کنوانسیون شماره ۱۳۸ درباره حداقل سن کار ( قوانین بین الملل )

این کنوانسیون در سال ۱۹۷۳ در پنجاه و هشتمین اجلالس سازمان بین المللی کار در ژنو به تصویب رسید و شامل یک مقدمه و ۱۸ ماده است

مقاوله نامه ۱۳۸ مربوط به حداقل سن – مصوب ۱۹۷۳

ماده ۱

هر دولت عضوی، که این مقاوله نامه را قو ّت قانونی بخشیده است، متعهد میشود سیاستی را اتخاذ کند که متضمن لغو کامل کار

کودکان باشد و نیز به تدریج حّداقل سن برای ورود کودکان به بازار کار را به سطحی افزایش دهد که با رشد جسمی و فکری

کامل خردساالن سازگار باشد.

ماده ۲

۱ -هر دولت عضوی که این مقاوله نامه را به تصویب رسانده است در اعلامیه ای که به سند تصویب خود ضمیمه میکند حداقل سن کار برای ورود کودکان به بازار کار را در قلمرو خود و در همۀ وسائل نقلیهای که به ثبت رسیدهاند مشخصا تعیین خواهد

۲ -هر دولت عضوی که این مقاوله نامه را به تصویب رسانده است حق دارد از راه اعلامیه های بعدی به آگاهی مدیرکل دفتر

بین المللی کار برساند که حداقل سن کار برای کودکان را افزایش داده است

۳ -حداقل سنّی که به تبعیت از پاراگراف ۱ این ماده تعیین شده است از سن متعارف در هنگام پایان دوره آموزش اجباری، و به هر حال کمتر از ۱۵سال، نخواهد بود

۴ -صرف نظر از مقررات پاراگراف ۳ این ماده، دولت عضوی که امکانات اقتصادی و تسهیلا ت آموزش اش به حد کافی نرسیده باشند میتواند، پس از رایزنی با انجمن کارفرمایان و اتحادیه کارگران ذینفع، چنانچه تشکیل شده باشند، در ابتدا حداقل سن را ۱۴ سال تعیین کنند

۵ -هر دولت عضوی که براساس مفاد پاراگراف پیشین، ۱۴ سال را به عنوان حد اقل سن تعیین کرده باشد باید در گزارشهایی، که طبق ماده ۲۲ اساسنامه سازمان بین المللی کار در باره اجرای این مقاوله نامه ارائه میدهد، اعلام کند که

الف( دالایل تعیین ۱۴ سال به عنوان حداقل سن همچنان برجاست؛ یا

ب( از حق خود برای توسل به مقررات قید شده از تاریخ معینی به بعد صرف نظر خواهد کرد

ماده ۳

۱ -حداقل سن برای آغاز به کار در هر شغلی که به افتضای طیبعتش، یا به دلیل شرایط و فضای انجام کار، ممکن است به تندرستی، ایمنی یا اخلاق نوجوانان آسیب رساند از ۱۸ سال کمتر نخواهد بود.

۲ -نوع کار یا اشتغالی که در پاراگراف ۱ تصریح شده در قوانین یا مقررات دولتی با از سوی مقامات رسمی، پس از رایزنی با انجمن کارفرمایان و اتحادیه کارگران ذینفع، چنانچه تشکیل شده باشند، تعیین خواهد شد

۳ -علی رغم مطالب قید شده در پاراگراف ۱ این ماده، قوانین و مقررات دولتی، یا مقامات رسمی، میتوانند، پس از مشورت با صنف کارفرمایان و اتحادیه کارفرمایان ذینفع، چنانچه تشکیل شده باشند، اشتغال به کار از سن ۱۶سال را مجاز اعلام کنند

مشروط بر آن که تندرستی، ایمنی و اخلاق نوجوانانی که استخدام میشوند آسیبی نبیند و به آنان تعلیمات کافی و ضروری و آموزش مناسب با نوع کار داده شود

ماده ۴

۱ -در صورت لزوم، مقامهای صالحیتدار، پس از مشورت با انجمن کارفرمایان و اتحادیه کارگران ذینفع، چنانچه تشکیل شده باشند، میتوانند برخی از انواع اشتغال را، که در صورت رعایت این مقاوله نامه منشاء مشکلات خاص و عمده می شوند، از حیطه شمول آن مستثنی کنند

۲ -هر دولت عضو، که این مقاوله نامه را به تصویب رسانده است، در نخستین گزارش خود که طبق ماده ۲۲ اساسنامه سازمان بین المللی کار درباره اجرای این مقاوله نامه ارائه میدهد، موظف است فهرستی از مواردی را که طبق پاراگراف این ماده از حوزه شمول این مقاوله نامه مستثنی کرده است، همراه با دالائل این استثنا، ارائه کند. دولت عضو موظف است در گزارشهای بعدی خود ارتباط بین موارد مستثنی شده و قوانین موجود و نیز حدود رعایت بالفعل و بالقوه مقررات این مقاوله نامه را در این موارد روشن کند

۳-رعایت این ماده نوع اشتغال و کاری را که در مادۀ ۱ این مقاوله نامه قید شده است از حوزهی شمول این مقاوله نامه مستثنی نخواهد کرد

ماده ۵

۱ -دولت عضوی که امکانات اقتصادی و نهادهای اداریاش به حد کافی توسعه نیافته اند میتواند در ابتدا، پس از مشورت با انجمن کارفرمایان و اتحادیه کارگران ذینفع، اگر موجود باشند، حوزهی اجرای این مقاوله نامه را محدود کند

۲ -هر دولت عضوی که از پاراگراف ۱ این ماده برای تعیین حداقل سن استفاده کند، در اعلا میه ی که ملحق به گواهی تصویب مقاوله نامه خواهد شد، نوع فعالیتهای اقتصادی و وظایفی را که مشمول مقررات مقاوله نامه میشوند،  ّمشخص خواهد کرد

۳ -مقررات این مقاوله نامه حداقل شامل خدمات و حرفه های زیر خواهد شد: استخراج معدن، سنگ تراشی، تولید صنعتی، ساختمان سازی، تولید و توزیع برق، گاز، آب و آبیاری، خدمات بهداشتی، ترابری، انبارداری و ارتباطات، باغداری و دیگر ً فعالیت های کشاورزی که فراورد ه ها یشان عمدتا مصرف تجاری دارند. مزارع کوچک فامیلی که محصوالتشان برای مصرف محلی است و نیازی به کارگران کشاورزی دائم ندارند مشمول مقررات مقاوله نامه نخواهند بود

۴ -هر دولت عضو که حوزه ی شمول این مقاوله نامه را بر اساس این ماده محدود ساخته است:

الف( در گزارشهای خود که طبق ماده ۲۲ اساسنامه سازمان بین المللی کار در باره اجرای این مقاوله نامه ارائه میدهد، موضع کلی خود را در باره اشتغال و کار نوجوانان و کودکان، در حرفه هائی که در حوزه شمول این مقاوله نامه قرار ندارند، اعلام خواهد کرد و همچنین گامهایی را که برای اجرای هرچه گسترده تر مقررات این مقاوله نامه برداشته است.

ب( هرگاه که بخواهد میتواند، در اعلامیه ای خطاب به رئیس کل دفتر سازمان بین المللی کار، بر حوزه شمول این مقاوله نامه بیفزاید.

ماده ۶

این مقاوله نامه شامل کارهایی نخواهد شد که کودکان و نوجوانان در مدارس عمومی، فنی و حرفهای و دیگر نهادهای آموزشی انجام میدهند یا کارهائی که نوجوانانی با حداقل سن ۱۴ سال، براساس شرایطی که مقامهای صالحیتدار تعیین میکنند، برعهده میگیرند مشروط بر آن که پس از مشورت با صنف کارفرمایان و اتحادیه کارگران ذینفع، و بخشی از برنامه های زیر باشد:

الف( دوره آموزشی و کارآموزی که یک مدرسه یا نهاد ِکارآموزی مسئولیت اصلی آن را بر عهده دارد؛

ب( یک دوره کارآموزی که برنامهاش به تصویب مقامهای صالحیتدار رسیده باشد؛

ج( یک دوره راهنمایی که برای تسهیل انتخاب حرفه یا مسیر آموزشی ایجاد شده است.

ماده ۷

۱ -قوانین و مقررات دولتی میتواند برای اشخاص ۱۳ تا ۱۵ ساله اشتغال یا کار سبکی را اجازه دهد که:

الف( به احتمال زیاد به تندرستی یا رشد اشخاص یاد شده آسیب نخواهد رساند؛ و

ب( مخل حضور آنان در مدرسه و شرکتشان در برنامه های آموزشی، راهنمائی و حرفهای یا کارآموزیای نباشد که به تصویب

مقامهای صالحیتدار رسیده باشد، و نیز به توانائی آنان برای بهره جوئی از تعلیمات ارائه شده خدشهای وارد نکند

۲ -قوانین و مقررات دولتی همچنین میتوانند اشتغال یا کار اشخاصی را که حداقل ۱۵ سال داشته باشند، اما هنوز تحصیلات دبیرستانی خود را به پایان نرسانده اند، در حرفه هایی که سازگار با مقررات قید شده در بندهای )الف( و )ب( از پاراگراف ۱ این ماده باشند، مجاز اعلام کند

۳ -مقامهای صالحیتدار نوع فعالیتهائی را که اشتغال به آنها بر اساس پاراگرافهای ۲ و ۱ این ماده ممکن خواهد بود و نیز تعداد ساعات و شرایط کار داوطلب در چنین مواردی را تعیین خواهند کرد.

۴ -علی رغم مقررات پاراگرافهای۲ و ۱ این ماده، دولت عضوی که مقررات قید شده در پاراگراف ۴ مادۀ ۲ را پذیرفته است میتواند سنین ۱۲ و ۱۴ را به جای سنین۱۳ و ۱۵پاراگراف ۱ و سن ۱۴را به جای سن ۱۵ در پاراگراف ۲ این ماده برگزیند.

ماده ۸

۱ -مقامهای صالحیتدار میتوانند، پس از مشورت با انجمن کارفرمایان و اتحادیه کارگران ذینفع، اگر موجود باشند، با صدور پروانه های شخصی، نسبت به منع اشتغال یا کاری که در ماده ۲ این مقاوله نامه قید شده برای مواردی مانند شرکت در فعالیت هنری، استثناهائی قائل شوند.

۲ -پروانه های یاد شده در پاراگراف پیشین ساعات و شرایط اشتغال یا کاری را که مجاز دانسته شده است مشخص خواهند کرد.

ماده ۹

۱ -مقامهای صالحیتدار همه اقدامات ضروری، از جمله اِعمال مجازاتهای مناسب، را برای تضمین اجرای کامل مقررات این مقاوله نامه به کار خواهند برد.

۲ -قوانین، یا مقررات رسمی یا مقامهای صالحیتدار، مقام یا مقامهایی را که ضمانت اجرا و رعایت مقررات این مقاوله نامه را برعهده خواهند داشت تعیین خواهند کرد

۳ -قوانین، مقررات دولتی یا مقامهای صالحیتدار نوع اسناد بایگانی و دیگر مدارکی را که کارفرما باید نگهداری و در صورت لزوم ارائه کند، تعیین خواهند کرد. اسناد بایگانی یادشده نام، سن، یا تاریخ تولد رسمی و در صورت امکان ثبت شدۀ،  افرادی را که به استخدام کارفرما درآمده اند، یا برای او کار میکنند و کمتر از ۱۸ سال دارند، در بر خواهند داشت