده است .
بدین منظور کشورهای مربوط در صورت لزوم در دفع موازد زایدبه گونه صحیح از نظر زیست محیطی با یکدیگر همکاری خواهند کرد.
۴- در مواردی که مسئولیت حمل و نقل غیر قانونی را نتوان به صادر کننده یا تولید کننده یا وارد کننده یا دفع کننده نسبت داد کشورهای مربوط از طریق همکاری اطمنیان حاصل خواهند کرد که مواد زاید مورد نظر در اسرع وقت به گونه صحیحی از نظر زیست محیطی در کشور صادر کننده یا در کشور وارد کننده یا هرجای دیگری که مقضتی شناخته شود، دفع گردیده است .
۵- هر کشور متعاهدی قانون ملی /داخلی مناسبی را برای جلوگیری از حمل و نقل غیر قانونی و مجازات آن وضع خواهند نمود. کشورهای متعاهد به منظور نیل به اهداف این ماده با یکدیگر همکاری خواهند نمود.
ماده ۱۱- وظیفه در قبال ورود مجدد
هر گاه انتقال برون مرزی مواد زاید خطرناک یا دیگر ضایعاتی که مورد قبول کشورهای مربوط می باشد، با رعایت مفاد این پروتکل نتواند مطابق با شرایط قرارداد به اتمام رسد، چنانچه ظرف مدت سی روز از تاریخی که کشور وارد کننده مراتب را به اطلاع کشور صادر کننده و سازمان رسانده ، نتوان ترتیبات دیگری برای دفع آنها به گونه صحیح از نظر زیست محیطی ایجاد کرد ، کشور صادر کننده اطمینان حاصل خواهد نمود که مواد زاید مورد نظر به وسیله صادر کننده به کشور صادر کننده بازگردانده می شود. بدین منظور کشور صادر کننده کشور عبور مانع برگشت این قبیل مواد زاید به کشور صادر کننده نخواهد شد.
ماده ۱۲- اتخاذ سایر محدودیتها
به منظورحافظت بهتر از سلامت انسان و محیط زیست ، هیچیک از مفاد این پروتکل ، هر کشور متعاهد را از وضع شرایط دیگری که در راستای مفاد این پروتکل بوده و طبق کنوانسیون بازل درخصوص کنترل انتقال برون مرزی مواد زاید خطرناک و دفع آنها و قواعد حقوق بین الملل می باشند، منع نخواهد کرد.
ماده ۱۳- ترتیبات سازمانی
سازمان علاوه بر موارد دیگر، موارد زیر را انجام خواهد داد:
۱- برقراری تماس با مراجع صالح در کشورهای متعاهد در مورد اجرای این پروتکل ،
۲- تدارک آموزش متخصصان ملی به ویژه برای نظارت و اجرای مفاد این پروتکل ،
۳- ترتیب تدارک کمک و راهنمایی حقوقی و فنی به کشورهای متعاهد برای اجرای موثر این پروتکل در صورت درخواست ،
۴- ارتقای شبکه وتوانایی های منطقه ای به منظور تبادل داده هاو اطلاعات مرتبط با این پروتکل ،
۵- نگهدای دفتر ثبت ویژه تاسیسات دفع در کشورهای متعاهدی که دارای توانایی فنی کافی برای مدیریت صحیح مواد زاید خطرناک و دیگر ضایعات از نظر زیست محیطی به گونه ای هستندکه در رهنمودهای فنی منطقه ای مقرر شده ، با مشورت مراجع صالح ،
۶- برقراری نظام نظارتی واحد برای انتقال برون مرزی مواد زاید خطرناک و دیگرضایعات در منطقه پروتکل ،
۷- تسهیل ایجاد تاسیسات دریافت منطقه ای با همکاری نزدیک کشورهای متعاهد و سازمانهای منطقه ای / بین المللی مربوط،
۸- تهیه گزارشهایی بر مبنای اطلاعات دریافتی از کشورهای متعاهد در مورد اجرای این پروتکل و ارائه آنها به شورا،
۹- ایحاد و برقراری ارتباط با سازمانهای بین المللی ومنطقه ای مربوط و سازمانهای خصوصی مربوط در خارج از کشورهای متعاهد، از جمله تولید کنندگان و حمل کنندگان مواد زاید خطرناک و دیگر ضایعات ،
۱۰- ایحاد و برقراری ارتباط با دبیرخانه کنوانسیون بازل در خصوص کنترل انتقالات برون مرزی مواد زاید خطرناک و دفع آنها،
۱۱- انجام وظایف دیگری که ممکن است برای اجرای این پروتکل به وسیله شورا به آن محول شود
ماده ۱۴- وظایف شورا
شورا وظایف زیر را انجام خواهد داد:
الف – بازنگری اجرای پروتکل و بررسی کارایی اقدامات اتخاذ شده و نیاز به اتخاذ اقدامات دیگری از جمله الحاق ضمائم ،
ب – تصویب ، بازنگری و اصلاح هر ضمیمه این پروتکل درصورت لزوم ،
پ – تصویب ، تجدیدنظر و اصلاح رهنمودهای فنی منطقه ای ،
ت – انجام سایر وظایفی که برای اجرای این پروتکل ممکن است مقتضی باشند.
ماده ۱۵- مقررات کلی
۱- مفاد کنوانسیون مربوط به هر پروتکلی در مورد این پروتکل اعمال خواهد شد
۲- روش انجام اصلاحات پروتکلها و ضمایم آنها که طبق مواد(۲۰) و(۲۱) کنوانسیون اتخاذ گردیده است ، در مورد این پروتکل اعمال خواهد شد.
۳- آئین کار و مقررات مالی که به موجب ماده (۲۲) کنوانسیون اتخاذ گردیده است ، و اصلاحات آنها در مورد این پروتکل اعمال خواهد شد.
۴- ضمایم ، بخش لاینفک این پروتکل را تشکیل می دهند، مگر اینکه در آنها به طور صریح به گونه دیگری قید شده باشد.
ماده ۱۶- مقررات نهایی
۱- این پروتکل در تهران ، جمهوری اسلامی ایران ، از تاریخ ۱۷ مارس تا۱۴ ژوئن ۱۹۹۸ میلادی برابر با ۱۸ ذیقعده ۱۴۱۸ تا۱۹ صفر ۱۴۱۹ هجری قمری (۲۶ اسفند ۱۳۷۶ تا۲۵ خرداد۱۳۷۷ هجری شمسی ) برای امضای هر کشور عضو کنوانسیون مفتوح خواهد بود.
۲- این پروتکل منوط به تنفیذ، پذیرش ، تصویب یاالحاق کشورهای عضو کنوانسیون خواهد بود. اسناد تنفیذ، پذیرش ، تصویب یا الحاق نزد دولت کویت سپرده خواهد شد و دولت کویت وظایف امین اسناد را طبق ماده (۳۰)کنوانسیون عهده دار خواهد بود.
۳- این پروتکل در نودمین روز پس از تاریخ سپردن حداقل پنج سند تنفیذ پذیرش یاتصویب پروتکل یا الحاق به آن از سوی کشورهای موضوع بند(۱) این ماده لازم الاجرا خواهد گردید.
۴- این پروتکل پس از تاریخ سپردن پنج سند تنفیذ ،پذیرش یا تصویب یا الحاق به این پروتکل ، در مورد هر کشور موضوع بند(۱) این ماده ، در نودمین روز پس از تاریخ سپردن سند تنفیذ، پذیرش تصویب یا الحاق توسط آن کشور لازم الاجرا خواهد شد.
در تائید مراتب فوق ، امضاء کنندگان تام الاختیار امضاءکننده زیر که از سوی دولتهای متبوع خود به طور متقضی مجاز می باشند این پروتکل را امضاء نموده اند
این پروتکل در تهران در تاریخ هفدهم مارس یکهزار و نهصدونود هشت میلادی برابر با هیجدهم ذیعقده یکهزار چهارصد و هجده قمری ۲۶ اسفند۱۳۷۶هجری شمسی ) به سه زبان عربی ، انگلیسی و فارسی که هر سه متن از اعتبار یکسانی برخوردارند، تنظیم گردیده است .
ضمیمه ۱
طبقه بندی مواد زایدی که باید کنترل شوند
دسته های مواد زاید
۱ – مواد زاید بیمارستانی ناشی ازمراقبتهای پزشکی دربیمارستانها مراکز پزشکی و درمانگاهها
۲ – مواد زاید ناشی از تهیه و تولید فرآورده های دارویی
۳ – فرآورده های دارویی ، مواد مخدر و داروهای زاید
۴- مواد زاید ناشی از تولید، ترکیب و استفاده از سموم وداروهای گیاهی
۵- مواد زاید ناشی از تولید، ترکیب و استفاده از نگهدارنده های شیمیایی چوب
۶ – مواد زاید ناشی از تولید، ترکیب و استفاده از حلالهای آبی
۷ – مواد زاید ناشی از به عمل آوری حرارتی و گرمکاری مواد حاوی ترکیبات سیانید
۸ – روغنهای معدنی زایدی که برای موارد استفاده اصلی خود مناسب نیستند
۹ – مواد زاید روغنی در آب ، مخلوط آب و هیدروکربن و امولوسیونها
۱۰ – مواد زاید و اشیای حاوی یا آلوده به ترکیبات بی فنیلهای پلی کلرینه و یا ترفنیلهای پلی کلرینه و یا بی فنیل های پلی برومینه
۱۱ – مواد زاید قیری حاصل از پالایش ، تقطیر و به عمل آوری حرارتی
۱۲ – مواد زاید ناشی از تولید، ترکیب و استفاده از جوهرها،رنگها رنگدانه ها، لاکها و جلادهنده ها
۱۳ – مواد زاید ناشی از تولید، ترکیب و استفاده از رزینها،لاستیکها نرم کننده ها و چسبها
۱۴ – مواد زاید شیمیایی حاصل از تحقیقات و توسعه و یا فعالیتهای آموزشی که ناشناخته و یا جدید هستند و اثرات آنها بر روی انسان و یا محیط زیست شناخته نشده است .
۱۵ – مواد زاید ناشی از مواد قابل انفجار که مشمول قوانین دیگر نمی شوند.
۱۶ – مواد زاید ناشی از تولید، ترکیب و استفاده ازموادشیمیایی عکاسی و مواد عکسبرداری
۱۷ – مواد زاید ناشی از به عمل آوری سطحی فلزات و پلاستیکها
۱۸ – پس مانده های ناشی از عملیات دفع مواد زاید صنعتی
مواد زایدی که بعنوان ماده اصلی حاوی مواد زیر است
۱۹ – کربونیل های فلزی
۲۰ – بریلیم و ترکیبات آن
۲۱ – ترکیبات کروم شش ظرفیتی
۲۲- ترکیبات مس
۲۳ – ترکیبات روی
۲۴ – آرسنیک وترکیبات آن
۲۵ – سلنیم و ترکیبات آن
۲۶ – کادمیوم و ترکیبات آن
۲۷ – آنتیموان و ترکیبات آن
۲۸ – تلور و ترکیبات آن
۲۹ – جیوه و ترکیبات آن
۳۰ – تالیم وترکیبات آن
۳۱ – سرب و ترکیبات آن
۳۲ – ترکیبات معدنی فلوئور به استثنای فلورید کلسیم
۳۳ – ترکیبات معدنی سیانید
۳۴ – محلولهای اسیدی یا اسیدهای جامد
۳۵ – محلولهای بازی یا بازیهای جامد
۳۶ – پنبه نسوز (غبار و فیبر)
۳۷ – ترکیبات آلی فسفر
۳۸ – ترکیبات آلی سیانید
۳۹ – فنلها، ترکیبات فنلها از جمله کلروفنلها
۴۰ – اترها
۴۱ – حلالهای آلی هالوژنه
۴۲ – حلالهای آلی به استثنای حلالهای هالوژنه
۴۳ – هر عضوی از دی بنز و فورانهای پلی کلرینه
۴۴ – هر عضوی از دی بنزو- پی – دی اکسیلهای پلی کلرینه
۴۵ – ترکیبات آلی هالوژنه غیر از مواد موضوع این ضمیمه (مثل ۳۹ ، ۴۱ ، ۴۲ ، ۴۳ ، ۴۴ )
۴۶ – ترکیبات آلی قلع
ضمیمه ۲
طبقه بندی مواد زایدی که مستلزم توجه خاص می باشند
۴۷ – مواد زاید جمع آوری شده از لوازم و اثاثیه خانگی
۴۸ – پس مانده های ناشی از سوزاندن مواد زاید خانگی
۴۹ – مواد زاید ناشی از حفاری ، تغییر محل سکونت ، فعالیتهای کشاورزی و عملیات صنعتی که در ضمیمه (۱) و یا (۳) مشخص نشده اند.
ضمیمه ۳
فهرست مشخصات مواد خطرناک
طبقه بندی سازمان ملل متحد (۱) کد مشخصات
۱ اچ ۱ قابل انفجار
ماده یا ماده زاید قابل انفجار، ماده یا ماده زاید جامد یا مایعی یا (مخلوطی از ماده وماده زاید) است که به خودی خود مستعد تولید گاز در واکنش شیمیایی در چنان دما و فشارو سرعتی است که باعث صدمه به محیط اطراف می شود.
۳ اچ ۳ مایعات قابل اشتغال
واژه (قابل اشتغال ) دارای همان معنی (آتش زا) است . مایعات قابل اشتغال ، مایعات یا مخلوطی از مایعات یا سوسپانسیون می باشند که تولید بخار قابل اشتعالی در دمای کمتر از ۵/۶۰ درجه سانتیگراد، برای آزمایشهای در محیط بسته ، یا کمتر از۶/۶۵ درجه سانتیگراد، برای آزمایشهای در محیط باز، می کنند(مثل رنگها، جلادهنده ها، الکلها و غیره ، اما شامل مواد یا مواد زایدی نمی شود که بر مبنای ویژگیهای خطرناک بودنشان به گونه دیگری طبقه بندی می شوند)، (از آنجایی که نتایج آزمایشهای در محیطهای باز وبسته به طور دقیق قابل مقایسه نیستند و حتی نتایح انفرادی آزمایشی واحد هم اغلب متفاوت می باشد،مقررات متفاوتی با اعداد ذکر شده فوق ،برای نشان دادن تفاوتهای مزبور، در چار چوب این تعریف می گنجد.
۱/۴ اچ ۱/۴ جامدات قابل اشتعال
جامدات یا مواد زاید جامد، غیر از آنهایی که بعنوان مواد قابل انفجار طبقه بندی می شوند و تحت شرایطی که هنگام جابجایی با آن مواجه می شوند به راحتی قابل احتراقند یاممکن است در اثر اصطکاک باعث ایجاد آتش سوزی شوند یا به ایجاد آن کمک کنند.
۲/۴ اچ ۲/۴ مواد یا موادزایدی که خود به خود قابل احتراقند
مواد یا مواد زایدی که خودبه خود تحت شرایط طبیعی که در جابجایی با آن مواجه می گردندگرم می شوند، یا در مجاورت یا هواگرم شده سپس آتش می گیرند
۳/۴ اچ ۳/۴ مواد یا مواد زایدی که در اثر تماس باآب گازهای قابل اشتعال متصاعد می کنند
مواد یا مواد زایدی که در اثر فعل و انفعال با آب ، خودبه خود مشتعل می شوند یامقادیر خطرناکی گازهای قابل اشتعال متصاعد می کنند.
۱/۵ اچ ۱/۵ اکسیدکننده ها
مواد یا مواد زایدی که اگرچه الزاما” خودشان قابل احتراق نیستند، ممکن است به طور کلی با آزاد کردن اکسیژن باعث احتراق سار مواد بشوند یا به احتراق آنها کمک کنند.
۲/۵ اچ ۲/۵ پراکسیدهای آلی
مواد یا مواد زاید آلی که دارای ساختمان دوظرفیتی می باشند. این مواد از نظر حرارتی ناپایدارند و ممکن است تحت واکنشهای گرمازا به طور سریع و خودبه خود تجزیه شوند.
۱/۶ اچ ۱/۶ مواد سمی (حاد)
مواد یا مواد زایدی که در اثر بلعیدن یا تنفس یا تماس با پوست بدن باعث مرگ ، زخمهای وخیم یاآسیب جسمانی می شوند.
۲/۶ اچ ۲/۶ مواد عفونت زا
مواد یا مواد زایدی که حاوی میکرو ارگانیسم های زنده یا سموم آنهاهستند و به عنوان عامل بیماری زادرحیوانات یا انسانها شناخته شده یا بیماری زا بودن آنها مورد تردید است .
۸ اچ ۸ خورنده ها
موادیا مواد زایدی که از طریق واکنش شیمیایی در صورت تماس با بافت زنده باعث بروز صدمات جدی می شوند یا در صورت نشت از لحاظ مادی باعث ایجاد صدمه یا حتی تخریب سایر مواد یا وسایل حمل و نقل می شوند و ممکن است خطرات دیگری نیز به بار آورند.
۹ اچ ۹ آزاد سازی گازهای سمی در اثر تماس با هوا یا آب
مواد یا مواد زایدی که در اثر فعل و انفعال با آب یاهوا، مقادیرخطرناکی گازهای سمی متصاعد می کنند.
۹ اچ ۱۱ مواد سمی (تاخیری یا مزمن )
مواد یا مواد زایدی که در صورت تنفس یا بلعیدن یا جذب پوستی ممکن است اثرات تاخیری یا مزمن از جمله سرطان زایی داشته باشند.
۹ اچ ۱۲ سموم محیطی
مواد یا مواد زایدی که در صورت انتشار اثرات زیانبارفوری یاتاخیری بر محیط زیست از طریق تجمع زیستی و یا اثرات سمی بر روی سیستمهای زنده داشته یا ممکن است داشته باشند.
۹ اچ ۱۳
موادی که به هر طریق بعد از دفع مواد دیگر، دارای هر یک از خصوصیات فهرست شده فوق باشند (مانند شیرابه زباله )
آزمایشات
خطرات بالقوه انواع خاصی از مواد زاید هنوز به طور کامل ثبت نشده است و آزمایشاتی برای تعیین کمی این خطرات وجود ندارد.
تحقیقات بیشتری برای بهبود روشهایی به منظورشناختن خطرات بالقوه این مواد زاید برای انسان و یا محیط زیست لازم است . آزمایشهای استاندارد در رابطه با اجسام و مواد خالص طرح ریزی شده است .
بسیاری از کشورها آزمایشهای ملی را توسعه داده اند که می توانددر مورد موادمندرج در ضمیمه (۱) به کار رود تا وجود هرگونه مشخصات فهرست شده در این ضمیمه را نشان دهد.
ضمیمه ۴
علمیات دفع
الف – عملیاتی که امکان ترمیم منابع ، بازیافت ، احیا، استفاده مجدد مستقیم یا سایر موارد استفاده را میسر نمی کند.
بخش (الف ) شامل تمام عملیات دفعی است که درعمل اتفاق می افتد.
۱- دفع در داخل یا روی زمین ( به طور مثال دفن در زمین و غیره )
۲ – به عمل آوری در زمین (به طور مثال تجزیه بیولوژیکی مواد دفعی مایع یا لجنی در خاک و غیره )
۳ – تزریق عمیق ( به طور مثال تزریق مواد قابل تلمبه زنی در داخل چاهها، گنبدهای نمکی که به صورت طبیعی در مخازن یافت می شوند و غیره )
۴ – نگهداری روی سطح زمین (به طور مثال قراردادن مایع یا سیالات دور ریختنی در داخل حفره های بزرگ ، برکه ها یا کولابهاوغیره )
۵ – محلهای مخصوص طراحی شده برای دفن در زمین ( به طور مثال قراردادن در داخل اتاقکهای خطی که از همدیگر و محیط اطرافشان جدا می باشند و غیره )
۶ – آزاد سازی در داخل یک پیکره آبی به غیر از دریاها/ اقیانوسها
۷ – آزاد سازی در داخل دریاها/اقیانوسهااز جمله جا دادن در کف دریا
۸ – به عمل آوری زیستی که در جای دیگری در این ضمیمه مشخص نشده است و منجر به ترکیبات یا مخلوط نهایی می شود که به وسیله هر یک از عملیات مندرج در بخش (الف ) دفع می شود
۹ – به عمل آوری فیزیک شیمیایی که در جای دیگری ازاین ضمیمه مشخص نشده است و منجر به ترکیبات یا مخلوط نهایی می شود که به وسیله هر یک از عملیات مندرج دربخش (الف ) دفع می شود.. ( به طور مثال تبخیر، خشک نمودن ، تکلیس (تبدیل به آهک نمودن )خنثی نمودن ، رسوب دادن و غیره ).
۱۰ – سوزاندن بر روی زمین .
۱۱ – سوزاندن در دریا.
۱۲ – انبار نمودن دایمی (به طور مثال قراردادن ظروف در معادن و غیره ).
۱۳ – مخلوط کردن یا بهم زدن قبل از انجام هرگونه عملیات مندرج در بخش (الف ).
۱۴ – بسته بندی مجدد قبل از انجام هرگونه عملیات مندرج در بخش (الف ).
۱۵ – انبار نمودن در ارتباط با هر گونه عملیات مندرج در بخش (الف ).
ب – عملیاتی که ممکن است به ترمیم منابع ، بازیافت ،احیا،استفاده مجدد مستقیم یا سایر مواد استفاده منجر شود
بخش (ب ) شامل تمام عملیات مربوط به موادی است که ازنظر قانونی مواد زاید خطرناک تعریف یا تلقی می شود و در غیر این صورت منجر به عملیات مندرج در بخش (الف ) می گردد.
۱ – استفاده به عنوان سوخت ( به جز در مواردسوزاندن مستقیم ) یا به عنوان روشهای دیگر تولید انرژی .
۲ – بازیافت / احیای حلال ها.
۳ – بازیافت /احیای مواد آلی که بعنوان حلال از آنها استفاده نمی شود.
۴ – بازیافت / احیای فلزات و ترکیبات فلزی .
۵ – بازیافت / احیای مواد معدنی دیگر.
۶ – احیای اسیدها یا بازها.
۷ – بازیافت ترکیباتی که برای کاهش آلودگی از آنها استفاده می شود.
۸ – بازیافت ترکیبات از کاتلیزورها.
۹ – تصفیه مجدد روغنهای مستعمل یا سایر موارد استفاده مجدد از روغنهایی که قبلا” استفاده شده اند.
۱۰ – اصلاح خاک به نحوی که برای مقاصدکشاورزی یا اصلاح اکولوژیکی خاک مفید واقع گردد.
۱۱- استفاده از مواد باقیمانده حاصل از هر یک از عملیات ۱ تا۱۰
۱۲ – مبادله مواد زاید به منظور بهره برداری در هر یک از عملیات ۱تا۱۱
۱۳ – جمع آوری مواد به منظور بهره برداری در هر یک از عملیات بخش (ب ).
ضمیمه ۵ (الف )
اطلاعاتی که باید در اطلاعیه ارائه شود
۱- دلایل صدور مواد زاید.
۲- صادر کننده مواد زاید.
۳- تولید کننده های مواد زاید و محل تولید آن .
۴- دفع کننده مواد زاید و محل واقعی دفع .
۵- حمل کننده (های ) مورد نظر مواد زاید یا نمایندگان آنها، (اگر مشخص شده اند).
۶- کشور صادر کننده مواد زاید.
مرجع صالح
۷- کشورهای عبور مورد نظر.
مرجع صالح
۸- کشور وارد کننده مواد زاید.
مرجع صالح
۹- اطلاعیه واحد یا کلی .
۱۰- تاریخهای مورد نظر حمل و مدت زمانی که قرار است طی آن مواد زاید صادر شوند و خط سیر پیشنهادی (شامل محل ورودوخروج ).
۱۱- وسایل حمل ونقل پیش بینی شده (جاده ، راه آهن ، دریا، هوا و آبهای داخلی ).
۱۲- اطلاعات مربوط به بیمه .
۱۳- عنوان و مشخصات فیزیکی مواد زاید از جمله شماره (وای) وشماره سامزان ملل متحد و ترکیبات آن و اطلاعات لازم درباره هر نوع اقدامات ضروری برای حمل و نقل از جمله اقدامات اضطراری در صورت بروز حوادث .
۱۴- نوع بسته بندی پیش بینی شده (به طورمثال دربشکه ، درتانکر).
۱۵- مقدار تخمینی وزن /حجم .
۱۶- فرایندی که به وسیله آن مواد زاید تولید شده است .
۱۷- در مورد مواد زاید مندرج در ضمیمه (۱)، طبقه بندی هایی بر مبنای ضمیمه (۳) مشخصات خطرناک شماره ( اچ ) و طبقه بندی سازمان ملل متحد.
۱۸- روش دفع طبق ضمیمه (۴).
۱۹- اعلامیه تولید کننده و صادر کننده مبنی بر صحت اطلاعات
۲۰- اطلاعات ارایه شده (از جمله توضیحات فنی کارخانه )به صاد کننده یا تولید کننده از سوی دفع کننده مواد زاید که بر اساس آن وی (دفع کننده ) چنین ارزیابی می نماید که هیچ دلیلی برای اعتقاد به اینکه مواد زاید براساس قوانین و مقررات کشور وارد کننده از نظر زیست محیطی به طور صحیح اداره نمی شوند،وجودندارد
۲۱- اطلاعات مربوط به قرارداد بین صادر کننده و دفع کننده .
ضمیمه ۵
اطلاعاتی که باید در سند انتقال درج شود
۱- صادر کننده مواد زاید.
۲- تولید کننده (های ) مواد زاید و محل تولید.
۳- دفع کننده مواد زاید و محل واقعی دفع .
۴- حمل کننده (های ) مواد زاید یا نماینده (های ) وی .
۵- موضوع اطلاعیه واحد یا کلی .
۶- تاریخ شروع نقل و انتقال برون مرزی و تاریخ (های ) و امضای رسید توسط شخصی که مسئولیت مواد زاید را بر عهده دارد.
۷- وسیله حمل ونقل (جاده ، راه آهن ، آبراه های داخلی ، دریا و هوا ) از جمله کشورهای صادر کننده ، عبور و وارد کننده ، همچنین نقطه ورود و خروج در صورتی که این نقاط مشخص شده باشند.
۸- مشخصات عمومی مواد زاید(وضعیت فیزیکی ، طبقه بندی و نام صحیح حمل و نقلی سازمان ملل متحد ، شماره سازمان ملل متحد شماره ( وای ) و شماره ( اچ ) در صورت امکان ).
۹- اطلاعاتی در مورد شرایط ویژه در موقع حمل ونقل از جمله پیش بینی های اضطراری در مواقع حواث ، ورقه داده های ایمنی مواد ( ام – اس – دی ) نیز بای برای کلی مواد زاید تهیه گردد.
۱۰- نوع و تعداد بسته بندی ها.
۱۱- مقدار وزن /حجم .
۱۲- اعلامیه تولید کننده یا صادر کننده مبنی بر صحت اطلاعات .
۱۳- اعلامیه تولید کننده یا صادرکننده مبنی بر عدم اعتراض مراجع صالح کلیه کشورهای مربوط.
۱۴- تائید دفع کننده در مورد وصول مواد به تاسیسات دفع تعیین شده و مشخص نمودن روش دفع و تاریخ تقریبی دفع
